رویکرد دوگانه اتحادیه اروپا در قبال آوارگان جنگی

با تشدید جنگ روسیه و اوکراین، مهاجرت شهروندان اوکراین به سوی مرزهای اتحادیه اروپا تشدید شده است. بسیاری از شهروندان این کشور از همان ساعات اولیه آغاز جنگ درصدد ترک کی یف و رفتن به نقاط امن برآمدند و بسیاری نیز راهی مرزهای اروپا شدند. اگر چه اتحادیه اروپا از پذیرش آوارگان اوکراینی استقبال کرد اما اکنون بسیاری از پناهجویان به ویژه پناهجویان غیر اروپایی مقیم اوکراین پشت مرزهای اروپا در سرمای شدید مانده اند.

سیاست اتحادیه اروپا در قبال پناهجویان، با انتقادات شدیدی از سوی نهادهای بین المللی روبه رو شده است. اتحادیه اروپا که در بحران سوریه و افغانستان مرزهای خود را بست، اکنون رفتاری متفاوت در پیش گرفته است به طوری که «اورسولا فون  در لاین» رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا،گفت: اتحادیه اروپا هفته‌ ها با هماهنگی با کشور‌های عضو خط مقدم، آماده پذیرایی و میزبانی از پناهندگان احتمالی اوکراینی است.

اکنون با گذشت بیش از ده روز از شروع جنگ در اوکراین، موضوع برخورد اروپاییان با پناهجویان، خود به موضوع جدی تبدیل شده است، موضوعی که بار دیگر «نژادپرستی» نهادینه شده در باورهای کشورهای اروپایی را نشان می دهد. کشورهای اروپایی ضمن اعلام همبستگی با مردم اوکراین، تاکید کردند که  مرزهایشان به روی اوکراینی‌ها باز است ؛ به  طوری که بسیاری از پناهجویان اوکراینی وارد کشورهایی چون لهستان و مجارستان شده اند.

اما خبرها و تصاویر منتشر شده نشان می دهد که کشورهای اروپایی فقط پذیرای اوکراینی ها هستند و شهروندان خارجی مقیم اوکراین را به خاک خود راه نمی دهند. در این راستا « فیلیپو گرندی» کمیسرعالی پناهجویان سازمان ملل تایید کرد که در مرز اوکراین، بین اوکراینی‌ها و غیراوکراینی‌ها تبعیض وجود دارد.

ضمن اینکه برخی سیاستمداران اروپایی نیز هیچ ابایی ندارند که از این سیاست های تبعیض آمیز دفاع کنند، چنان که «ماتئوش موراویسکی» نخست‌وزیر لهستان اذعان کرد: ما آماده‌ایم به هرکس که کمک نیاز داشته باشد، کمک کنیم. ما آماده‌ایم که دهها و صدها هزار پناهجوی اوکراینی را قبول کنیم.

این در حالی است که لهستان یکی از مهم‌ ترین مخالفان پذیرش پناهجویان سوری توسط کشورهای اتحادیه اروپا بود و حتی حاضر نشد تصمیمات کمیسیون اروپایی را برای پذیرش پناهجویان اجرا کند.

این سیاست تبعیض آمیز همچنین در مورد آفریقایی تبارها، افغان ها و همچنین، سیاه پوستان به شدت اجرا می شود؛ چنان که «مارتین کیمانی» نماینده غنا در سازمان ملل گفت : این رفتارهای نژادپرستانه در حال ضربه زدن به روحیه همبستگی است.

اتحادیه آفریقا نیز گزارش‌هایی را درباره نحوه برخورد با آفریقایی‌ها در مرز اوکراین را  تکان‌ دهنده‌ ، نژادپرستانه و ناقض قوانین بین‌المللی توصیف کرده است.

آژانس پناهندگان سازمان ملل که مدت‌ها در اوکراین حضور دارد، از جامعه بین‌ الملل 190 میلیون دلار کمک بشردوستانه درخواست کرده، درخواستی که هنوز به آن پاسخ داده نشده است.

در حال حاضر، پناهجویان در مرزهای اروپا با سرمای شدید، نبود مراقبت های بهداشتی و پزشکی و سرپناه های امن روبه رو هستند.

از سوی دیگر در داخل اوکراین نیز میان شهروندان این کشورتبعیض های بسیاری وجود دارد. از نخستین روز آغاز جنگ، گزارش‌ها نشان داد  که در ایستگاه قطار پایتخت اوکراین، اولویت برای سوار شدن به قطار با اوکراینی‌ هاست و خیلی زود تصاویر رسیده حاکی از آن بود که خیلی از خارجی ها، در ایستگاه قطار آواره شده و حتی شب را در آنجا به سر بردند. این سیاست سبب شد تا بسیاری از دانشجویان آفریقایی تبار و خارجی های مقیم اوکراین همچون هندی ها مسیر سختی را حتی در داخل اوکراین برای رسیدن به مرز و خروج ازاین کشور طی کنند به طوری که بسیاری از آنها با پای پیاده خود را به مرزها رساندند. اما اکنون آنها در مرز برای ورود به اروپا با سنگ اندازی های بسیار مقامات مرزی کشورهای اروپایی رو به رو شده اند.

به هر حال، بحران پناهجویان در مرزهای اروپا ادامه دارد و کشورهای اروپایی به رغم همه وعده ها و اعلام همبستگی با شهروندان اوکراین، همچنان با سیاست های تبعیض آمیز در تلاش برای مرزبندی میان پناهجویان و گزینش آنان فارغ از معیارها انسانی و شعارهای انسان دوستانه خود هستند.