رونق ترانزیت ایران و افغانستان، دستاورد خط ریلی خواف - هرات

حدود پنج ماه از افتتاح خط راه آهن خواف – هرات می گذرد و این خط آهن ۲۰ آذر سال گذشته ، با حضور روسای جمهوری ایران و افغانستان، رسما گشایش یافت.

ایجاد و راه اندازی راه آهن هرات- خواف بر اساس تفاهمنامه بین ایران و افغانستان از جمله کمک ‌های بلاعوض ایران  به افغانستان در اجلاس بن  بود . 

طرح بزرگ خط آهن خواف-هرات به طول بیش از ۲۲۰ کیلومتر در چهار قطعه ساخته  شده است . قطعات اول و دوم از ایستگاه خواف تا شمتیغ به طول ۷۶ کیلومتر در خاک ایران و قطعه سوم از شمتیغ تا روزنک به طول ۶۳ کیلومتر داخل خاک افغانستان ادامه یافته است .

به گفته مسئولان افغانستان، قطعه چهارم راه آهن هرات- خواف ۴۰ درصد پیشرفت داشته که انتظار می رود با تکمیل آن تجارت و انتقال مسافر بین ایران و افغانستان بیش از پیش رونق گیرد.

اداره راه آهن افغانستان روز شنبه  گزارشی  را درباره خط ریلی خواف - هرات منتشر کرده و تاکید کرده که  با راه اندازی مسیرهای ریلی این کشور بویژه با ایران ، واردات و صادرات به افغانستان افزایش یافته است .

طبق گزارش اداره راه اهن افغانستان ، در یکماه گذشته 5167 واگن کالا وارد این کشور شده که در نوع خود یک رکورد محسوب می شود. براساس این گزارش، در  ماه گذشته همچنین ۱۳ هزار و ۴۹۷ تن محصولات زراعی افغانستان از طریق خطوط آهن حیرتان- مزار شریف، خواف – هرات و تورغندی به خارج از این کشور صادر شده است.

انچه مسلم است ، خط راه آهن خواف - هرات یکی از طرحهای مهم در سطح ملی و منطقه ای و بسترساز تقویت جایگاه ترانزیت و توسعه مراودات بین ایران و افغانستان محسوب می شود.

حجم داد و ستد ایران و افغانستان طی دو سال گذشته حدود سه میلیارد دلار برآورد شده که بیشتر آن، صادرات کالاهای ایرانی به افغانستان است که با بهره برداری از خط ریلی خواف به هرات این امیدواری وجود دارد که  میزان همکاری ها دو کشور گسترش یابد .

افزون بر این، افغانستان از جایگاه و اهمیت خاصی اقتصادی و جغرافیایی در بین همسایگان ایران برخوردار است و با برخورداری از ۹۳۰ کیلومتر مرز مشترک با ایران  بیشترین کالاها را بین کشورهای همسایه خود به ایران صادر می کند.

نکته دیگر اینکه ، ایران هم اکنون بزرگترین شریک تجاری افغانستان محسوب می‌شود و حتی در شرایط کرونایی نیز مرزهای جمهوری اسلامی ایران به روی مبادلات تجاری با افغانستان باز است و با تکمیل مسیر راه آهن خواف – هرات ، کشور افغانستان از طریق خطوط ریلی ایران به آبهای آزاد و دیگر کشورهای خاورمیانه متصل می‌شود. 

به بیان دیگر ، محصور بودن افغانستان در خشکی و فقدان دسترسی اش به آبهای آزاد محدودیت‌های زیادی در زمینه بازرگانی خارجی به‌ویژه در زمینه تامین مواد غذایی برای این کشور به دنبال داشته است و بهره برداری از خط ریلی خواف به هرات و تکمیل کریدور شرق، افغانستان را از طریق خط ریلی به آبهای آزاد خلیج فارس و بندرچابهار متصل می کند و شرکت‌های چینی و هندی از طریق خاک افغانستان می توانند به اقیانوس هند و غرب آسیا ارتباط برقرار کنند که این مساله انگیزه سرمایه گذاران برای بهره گیری بیشتر از ظرفیت حمل و نقل ریلی در این مسیر را افزایش می دهد.

در مجموع باید گفت ، با گذشت حدود پنج ماه از راه اندازی خط ریلی خواف – هرات ، میزان داد و ستد تهران و کابل به طور قابل توجهی افزایش یافته است . ضمن آن که انتظار می‌رود  بهره‌برداری از این خط آهن میزان مبادلات اقتصادی بین این دو کشور را به نحو قابل توجهی افزایش دهد.

به همین دلیل پیش بینی می شود  با تکمیل و بهره‌برداری از این خط ریلی سالانه سه میلیون تن کالا و ۲۰۰ هزار مسافر از این مسیر جابه‌جا شود. افزون براین  به طور میانگین سالانه ۱۸۰ هزار کامیون از مرز دوغارونِ ایران و افغانستان تردد می‌کنند که با بهره برداری از خط آهن خواف –هرات پیش بینی می‌شود تا حدود ۵۰ درصد از بار ترافیک در این مرز کاسته شود.

به هرتقدیر ، راه‌آهن خواف در جنوب شرقی خراسان رضوی تا هرات در شمال غرب افغانستان از ضرورتهای گسترش مبادلات منطقه‌ای و بین‌المللی برای این بخش از قاره آسیا و همچنین نقطه عطفی در توسعه روابط ایران و افغانستان  محسوب می شود و بدیهی است اجرای کامل  این طرح می تواند بر حجم همکاریهای اقتصادی  دوکشور ایران وافغانستان بیافزاید.