مطالبه تشکیل دولت فراگیر افغانستان در نشست سازمان شانگهای
-
مطالبه تشکیل دولت فراگیر افغانستان در نشست سازمان شانگهای
سازمان همکاری شانگهای در نشست های مختلف یک سال اخیر بارها به موضوع تشکیل دولت فراگیر پرداخته است و در این مساله نقش آفرینی فعالانه دارد.
« راجنات سینگ » وزیر دفاع هند در بیست و چهارمین نشست وزیران دفاع سازمان همکاری شانگهای بر ضرورت تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تاکید کرد .
سازمان همکاری شانگهای که بنیان آن در سال 1996 برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و سیاسی توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان نهاده شد بعدها در سال 2001 با عضویت ازبکستان، به طور رسمی «سازمان همکاری شانگهای» نام گرفت.
این سازمان با توجه به اهداف چندگانه خود در سطح منطقه ای، مرتبا نشست های سران و وزیران حوزه های مختلف را برگزار می کند. بیست و چهارمین نشست وزیران دفاع سازمان همکاری شانگهای در روزهای 23 تا 25 اوت با حضور هیات‌های نظامی از هند، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان به عنوان اعضای اصلی و همچنین بلاروس به عنوان عضو ناظر این سازمان با هدف همکاری های امنیتی و دفاعی برگزار شد.
درگیری روسیه در جنگ اوکراین، تحولات ژئوپلیتیکی، مبارزه با تروریسم و بی ثباتی در منطقه محورهای مورد بحث وزیران دفاع در این نشست بوده است.
با توجه به پیش رو بودن اجلاس احتمالی سران شانگهای در سپتامبر امسال، ایجاد اجماع بر موضع مبنی بر تشکیل دولت فراگیر در افغانستان توسط طالبان به عنوان یکی از محورهای این نشست محتمل است.
اعضای این سازمان در یک سال اخیر بعد از روی کار آمدن طالبان، همواره بر تشکیل دولت فراگیر در افغانستان، حفظ ثبات و جلوگیری از فعالیت گروه های تروریستی تأکید کرده اند. موضعی که جمهوری اسلامی ایران همواره بر آن تاکید می کرده است. اعضای سازمان شانگهای البته در این میان صرفا به صدور بیانیه اکتفا نکرده اند و برای تکشیل دولت فراگیر در افغانستان به عنوان عضو این سازمان با طالبان وارد مذاکره هم شده اند.
در این باره «وانگ یی» وزیر خارجه چین گفته است: کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای تشویق دولت موقت طالبان به ایجاد یک دولت فراگیر و معتدل به تعامل و گفتگو با افغانستان پایبند باشند.
موضوع دیگری که باعث وحدت در موضع اعضای سازمان همکاری شانگهای در رابطه با مسئله افغانستان شده، بی ثباتی در مناطق مرزی و احتمال سرایت این بی ثباتی به کشورهای منطقه است. همین موضوع باعث شده است که «راجنات سینگ»، وزیر دفاع هند نشست اخیر وزیران دفاع سازمان همکاری شانگهای بگوید: هند از افغانستان آرام، امن و با ثبات حمایت خواهد کرد و از خاک افغانستان نباید برای ارعاب یا حمله به کشورهای دیگر استفاده شود.
اگر چه ماهیت ذاتی سازمان همکاری شانگهای، حوزه مسائل اقتصادی است، اما ایجاد پیوستگی اقتصادی در قلمرو جغرافیایی اعضای یک پیمان، بدون دستیابی به امنیت دسته جمعی در آن حوزه ممکن نیست. ازاین رو هر گونه تهدید امنیتی علیه یک عضو به منزله تهدید علیه کل مجموعه و مایه افول اقتصادی کل مجموعه سازمان محسوب می‌شود. بنابراین نمی‌توان متصور شد که در خصوص امنیت و ثبات منطقه ای ناشی از مسائل درونی کشورهای منطقه و خصوصا اعضا، این سازمان نقش آفرینی نداشته باشد.
موضوع امنیت و ثبات منطقه ای ناشی از وضعیت درونی افغانستان قبلا توسط رؤسای جمهور تاجیکستان و ازبکستان هم مورد تأکید قرار گرفته است. با توجه به اینکه مقوله امنیت یکی از جوانب فعالیت سازمان همکاری شانگهای است این سازمان تا کنون نقش آفرینی فعالانه ای در مسئله افغانستان ایفا کرده است. این کارکرد سازمان همکاری شانگهای باعث برجسته سازی نقش این سازمان منطقه ای در دستور کارگذاری و اهتمام برای حل مسائل منطقه بدون دخالت قدرت های خارج از منطقه می شود.
در یک جمع بندی کلی می توان گفت، تشویق طالبان به تشکیل دولت فراگیر و پیگیری از این گروه در مجامع و نشست های سازمان همکاری شانگهای ضمن تقویت جایگاه این سازمان در حل و فصل مسائل افغانستان و کاهش نقش مخرب بازیگران فرامنطقه ای در این مسائل، احتمال تشکیل دولت ائتلافی از سوی طالبان را با توجه به منافع اقتصادی ناشی از همکاری در چارچوب این سازمان افزایش می دهد.
