بخشنامه اخیر طالبان به دانشگاه‌ها تلاش برای کنار گذاشتن فارسی دری است
استاد دانشگاه کابل بخشنامه اخیر طالبان در خصوص ضرورت تسلط استادان دانشگاه‌ها به دو زبان پشتو و دری را در جهت تلاش طالبان برای کنار گذاشتن زبان فارسی دری ارزیابی کرد.
داکتر زینب مودودی در گفت و گو با برنامه انعکاس رادیو دری در رابطه با بخشنامه اخیر وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان که تمام استادان و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های افغانستان را ملزم به تسلط و توانایی تدریس به هر دو زبان رسمی افغانستان (پشتو و دری) کرده است گفت: «این بخشنامه در ادامه بخشنامه ها یا مکتوب هایی است که از زمان روی کار آمدن طالبان از طرف وزارت تحصیلات عالی طالبان صادر شده اند و در راستای فارسی زدایی از دانشگاه ها و آثار علمی هستند.»
وی افزود که طالبان از همان ابتدا مکتوب‌های خود را بیشتر به زبان پشتو به دانشکده‌ها ارسال می کردند که بیشتر استادان فارسی زبان اعتراض داشتند و می گفتند که مکتوب ها یا باید به دو زبان پشتو و دری ارسال شود و یا ترجیحا به دری باشد به ویژه در شهرهایی که بیشتر فارسی زبان هستند.
این استاد دانشگاه کابل گفت: «طالبان به زبان پشتو تاکید داشتند و حتی واژه "دانشگاه" بر سردر برخی از دانشگاه ها را به پوهنتون و دانشکده را به پوهنزی (پوهنحی) تبدیل کردند و به سمت تک زبان رسمی پیش رفتند. اقدام اخیر هم آنگونه که از ظاهر آن پیداست در راستای دو زبانه شدن نیست.»
این دانشگاهی افغانستانی یادآور شد: «طی بیش از چهار دهه گذشته که افغانستانی‌ها با مشکل مهاجرت مواجه شدند تعدادی از این مهاجرین در جمهوری اسلامی ایران بودند که در این کشور تحصیل کردند، تعدادی هم در اروپا و امریکا تحصیل کردند. از کسانی که در اروپا و امریکا تحصیل کردند تعداد بسیار اندکی به کشور خود بازگشتند اما بسیاری از کسانی که در ایران تحصیل کردند به کشورشان بازگشتند و در کادرهای علمی مشغول به کار شدند که به زبان پشتو تسلط ندارند، این اقدام طالبان به نوعی کنار گذاشتن این کادرهای مجرب علمی است.»
مودودی عنوان کرد: «این اقدام در کنار اقدامات دیگر طالبان در جهت فارسی‌زدایی است چنانکه در زمان به قدرت رسیدن، استادان پشتو زبانی را که غایب بودند اخراج نکردند اما استادان فارسی زبان غایب اخراج شدند. اگر این یک مورد قانونی بود باید روی همه یکسان اجرا می شد. اکنون هم به ندرت دیده می شود که رئیس دانشکده ای فارسی زبان باشد یا اگر در گذشته رئیس دانشکده ای فارسی زبان بوده در سمت خود باقی مانده باشد.»
وی همچنان یاد آور شد که به ویژه در دانشگاه کابل بیشتر استادان فارسی زبان تاجیک و هزاره به بهانه های مختلف اخراج شده اند در حالیکه استادان پشتو زبانی که همان شرایط را داشته اند به کار خود ادامه می دهند و حقوق دریافت می کنند.
داکتر مودودی درباره منع بخشنامه کادرهای علمی دانشگاه ها از به کار بردن واژه هایی مانند دادگاه، دادستانی، دانشجو، دانشگاه و دانشکده در آثار علمی و تالیفات خود منع شده اند هم گفت: «به نظر می‌رسد که طالبان به سمت تک زبان رسمی پیش می روند و کم کم می خواهند اعلام کنند که زبان رسمی افغانستان پشتو است.»
مودودی در مورد وضعیت استادان زن در دانشگاه های افغانستان هم گفت: «آن ها اجازه تدریس در دانشگاه ها را ندارند، بیشترشان خانه نشین و برخی هم مجبور به مهاجرت شده اند. تعداد بسیار کمی از آن ها که در برابر نقض حقوق بشر و حقوق زنان توسط طالبان سکوت کرده اند، هنوز با ده درصد کمتر نسبت به استادان مرد، حقوق دریافت می کنند که البته به نظر می رسد این شکل از دریافت حقوق اشکال شرعی هم دارد و به نوعی تنبل پروری است که کسی در خانه نشسته باشد و بدون اینکه کاری انجام دهد حقوق دریافت کند.»
این کارشناس افغان گفت: «زمانی که طالبان مانع ورود زنان به مدارس و دانشگاه ها شدند اعلام کردند که در حال زمینه سازی برای بازگشت آن ها هستند اما زمان زیادی گذشته و این زمینه هنوز ایجاد نشده است. این در حالی است که افغانستان یک کشور اسلامی است و قبلا هم مشکل شرعی در مدارس و دانشگاه ها وجود نداشت که طالبان بخواهند اسلام را به مردم و زنان افغانستانی بیاموزند. می توانستند بخشنامه های خود را صادر کنند تا بر اساس آن ها زنان در جامعه حضور پیدا کنند.»
داکتر زینب مودودی همچنین گفت پیشنهاد دو شیفته شدن دانشگاه ها را هم تعدادی از استادان ارائه کردند که مردان در یک شیفت در دانشگاه ها حضور پیدا کنند و زنان در شیفت دیگر که اجرایی هم بود اما آن را هم اجرا نکردند.
اجبار استادان دانشگاه های افغانستان به یادگیری کامل زبان های فارسی و پشتو
