طالبان، مسئولیت مدنی و حکومت داری

اگر چه مقامات گروه طالبان در کابینه موقت کار خود را آغاز کرده اند، اما عدم پذیرش این کابینه از سوی محافل داخلی و بین المللی باعث شده این گروه نتواند وجهه لازم را برای حکومت داری و مقبولیت جامعه افغانستان کسب کند. برخورد احتیاط آمیز و به عبارتی تحمل اعتراض های داخلی از سوی طالبان بگونه ای است تا این گروه چهره ای متفاوت نسبت به دو دهه پیش به نمایش بگذارد که این حرکتی تاکتیکی برای جلب نظر جهانی به منظور شناسایی آن تلقی می شود.

روی دیگر سخن این است که طالبان در عمل نشان داده است که گوش شنوایی برای شنیدن اعتراض های مخالفان ندارد و به همین دلیل آنان ناگزیر به دیدار با مقامات سابق از جمله حامد کرزای رئیس جمهوری اسبق افغانستان می شوند تا صدای مخالفان باشد. البته آنان نیز با برگزاری نشست هایی از جمله در مزارشریف تلاش کرده اند تا ضمن اعلام موجودیت خود طالبان را به پذیرش خواسته هایشان بخصوص تشکیل دولت همه شمول وادار کنند. کرزای در دوره ریاست جمهوری خود نیز با خطاب قرار دادن طالبان به عنوان برادر سعی داشت مانع از خونریزی و کشتار شود و اکنون نیز با دعوت از طالبان برای تشکیل هر چه سریعتر دولت فراگیر تاکید کرده است این اقدام به تثبیت صلح و ثبات در افغانستان کمک می کند.

فریدون بارکزی کارشناس مسایل سیاسی براین باور است،

طالبان باید از گذشته درس بگیرد و از اجرای قوانینی که در دو دهه گذشته منجر به عدم شناسایی آنها از سوی جامعه جهانی شد پرهیز کنند.

این تلقی در افغانستان وجود دارد طالبان که به زور و در توافق با آمریکا قدرت را تصاحب کرد هیچ میل وانگیزه ای برای تقسیم قدرت ندارد و همچنان درصدد انحصار گرایی در قدرت است. بروز اختلاف در رده های بالای طالبان نشان می دهد که گروههای مختلف تشکیل دهنده طالبان از جمله گروه حقانی نیز برای کسب بیشترین امتیازات حکومتی با هم اختلاف دارند. در این میان یکی از افرادی که تاکنون هیچ سهمی از قدرت را در کابینه طالبان کسب نکرده گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی است که طالبان با گماشتن وی به امامت جماعت مسجد پل خشتی کابل کاملا به حاشیه رانده است. حکمتیار که جرات مخالفت با طالبان را ندارد مانند گذشته درصدد است با حمایت از اهداف و برنامه های طالبان از جمله تشکیل دولت تک حزبی و تقسیم نکردن قدرت، جایگاهی برای خود باز کند که به نظر نمی رسد طالبان جایگاهی فراتر از امام جماعت مسجد برای وی قایل باشد.

محمد عارفی تحلیلگر افغان مسایل سیاسی

مفهوم فراگیر در ادبیات طالبان چندان مشخص نیست. طالبان بایستی با نگاه سیاسی زمینه حضور اقوام مختلف در قدرت را فراهم کند و مساله صرفا سیاسی نباشد بلکه سیاسی و قومی باشد.

در هر حال، توصیه حامد کرزای به طالبان برای تشکیل دولتی فراگیر و رعایت حقوق همه اقوام و مذاهب در افغانستان می تواند تکرار خواسته های همه مخالفان طالبان باشد که به اشکال مختلف دیدگاههای خود را بیان و منتشرمی کنند. تاکید بر تثبیت صلح و امنیت درافغانستان به عنوان پیامد و آثار مثبت تشکیل دولت فراگیر می تواند توجه جهانیان به افغانستان و ارایه کمکهای لازم جلب نماید.