«زلمی خلیل‌زاد» با ماموریت متفاوت و مداخله گرایانه در افغانستان

برخی رسانه های منطقه روز گذشته گمانه زنی هایی را درباره نامه نگاری تهدید امیز وزیر خارجه آمریکا با «محمد اشرف غنی » رئیس جمهوری افغانستان مطرح کردند .

به نوشته این رسانه ها ، وزیر امور خارجه  آمریکا در نامه ای  رئیس جمهوری افغانستان را به پذیرش  دولت موقت یا حکومت مشارکتی با طالبان تهدید کرده است  .

 «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا در نامه‌ای به « محمد اشرف غنی» رئیس جمهوری افغانستان گفته است که از سازمان ملل متحد تقاضا کرده برخی کشورهای منطقه در نشست هفته‌های آتی پیرامون گفتگوهای صلح افغانستان شرکت کنند.بر اساس اعلام این رسانه، در این نامه ۴ پیشنهاد برای روند صلح افغانستان ارائه شده است.

همچنین  در نامه «آنتونی بلینکن» از ترکیه خواسته شده است تا میزبان مذاکرات آتی صلح افغانستان باشد. همزمان با این گمانه زنی ها، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم اعلام کرد که درباره خروج نظامیان این کشور از خاک افغانستان هنوز تصمیمی گرفته نشده و همه گزینه ها روی میز است.

طرح این گمانه زنی ها در حالی است که خلیل‌ زاد پس از غیبت طولانی مدت در جریان انتقال قدرت در کاخ سفید، روز دوشنبه وارد کابل شد .

زلمی خلیل‌زاد در جریان سفر 3 روزه  خود به کابل درباره یک طرح حکومت مشارکتی با طالبان، با سیاستمداران افغان از جمله محمد اشرف غنی رئیس‌ جمهور ،«عبدالله عبدالله »رئیس شورای عالی مصالحه ملی، «حامد کرزی» رئیس جمهور سابق، مارشال عبدالرشیددوستم، محمدکریم خلیلی و محمد محقق دیدار و به آنها توصیه کرده است هرچه زودتر دیدگاه‌های خود را در باره این طرح به وی اعلام کنند.

به نوشته برخی منابع خبری در حال حاضر بحث مهم خلیل‌ زاد با رهبران سیاسی و دولتی برای توافق برسر مشارکت طالبان با سهم ۵۰ درصدی در قدرت است.

اگر چه زوایای طرح جدید دولت امریکا در افغانستان کاملا روش نیست اما آنچه از گزارش های رسیده بر می آید  می توان چنین برداشت کرد که زلمی خلیل ‌زاد فرستاده ویژه آمریکا در امور افغانستان با کنار گذاشتن توافقنامه دوحه که در دوران ترامپ برای توافق و در نهایت اجرای ان  بارها به افغانستان و کشورهای منطقه سفر کرد، این بار با طرح جدید  بایدن به افغانستان سفر کرده است.

در واقع دولت بایدن با کنار زدن طرح ترامپ در افغانستان به اصطلاح به دنبال نشست شبیه نشست بن برای ایجاد حکومت مشارکتی در افغانستان است.

«شهزاده مسعود» از کارشناسان مسایل سیاسی افغانستان در این باره می گوید: "خلیل ‌زاد قصد دارد مانند کنفرانس «بن» یک نشست بزرگ بین المللی را برگزار کند که طالبان و طرفداران جمهوریت در سطح رهبران در آن شرکت کنند و همزمان جامعه جهانی از جمله آمریکا و کشورهای منطقه به یک موافقت سیاسی برسند که این نشست مشروعیت سیاسی را از جامعه جهانی بگیرد."

اما این طرح خلیل‌ زاد به نمایندگی از بایدن اگر واقعیت داشته باشد، مخالفان زیادی در افغانستان دارد که دولت محمداشرف غنی مخالف نخست آن می باشد. اشرف غنی که با طرح دولت موقت و مشارکتی بشدت مخالف است، بارها این طرح را به مثابه از بین بردن نظام خواند و تأکید کرد، تا وی زنده است، اجازه نمی دهد دولت موقت شکل بگیرد.

«محمد یونس قانونی» از رهبران حزب جمعیت اسلامی افغانستان و معاون سابق ریاست جمهوری نیز پیش از این از عواقب بعدی دولت موقت هشدار داده بود. قانونی در مراسمی در شهر کابل گفت: هیچ ضمانتی وجود ندارد که با پایان دوره دولت موقت، طالبان حاضر به انتخابات شوند و احتمال آن هم وجود دارد که شورای حل و عقد و امارت اسلامی تشکیل دهند و جنگی دیگری آغاز شود.

