Pars Today

با دخالت کشورهای خارج از منطقه و فشارهای بیگانگان ، به نظر می رسد ازبکستان و طالبان در حال نابودی دستاوردهای ناشی از رایزنی های نمایندگان خود در هشت ماه گذشته هستند.

به رغم مذاکرات سازنده جمهوری های آسیای مرکزی هم مرز با افغانستان به ویژه ازبکستان با طالبان ، مقام های تاشکند به درخواست اخیر طالبان مبنی بر استرداد هواپیماها و بالگردهای افغانستان ، واکنش تند و منفی نشان داده اند. در همین ارتباط ، "عصمت‌الله ایرگاش‌یف" نماینده ویژه رئیس جمهوری ازبکستان در امور افغانستان ، اعلام کرد:
دولت تاشکند برنامه‌ای برای بازگرداندن هواپیماها و بالگردهای نظامی به کابل ندارد.

این مقام بلندپایه دولت تاشکند ، همچنین اعلام کرد:

صحبت از 22 فروند هواپیما و 24 فروند بالگرد است که نظامیان افغان در ماه سپتامبر سال گذشته میلادی و پس از به قدرت رسیدن طالبان به ازبکستان منتقل کردند. 

نماینده ویژه رئیس جمهوری ازبکستان در امور افغانستان گفته است: 

هزینه این هواپیماها و بالگردها را دولت آمریکا پرداخت کرده است و دولت ازبکستان این تجهیزیات نظامی را بر اساس توافق با آمریکا نگهداری می‌کند و در این مورد به طالبان نیز اطلاع رسانی شده است. 

این اظهارات مقام های دولت تاشکند در حالی است که دولت آمریکا در مورد سرنوشت این هواپیماها و بالگردهای نظامی تصمیم گیری نهایی اتخاذ نکرده است.در روزهای پایانی حکومت "اشرف غنی" در افغانستان - که در ماه اوت سال گذشته میلادی از این کشور فرار کرد و مردم را در برابر طالبان تنها گذاشت - به دستور آمریکا ، نظامیان افغان هواپیماها و بالگردهای نظامی این کشور را به ازبکستان و تاجیکستان منتقل کردند. در مجموع چهل فروند هواپیما و 24 فروند بالگر نظامی متعلق به ارتش افغانستان به ازبکستان و تاجیکستان منتقل شد. از ابتدای سال جاری میلادی ، مذاکراتی میان نمایندگان طالبان و دولت های ازبکستان و تاجیکستان انجام شده است. در این زمینه ، در ابتدای ماه ژانویه "مولوی محمد یعقوب مجاهد" سرپرست وزارت دفاع دولت طالبان ضمن درخواست ازبکستان و تاجیکستان برای بازگردانندن هواپیماها و بالگردهای نظامی ، تاکید کرد: 

طالبان اجازه نخواهد داد این هواپیماها در خارج از افغانستان باقی بمانند یا توسط این کشورها مورد استفاده قرار بگیرند. 

تصمیم گیری اخیر دولت ازبکستان در قبال درخواست طالبان در حالی است که مقام های تاشکند پیش از این همواره نگرانی های خود را در زمینه احتمال تشدید ناامنی ها در مرزهای ازبکستان و افغانستان ابراز می داشتند. بدیهی است که با وجود گمانه زنی ها و تعهدات متقابل طالبان و مقام های آسیای مرکزی ، تصمیم گیری اخیر دولت تاشکند به زیان ملت های منطقه خواهد بود. آن هم در شرایط فعلی که فعالیت های گروه تکفیری - تروریستی داعش درافغانستان درحال افزایش است و طالبان به تسلیحات انتقالی این کشور به برخی از جمهوری های آسیای مرکزی نیاز شدیدی دارد. انفجارهای اخیر در مساجد شیعیان و اهل تسنن در افغانستان توسط گروه تروریستی داعش صورت گرفته است و تردیدی نیست که آمریکا و برخی ازمتحدان اروپایی اش درسازمان پیمان آتلانتیک شمالی - ناتو ، به منظور ایجاد بی ثباتی در منطقه از هیچ تلاشی فروگذار نمی کنند. در واقع ، طالبان در شرایط فعلی به سخت افزارهای دپو شده افغانستان در ازبکستان و تاجیکستان نیاز دارد و به منظور نشاندن تهدیدهای جریان تروریستی داعش که مورد حمایت آمریکا و متحدانش هستند ، نیاز دارد.

به نظر می رسد در این شرایط ، دولت های آسیای مرکزی به ویژه ازبکستان که همواره بر همکاری با طالبان برای از بین بردن تهدیدها و زمینه های ناامنی ، تاکید کرده اند ، موضع گیری اخیر قابل تامل است. تردیدی نیست که با خروج آمریکا و نیروهای خارجی ناتو از افغانستان ، همسایه‌های این کشور از احتمال کشانده شدن جنگ و ناامنی به خاک شان به شدت نگران بوده اند. با وجود این ، کارشناسان نزدیک به طالبان از تغییر مواضع این گروه اظهارات سازنده ای مطرح کرده اند. به عنوان مثال ، "مولوی نعیم الحق حقانی" کارشناس برجسته و مشهور امور طالبان با توجه به گمانه زنی های دولت موقت طالبان با کشورهای همسایه افغانستان ، گفته است:"امارت اسلامی بیشتر ازگزینه جنگ بر گزینه صلح و مذاکرات تاکید دارد ، البته این امر به طرف های مقابل نیز بستگی دارد که تا چه اندازه حقایق میدانی را درک کنند و بر اساس آن تصمیم بگیرند".

تردیدی نیست که آمریکا و متحدانش با خروج یکباره ازافغانستان ، به صورت عمدی زمینه های ایجاد تهدید علیه دولت های منطقه را فراهم کرده اند. این درحالی است که نمایندگان طالبان بارها بر حل مشکلات افغانستان با کشورهای همسایه بر اساس توافق و مذاکره تاکید و اعلام کرده اند که مواضع خود را اصلاح کرده اند. مذاکرات سازنده نمایندگان این گروه با دولت ازبکستان را باید از جمله نمونه های تغییر مواضع طالبان قلمداد کرد. با توجه به این واقعیت ها ، بدیهی است که تصمیم اخیر دولت ازبکستان می تواند تمامی دستاوردهای یک سال گذشته نمایندگان دوطرف را بر باد دهد. کارشناسان می گویند ، بعید نیست که تصمیم اخیر طالبان تحت فشارهای بیگانگان و مداخلات آمریکا ابراز شده باشد. در حالی که طالبان در کایل مستقر شده است و در راس قدرت سیاسی افغانستان قرار دارد، از دولت های منطقه انتظار دارد که هواپیماها و بالگردهای نظامی افغانستان را به این کشور مسترد کنند. تصمیم مثبت دولت تاشکند می تواند در راستای توافق های دوطرف و عزم این کشور برای پایان دادن به مشکلات فزاینده مردم افغانستان باشد.