سرنوشت برجام در مسیر مذاکرات "وین"

جمهوری اسلامی ایران؛ بر مبنای قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» مصوب مجلس شورای اسلامی، گام‌ها و اقدامات اجرایی را در واکنش به خروج آمریکا از برجام  برداشته است.

در عین حال ایران  با ابتکار عمل و صبری راهبردی تلاش کرده است که برجام بعنوان یک سند اعماد ساز حفظ شود. با همین رویکرد نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح مدیران و معاونان سیاسی ایران و ۱+۴ با هدف ارزیابی کلی از روند مذاکرات، روز پنج‌شنبه هفته گذشته در "گرند هتل" وین برگزار شد. رایزنی‌های کارشناسان نیز به‌طور چند جانبه و دو جانبه ادامه دارد وموضوعات در دو کارگروه هسته‌ای و تحریم‌ها دنبال می‌شوند. 

 این مذاکرات از سوی محافل خبری و سیاسی با دقت رصد می شود و گمانه زنی ها در باره نتایج مذاکرات در مجموع مثبت و امیدوار کننده به نظر می رسد. با این حال در این زمینه ملاحظات و خطوط قرمزی هم وجود دارد.

در این مذاکرات سه هدف مهم  مد نظر است:

نخست انکه؛ مسیری که باید طی شود، شناخته شده و صرفا" درحیطه مسایل فنی برجام و لغو کامل تحریم ها باشد. به همین دلیل آنچه طرف مقابل باید انجام دهد ؛ واضح و روشن است.

«سید عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران با تایید این موضوع که  تفاهم جدیدی در وین  حال شکل گرفتن است و مذاکرات به مرحله قابل قبول نزدیک شده؛ گفته است که اکنون  طرف ها در حال کار برروی یک متن مشترک هستند.

 به همین منظور هیأت ایرانی متون مورد نظر خودش را در حوزه هسته ای و رفع تحریم ها آماده کرده و این را به همه طرف ها ارائه کرده است و این متون می تواند مبنای  ادامه مذاکرات و رسیدن به توافق نهایی باشد. با این حال راه دشواری در پیش است. همانگونه که "عراقچی" نیزخاطرنشان کرده است، "هنوز برای پیش بینی نتیجه زود است."

"انریکه مورا"  Enrique Mora  معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در توییتر نوشت: «پیشرفت در مذاکرات برجامی به آسانی به‌دست نیامده است. اکنون به کارهای جزئی بیشتری نیاز است؛ اما کلید موفقیت ما این است که همه طرف‌ها خواستار بازگشت آمریکا به برجام و پایبندی این کشور به توافق هسته‌ای هستند.»

هدف دوم ؛ادامه و تکمیل  گفت ‌وگوهای دو و چندجانبه و همچنین رایزنی‌های فنی است که در چند روزگذشته ادامه یافته است. در صورت نیاز، کمیسیون مشترک بار دیگر تشکیل جلسه خواهد داد اما با این تاکید که مذاکرات نباید فرسایشی شود. مذاکرات فرسایشی آسیب جدی به نیت طرف مقابل وارد می‌کند و اعتمادسازی را از بین می‌برد. لذا باید درعمل دید که برای رسیدن به توافق آیا شتاب مقبول و معقول وجود دارد؛ در غیر این صورت ایران دلیلی برای ادامه مذاکرات نمی بیند.  

«کاظم قریب آبادی» سفیر ‌و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین همین خصوص روز یکشنبه تاکید کرد: مبنای تیم مذاکره کننده ایران اصولی است که از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان سیاست نظام در این رابطه تعیین شده است.

هدف سوم؛ اطمینان ازلغو کامل همه تحریم ها و راستی آزمایی اقدام و عمل امریکا و اروپا در این زمینه است. جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد؛ هنگامی به تعهدات برجامی خود بازخواهد گشت که آمریکا همه تحریم‌ها را در عمل و نه در حرف یا بر روی کاغذ، لغو کند و این لغو تحریم‌ها مورد راستی آزمایی ایران قرار گیرد.

واقعیت این است که  حفظ برجام به اینصورت  و اجرای یکطرفه آن تا کنون صدمات زیادی به منافع و حقوق  ملت ایران وارد کرده است که  باید جبران شود. ازاینرو موضع ایران دراین مذاکرات کاملا" صریح وشفاف است. تجربه  نشان داده است که  "مذاکره برای مذاکره" هیچ کمکی به باز شدن گره ازکار برجام نمی کند.