مشارکت نداشتن طالبان در نشست مسکو

"ضمیر کابلوف" نماینده ویژه روسیه در امور افغانستان فقدان حضور نمایندگان دولت موقت طالبان در نشست مقامات امنیتی کشورهای منطقه با محوریت مسایل افغانستان را تایید کرد.

ضمیر کابلوف امروز (سه شنبه - 7 فوریه) اعلام کرد: طالبان در نشست دبیران شورای امنیت ملی کشورهای آسیای مرکزی، ایران، هند، پاکستان و چین حضور ندارد. این پنجمین باری است که دبیران شورای امنیت ملی ایران، آسیای مرکزی، هند، پاکستان و چین در مورد افغانستان تشکیل جلسه می دهند. افزایش فعالیت‌های تروریستی در افغانستان و محدود شدن فعالیت برخی از سفارتخانه ‌های غربی و عربی در کابل دلیل برگزاری نشست مسکو اعلام شده است.

دور قبلی رایزنی ها درباره افغانستان 27 می 2022 (9 ماه پیش) با حضور دبیران شوراهای امنیتی ایران، هند، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان برگزار شده بود. در واکنش به دعوت نشدن طالبان به نشست مسکو، "ذبیح الله مجاهد" سخنگوی حکومت طالبان تاکید کرده بود: افغانستان در جلساتی که در مورد این کشور برگزار می شود، باید شرکت داشته باشد و از موضع خود دفاع کند. اظهارات ذبیح الله مجاهد در حالی است که حکومت طالبان از زمان تشکیل حکومت نتوانسته است به تعهدات خود در قبال کشورهای منطقه و جهان و همچنین خواسته های سازمان های منطقه ای و بین المللی و نهادهایی نظیر سازمان ملل را تامین و تضمین کند. در عین حال، حکومت طالبان تعامل چندان مناسبی با مردم افغانستان علی الخصوص بانوان افغان ندارد. محدودیت های تحصیلی برای بانوان و تشدید فشار بر زنان برای ماندن در خانه تنها بخش اندکی از سیاست داخلی دولت طالبان علیه نیمی از جامعه افغانستان بوده است.

گروه طالبان که از 15 ماه اوت سال 2021 میلادی در افغانستان به قدرت رسیده است ، درصدد جلب نظر جامعه جهانی و سازمان های بین المللی برای کسب مشروعیت است. جامعه جهانی از جمله سازمان ملل، به رسمیت شناختن دولت طالبان در افغانستان را به تشکیل دولتی فراگیر و رعایت مسایل حقوق بشری مشروط کرده است. کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای (SCO) نیز در طول نزدیک به دوسال گذشته و درپی از روی کار آمدن طالبان در افغانستان، همواره بر تشکیل دولت فراگیر در این کشور، حفظ ثبات و جلوگیری از فعالیت گروه های تروریستی تأکید کرده اند. موضعی که همواره از سوی مقام های جمهوری اسلامی بر آن تاکید می شده است. کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای البته در این موارد خاص صرفا به صدور بیانیه اکتفا نکرده و برای تشکیل دولت فراگیر در افغانستان به عنوان عضو این سازمان با طالبان وارد مذاکره هم شده اند. در همین ارتباط "وانگ یی" وزیر امور خارجه چین گفته است:

«کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای تشویق دولت موقت طالبان به ایجاد یک دولت فراگیر و معتدل به تعامل و گفتگو با افغانستان پایبند باشند».

موضوع دیگری که باعث وحدت در موضع اعضای سازمان همکاری شانگهای در رابطه با مساله افغانستان شده ، بی ثباتی در مناطق مرزی و احتمال سرایت این بی ثباتی به کشورهای منطقه است. همین موضوع موجب شده است که "راجنات سینگ" ، وزیر دفاع هند نیز نشست اخیر وزیران دفاع سازمان همکاری‌ شانگهای تاکید کند:

«هند از افغانستان آرام ، امن و با ثبات حمایت خواهد کرد و از خاک افغانستان نباید برای ارعاب یا حمله به کشور‌های دیگر استفاده شود».

در یک جمعبندی کلی از دلایل متعدد دعوت نشدن طالبان به نشست مسکو باید گفت: حکومت طالبان در عمل نه تنها مولفه های رسمی و خواسته های آشکار مجامع منطقه ای و بین المللی را انجام نداده ، بلکه در برخی موارد علیه آن مصوبه ها نیز موضع گیری کرده است. در چنین شرایطی، دعوت نشدن نماینده طالبان به نشست مسکو چندان عیب و دور از ذهن نبوده است. با توجه به روند فعلی، این احتمال را نباید نادیده گرفت که حکومت طالبان نمی تواند در نشست های بین المللی حضور و مشارکت داشته باشد. بدیهی است که تداوم چنین امری می تواند به موقعیت طالبان در افغانستان و منطقه بیش از پیش لطمه وارد کند.