افغانستان در یک سالگی حکومت طالبان

تضعیف حقوق بشر به ویژه حقوق زنان، فروپاشی اقتصادی و افزایش حملات تروریستی از جمله ویژگی های بارز یک سال حکومت طالبان در افغانستان است.

با گذشت حدود یکسال از بازگشت دوباره طالبان به قدرت در افغانستان می توان گفت: در این مدت رعایت حقوق بشر به ویژه در خصوص زنان به شدت افت کرده است. علاوه بر این اوضاع و شرایط اقتصادی و مالی و همچنین امنیتی وخیم تر شده است.

در این مطلب سعی خواهیم داشت فهرست وار برخی نتایج یکسالگی قدرت گرفتن طالبان در افغانستان از 15 اوت 2021  /24 اسد 1401 تاکنون را بررسی کنیم.

طالبان در پی حمله برق آسا که در ماه مه سال گذشته پس از آغاز خروج نیروهای آمریکایی و ناتو از افغانستان آغاز شد، توانست کاخ ریاست جمهوری در کابل را به تصرف خود درآورد.
اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، در حال فرار به خارج از کشور، اعتراف کرد که طالبان پیروز شده اند.
واشنگتن نزدیک به 9.5 میلیارد دلار از بانک مرکزی افغانستان را مسدود کرد و بانک جهانی کمک های خود را به افغانستان که 60 درصد مردم آن به کمک های بین المللی وابسته هستند، متوقف کرد.
فروپاشی ارتش و دولت افغانستان، عملیات عقب نشینی سربازان آمریکایی و متحدان غیرنظامی افغان آنها را تسریع کرد که در 26 اوت / 4 سنبله 1400 با حمله گروه داعش در فرودگاه کابل که بیش از 100 کشته برجای گذاشت، همراه بود.
در 30 اوت /  8 سنبله، ارتش آمریکا افغانستان را ترک می کند و به دو دهه حضور خود در این کشور پایان می دهد.
 در 7 و 8 سپتامبر / 16 و 17 سنبله 1400، دولتی منصوب شد که عمدتا مورد اعتماد رهبران تاریخی جنبش در دهه 1990 بود و هیچ وزیر زن در آن حضور نداشت.در این میان غربی‌ها حکومتی را که نه «جامع» و نه «نماینده» تنوع قومی و مذهبی کشور بود، همانطور که رژیم جدید وعده داده بود، محکوم و از آن ابراز تأسف کردند. این در حالی بود که احترام به حقوق بشر، به‌ویژه برای زنان را پیش ‌نیاز مذاکرات کمک و به رسمیت شناختن طالبان از سوی کشورهای اروپایی و غربی بود.
در این مدت، آزادی زنان افغان محدود شد. طالبان با وجود وعده اولیه خود مبنی بر داشتن یک رژیم انعطاف پذیرتر از زمانی که بین سال های 1996 تا 2001 به قدرت رسیدند، محدودیت های شدیدی را بر زنان اعمال کردند.
در 23 مارس 2022 / 3 حمل 1401، آنها دبیرستان ها و کالج های دخترانه را، تنها چند ساعت پس از بازگشایی تعطیل کردند.
در اوایل ماه مه، رهبر طالبان به زنان دستور داد که در اماکن عمومی از پوشش کامل، ترجیحا برقع استفاده کنند.
زنان همچنین از بسیاری از مشاغل دولتی محروم شدند و از سفر به تنهایی به خارج از شهر خود منع می شوند.
علاوه بر این موارد در 17 مه / 27 ثور 1401، رژیم انحلال کمیسیون حقوق بشر را اعلام کرد. سازمانی که به طور مشخص بر خشونت انجام شده علیه مردم نظارت می کرد. کمیسیون انتخابات و شورای عالی ملی آشتی که مسئول ایجاد صلح در کشور هستند نیز به همین سرنوشت دچار شدند.

در این مدت افغانستان، محروم از کمک های بین المللی ، در یک بحران جدی مالی و انسانی هم فرو رفت و شاهد افزایش بیکاری شد. بر اساس گزارش سازمان ملل، بیش از نیمی از جمعیت، یعنی حدود 24 میلیون افغان، در خطر ناامنی غذایی قرار گرفتند.
در 31 مارس / 11 حمل 1401، سازمان ملل متحد بزرگترین کمکی را که تا به حال برای یک کشور راه اندازی شده بود، درخواست کرد. این ابتکار تنها 2.44 میلیارد دلار را بسیج کرد که بسیار کمتر از 4.4 میلیارد مورد انتظار بود.

افزایش حملات علیه جامعه شیعه که مدت ها در این کشور تحت فشار قرار داشت هم نکته منفی دیگری در کارنامه یکسالگی طالبان قرار میگیرد، بطوری که در این مدت افزون بر 300 نفر تنها در چند حمله تروریستی به مساجد و مدارس شیعیان در کابل، قندوز مزار شریف و قندهار به شهادت رسیدند.

در چنین شرایطی طالبان ادعا می کنند که گروه تروریستی و تکفیری داعش را افغانستان را شکست داده اند، اما تحلیلگران معتقدند که این گروه افراطی همچنان چالش اصلی امنیتی برای حکومت طالبان در افغانستان است.