البته افزون بر مقامات افغانستان، «سید اکبر آغا» از فرماندهان سابق گروه طالبان با طرح دولت مشارکتی توسط خلیل ‌زاد نیز مخالف است و می گوید: آمریکا باید اجازه دهد مردم افغانستان درباره حکومت مشارکتی تصمیم بگیرند. این نوع حکومت باید به خواست افغان ها باشد نه این که به خواست آمریکایی‌ها، تشکیل شود.

به هر حال دور جدید تلاش های خلیلزاد آن هم به نمایندگی از دولت بایدن در افغانستان در شرایطی آغاز شده که طبق توافقنامه دوحه ، شمارش معکوس برای خروج نظامیان امریکا از افغانستان آغاز شده است.

«دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا طبق توافق با طالبان قول داده بود که نظامیان آمریکایی را تا ماه مه 2021 از افغانستان خارج کند. اما انچه اکنون از فضای سیاسی افغانستان و آمریکا بر می اید دولت بایدن به نظر می رسد قصد ندارد متعهد به این توافقنامه باشد .

به عنوان مثال «مایکل مک‌کال» معاون کمیته روابط خارجی کنگره آمریکا در این باره گفت: خلیل ‌زاد باید به دنبال تعدیل توافقنامه باشد تا حضور نظامی آمریکا در افغانستان پس از ماه می پذیرفته شود و نیز خشونت علیه غیرنظامیان و نیروهای افغان کاهش یابد.

با درک این شرایط هم است که به گفته بر خی کارشناسان با طرح جدید دولت امریکا در افغانستان نظامیان این کشور به منظور تضمین اجرای این توافقنامه در افغانستان حضور خواهند داشت .

احمد سعیدی کارشناس مسایل سیاسی در این باره می گوید :" ماموریت نظامیان آمریکایی و ناتو بعد از ماه می نیز در افغانستان ادامه خواهد داشت تا بر اجرای طرح کنفرانس آنکارا برای انتقال مسالمت امیز قدرت سیاسی نظارت داشته و شرایط امنیتی برای حکومت بعد از صلح در افغانستان را مدیریت کنند."

درمجموع باید گفت که ، توافقنامه آمریکا و طالبان معروف به توافقنامه دوحه سال گذشته در چنین روزهایی یعنی دهم اسفند 98 به امضا رسید.  آنچه مسلم است معمار این توافق کسی جز خلیلزاد نبود.

صرف نظر از انتقادهایی که به مفاد این توافق نامه مطرح است، امروز شاهد هستیم دولت آمریکا با نادیده گرفتن و بی تعهدی به این توافقنامه، به دنبال تحمیل توافقنامه جدیدی به ملت افغانستان است .

دولت جدید امریکا بار دیگر خلیزاد را به افغانستان اعزام کردند تا زمینه به اصطلاح اجماع گروههای سیاسی افغانستان را برای  طرح جدید امریکا در این کشور آماده کند. همزمان با سفر خلیلزاد به این کشور، به گفته رسانه های منطقه وزیر خارجه امریکا نیز در نامه ای مداخله گرایانه به رئیس جمهور افغانستان، اشرف غنی را به قبول خواسته دولت امریکا تحت فشار قرار داده است .

اگر چه ابعاد طرح جدید امریکا در افغانستان هنوز روشن نیست، اما انچه از گفته ها و نوشته های مقامات امریکا بر می اید، دولت آمریکا به دنبال برگزاری کنفرانسی با مشارکت گروههای سیاسی افغانستان و کشورهای منطقه با نظارت سازمان ملل برای تشکیل دولت آینده است .

در واقع امریکا با مشارکت گروههای سیاسی افغانستان به دنبال دولت مشارکتی در این کشور است و سفر این هفته خلیلزاد به افغانستان به معنای همراه کردن رهبران سیاسی و دولتی برای توافق برسر مشارکت 50 درصدی طالبان در قدرت آینده این کشور است .

به هر حال انچه مبرهن است، آمریکا حداقل در دو دهه اخیر، هر از گاهی طرح و نسخه‌های سیاسی جدیدی را برای مقامات افغان و سیاستمداران این کشور مطرح می کند اما تاکنون هیچ کدام از این طرح ها موفق نبوده و هر یک مشکلات جدیدی را برای افغانستان بوجود آورده است.

با توجه به ابهامات موجود در طرح جدید و نقطه نظرات مخالف آن،  دور از انتظار نیست که با سرنوشت طرح های شکست خورده در افغانستان روبرو شود. آنهم در شرایطی که هزاران نفراز مردم در 20 سال گذشته برای  احیای جمهوریت، جان باختند و طبیعی است که آینده سیاسی افغانستان بدون نادیده گرفتن رای مردم نافرجام خواهد ماند.