شورای همکاری خلیج فارس ، رویکردهای واگرایانه در قبال ایران
وزرای خارجه ، کشور ، و دفاع اعضای شورای همکاری خلیج فارس روز پنجشنبه در پایان نشست خود در ریاض در بیانیه ای تاکید کردند برای مقابله با تنش های فرقه ای و تروریسم و جلوگیری از نقض اصل حسن همجواری و قوانین بین المللی مصمم هستند .این بیانیه در عین حال با رویکردی فرافکنانه دخالت خارجی را مسبب این تنش ها عنوان کرده است .
با توجه به تغییرات مهمی که در عرصه منطقه ای و بین المللی رخ داده، تقویت روابط میان اعضای شورای همکاری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. ولیعهد عربستان سعودی به عنوان رئیس این نشست خواهان تقویت این همکاری ها میان کشورهای عضو شد.
کشورهای عرب شورای همکاری خلیج فارس اکنون به تغییراتی که در جهان رخ داده است، واقف هستند. این کشورها بویژه عربستان اما می دانند که در چند سال اخیر غلط های بزرگی مرتکب شده اند و عربستان بیشترین خطا ها را در این روند داشته است .اما جرات علنی کردن آنرا ندارند که نمونه اش تشکیل ائتلاف و شروع جنگ ضد یمن است . در بیانیه پیانی نشست کشورهای عرب شورای همکاری خلیج فارس در عین حال یک نکته دیگر هم گنجانده شده و ان تاکید بر هویت ملی به مفهوم عربی است که پیش از این نیز در استراتژی عربستان ضد ایران مطرح شده بود و برهمین اساس طرح ایجاد ائتلاف و یا اتحادیه عربی مقابل ایران را مطرح کرده بود .
راشد بن عبدالله آل خلیفه وزیر کشور بحرین نیز در سخنان افتتاحیه خود در نشست ریاض ادعا کرد ایران عامل حملاتی بوده است که بر اثر آنها نیروهای امنیتی این کشور کشته شده اند.
با این حال برخی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس گامهایی را برای بهبود روابط با ایران برداشته اند.
شاید به همین دلیل وزرای خارجه این شورا در نشست ریاض در بیانیه پایانی خود مسقیما"نامی از ایران نبردند .این روندها نشان موضع یکسانی در میان اعضای شورای همکاری در قبال ایران وجود ندارد. مواضع بحرین ، امارات و عربستان سعودی متفاوت با مواضع عمان، قطر و کویت در تعامل با ایران است .
با توجه به این مسئله هدف از این نشست می تواند همسو نشان دادن مواضع این کشورها درباره ایران وجلب نظر امریکا از سوی عربستان در قالب شورای همکاری خلیج فارس باشد . بویژه آنکه این اجلاس دقیقا" در زمانی برگزار شد که شاهد تند تر شدن مواضع امریکا ضد ایران و طرح ادعاهای مشابهی از جانب امریکا در چار چوب پروژه ایران هراسی هستیم .
به موازات این تحرکات اکنون برخی شواهد حاکی ازافزایش سطح همکاری میان ریاض و تل آویو است .جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا هم درسفر اخیرش به عربستان و اسرائیل، از رویکرد آمریکا برای تشکیل ائتلاف دفاعی منطقه ای -خاورمیانه ای پرده برداشت.
با این حال با توجه به ضعف های ساختاری شورای همکاری باید گفت که این گونه نشست ها ممکن است به صدور بیانیه هایی منجر شود اما لزوما" به تقویت همکاری میان کشورهای عضو منجر نمی شود . این کشورها از زمان تشکیل شورای همکاری تا کنون نتوانسته اند کارنامه قابل دفاعی در زمینه مقابله با چالش های مشترک داشته باشند.
کشورهای عرب حوزه خلیج فارس بخاطر ماهیت وابستگی شان عادت کرده اند به آمریکا تکیه داشته باشند. از اینرو عربستان تلاش می کند همسو با راهبرد جدید آمریکا موضع متحدی را از سوی کشورهای شورای همکاری ارائه کند . در حالیکه امریکا سیاست های خود را بارها براساس منافع خود تغییر داده است.
در هر حال در وضعیت کنونی منطقه ؛ نه امریکا و نه عربستان نمی توانند نقش ایران را بعنوان یکی از قدرت های اصلی در منطقه نادیده بگیرند. بویژه انکه کار آمدی این نقش وتاثیر گذاربودنش برتحولات سوریه در گفتگوهای "آستانه " اثبات شده است .
