علل اقدام عربستان در توافق با ایران
-
علل اقدام عربستان در توافق با ایران
ایران و عربستان پس از ۷ سال برای احیای روابط توافق کردند و مقرر شد طی دو ماه آینده سفارتخانه‌های دو کشور بازگشایی شود.
روابط ایران با عربستان در سال ۲۰۱۶ توسط ریاض قطع شد و طی سالهای بعد نیز دولت سعودی اقدام‌های خصمانه زیادی علیه ایران انجام داد از جمله اینکه با آمریکا و اسرائیل در سیاست فشار حداکثری علیه ایران همراه شد. به نوشته تارنمای هیل، ایران و عربستان سعودی اگرچه هرگز به طور مستقیم با یکدیگر وارد جنگ نشده اند اما در درگیری های نیابتی مقابل هم قرار داشته اند. اکنون پرسش مهم این است که چرا عربستان سعودی پس از ۷ سال به احیای روابط با جمهوری اسلامی ایران روی آورد؟
اولین پاسخ این است که تحولات خاورمیانه مطابق برداشت آل سعود حرکت نکرد. برداشت و درک حاکمان عربستان و به طور خاص محمد بن سلمان جوان این بود که با سیاست تهاجمی و همسو شدن با اسرائیل و آمریکا می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را به عقب نشینی از سیاست‌های منطقه‌ای خود وادار کند. آنچه در عمل رخ داد خلاف برداشت‌های حاکمان عربستان بود و جمهوری اسلامی ایران و متحدانش قوی‌تر از گذشته شدند که نمونه آن در جنگ یمن است.
پاسخ دیگر این است که عربستان به این جمع‌بندی رسید که سیاست خارجی تهاجمی نه تنها منافع آنرا تامین نمی‌کند بلکه سبب می‌شود رقبای عربی بتوانند گوی سبقت را از ریاض بربایند. این در حالی است که عربستان برای محقق کردن برنامه ۲۰۳۰ خود به ثبات و امنیت در درون و همچنین در روابط با کشورهای دیگر نیاز دارد.
سومین دلیل این است که ریاض به این باور در سیاست خارجی خود رسید که بازی در زمین آمریکا نه تنها تامین کننده منافع آن نیست بلکه سبب تحقیر هویت آن شده و آمریکا نگاه ابزاری و تحقیرآمیزی به آن دارد.
چهارمین دلیل مهم این است که عربستان به واقعیتهای مربوط به وضعیت رژیم صهیونیستی پی برد. این رژیم امروز با بحران گسترده داخلی مواجه است به نحوی که حتی مقامات آن درباره خطر بروز جنگ داخلی هشدار می‌دهند. علاوه بر این، در دو سال اخیر حتی لابی یهود نیز نتوانستند یا نخواستند برای تنش‌های موجود در روابط واشنگتن و ریاض اقدامی انجامی دهند.
دلیل پنجم نیز قدرت و جایگاه منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران است. بدون شک ایران در کنار عربستان و ترکیه سه قدرت اصلی اسلامی هستند که هر یک قابلیت‌های زیادی برای نفوذ در منطقه و خنثی کردن توطئه‌ها دارند. بنابراین دشمنی با ایران نه تنها تامین کننده منافع عربستان نیست بلکه خسارت‌های زیادی نیز برای آن خواهد داشت.
«وسام ابوشماله» نویسنده و تحلیلگر سیاسی فلسطینی نوشت به نظر می‌رسد که عربستان متوجه اشتباه محاسباتی خود در اتخاذ مواضع خصمانه در منطقه و اقداماتی چون به‌راه انداختن جنگ ویرانگر و بیهوده یمن شده و اکنون در تلاش جدی برای خروج از این باتلاق است. همچنین سعودی‌ها احساس می‌کنند که برای گسترش روابط سیاسی و اقتصادی با کشورهای منطقه‌ای و بین‌المللی نیاز به تغییر رویکرد قبلی خود دارند و باید مناسبات خود را با شرق و ائتلاف روسیه و چین و ایران تقویت کنند و ضمن آن، از ائتلاف راهبردی با غرب و آمریکا نیز محافظت نمایند.
