تحلیل گفت و گوی بن سلمان با العربیه + صوت

ولیعهد سعودی روز گذشته در گفتگو با شبکه العربیه عربستان مطالبی را در حوزه سیاست خارجی و داخلی این کشور مطرح کرد.

در حوزه سیاست خارجی؛ محمد بن سلمان به سه موضوع ایران، آمریکا و جنگ یمن اشاره کرد. 

اظهارنظر ولیعهد سعودی مبنی بر آمادگی عربستان برای روابط خوب با ایران از جمله اظهارنظرهایی است که از زبان محمد بن سلمان کمتر شنیده شد. بن سلمان در 6 سالی که مناصب مهم قدرت در عربستان را در اختیار گرفت همواره نگاه خصمانه و نه رقابتی به جمهوری اسلامی ایران داشته است. اظهارنظر شب گذشته محمد بن سلمان را باید مکمل رویکرد جدید عربستان برای گفتگو با جمهوری اسلامی ایران و کاستن از میزان تنش در روابط دوجانبه عنوان کرد. به عبارت دیگر، ولیعهد سعودی درباره جایگاه منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران به واقع‌بینی و عقلانیت نزدیک تر شده است. 

ولیعهد سعودی درباره روابط با آمریکا نیز عنوان کرد آمریکا شریک استراتژیک عربستان است. این اظهارنظر بیش از همه بیانگر هراس محمد بن سلمان است. تردیدی نیست روابط دولت کنونی آمریکا با عربستان و شخص محمد بن سلمان قابل مقایسه با دولت سابق به رهبری دونالد ترامپ نیست. بن سلمان علاوه بر روابط دو کشور، در زمان ترامپ روابط شخصی قوی نیز با رئیس جمهوری آمریکا و نزدیکانش داشت. اکنون، اما دولت بایدن پرونده قتل جمال خاشقچی را از محرمانه بودن خارج و فشار زیادی را بر ولیعهد سعودی وارد کرد.

در عین حال، دولت بایدن از تعامل با محمد بن سلمان خودداری می‌کند و هم ملک سلمان را به رسمیت می‌شناسد و هم اینکه برخی تحلیل‌ها حاکی از حمایت دولت بایدن از رقبای بن سلمان به خصوص محمد بن نایف در درون خاندان سعودی است. به طور کلی در دوران بایدن قدرت مانور محمد بن سلمان حتی در داخل عربستان نیز کاهش پیدا کرد. اظهارنظر شب گذشته ولیعهد سعودی، اگرچه درباره روابط با آمریکا درست بود، اما به نظر می‌رسد بن سلمان با این اظهارنظر در صدد جلب نظر دولت بایدن بود. 

جنگ یمن سومین بعد سخنان شب گذشته بن سلمان در حوزه سیاست خارجی بود. بن سلمان گفت «امیدواریم که حوثی‌ها برای پایان جنگ به میز مذاکره بیایند و ابتکار عربستان برای حل این موضوع همچنان پابرجاست». این اظهارنظر از یک سو نشان می‌دهد ولیعهد سعودی به این جمع‌بندی رسید که باید از باتلاق یمن خارج شود و فشارهای حقوق بشری علیه دولت ریاض و خود را کاهش دهد و از سوی دیگر این اظهارنظر در کنار دیدگاهی که درباره رابطه با ایران مطرح کرد بیانگر اذعان به این واقعیت است که بن سلمان تنش‌سازی در سیاست خارجی را در راستای منافع عربستان نمی‌داند. 

ولیعهد سعودی در گفتگو با العربیه به مسایل سیاست داخلی نیز حول سند چشم انداز 2030 پرداخته است. آنچه در سخنان بن سلمان در مسایل داخلی مشهود بود، برد تبلیغاتی آن بود. ولیعهد سعودی از برکناری مقامات دفاع کرد و آنرا به بی‌کفایتی افراد برکنار شده نسبت داد، در حالی که تحلیلگران مسایل عربستان عامل اصلی تغییرات را «کادرسازی» بن سلمان با افراد وفادار به خود می‌دانند. علاوه بر این، بن سلمان به دستاوردهای عینی 5 سال گذشته که از سند چشم‌انداز رونمایی کرد، اشاره‌ای نداشته بلکه بیشتر به وعده‌هایی نظیر کاهش نرخ بیکاری و فروش سهام آرامکو و بهره‌گیری از فرصت‌ها اشاره کرد. 

به طور کلی، اظهارنظرهای شب گذشته بن سلمان در حوزه خارجی و داخلی نشان داد ولیعهد سعودی بیش از هر زمان دیگری «هراسان» است و عامل این هراسانی نیز احساس خطر از موقعیت داخلی وی است.