اقدام های سه گانه قطر برای شکستن محاصره و انزوا

دولت قطر برای شکستن یا کم اثر کردن راهبرد محاصره و انزوا که توسط عربستان و متحدان آن علیه دوحه به اجرا در آمد، تاکنون سه راهکار را برگزیده است.

عربستان سعودی پس از آنکه به همراه شمار دیگری از کشورهای عربی از جمله امارات و بحرین، روابط خود با قطر را قطع کرد، راهبرد انزوای قطر در خاورمیانه و همچنین محاصره آن از طریق بستن مرزهای زمینی، هوایی و دریایی را با هدف اعمال فشار بر این کشور اتخاذ کرد. 

با توجه به اینکه قطر کشوری کوچک است که نداشتن «عمق راهبردی» از مهمترین معضلات امنیتی آن محسوب می شود، راهبرد محاصره و انزوای این کشور توسط عربستان سعودی و متحدان آن اتخاذ شد. 

دولت قطر تاکنون سه اقدام برای شکستن این راهبردهای دولت سعودی برگزیده است. 

نخست اینکه؛ دولت قطر از طریق برگزاری رزمایش نظامی با آمریکا و فرانسه تلاش کرد به حکومت سعودی نشان دهد که به دلیل موقعیت جغرافیایی اش و همچنین میزبانی از پایگاه های نظامی آمریکا از سوی این کشورها حمایت می شود. در همین راستا، قطر طی یک هفته گذشته دو رزمایش مشترک دریایی با آمریکا و فرانسه در روزهای اخیر برگزار کرد. با این وجود، به نظر می رسد برگزاری رزمایش ها بیش از آنکه به نفع قطر باشد در راستای منافع قدرت های غربی است زیرا از یک سو؛ در اساس تنش اخیر میان قطر و عربستان و متحدان آن ناشی از سیاست های دولت ترامپ است و از سوی دیگر؛ امنیت وارداتی نمی تواند ضامن امنیت کشورها از جمله قطر باشد. 

دوم اینکه؛ دولت قطر تاکنون زمینه سفر آسان شهروندان کشورهای لبنان و روسیه به قطر را با هدف تداوم بهره گیری از درآمدهای توریستی فراهم کرده است. در همین راستا، دولت قطر روز گذشته  اعلام کرد که شهروندان لبنانی می توانند از این پس بدون دریافت ویزا وارد قطر شوند و به محض ورود به این کشور به آنها مجور ورود توریستی به صورت فوری داده می شود. در هیمن حال، دولت قطر برای اتباع روسی نیز جهت سفر به قطر تسهیلات گسترده ویزایی در نظر گرفت و اعلام کرد که  بر پایه قوانین جدید، شهروندان روس می توانند بدون هیچ مشکلی با ارائه دعوتنامه مورد تائید وزارت کشور برای انجام سفر گردشگری یک ماهه اقدام کنند.

این اقدام دولت قطر را می توان اقدام عملیاتی و سازنده برای شکستن راهبرد انزوا و محاصره توسط عربستان سعودی عنوان کرد. این اقدام از یک سو سبب پویایی توریسم در این کشور خواهد شد و منافع اقتصادی برای قطر خواهد داشت و به معنای شکستن محاصره اقتصادی است. از سوی دیگر قطر مانند عربستان سعودی تلاش می کند کشورهایی که موضع بی طرفی در این تنش اتخاذ کردند مانند لبنان و روسیه را به سمت خود جذب کند که در عمل به معنای شکست انزوا خواهد بود. 

سوم اینکه؛ دولت قطر برای تقویت بازار صادرات گاز به عنوان مهمترین منبع درآمدی خود، رایزنی هایی با مقامات هندی انجام داده است که این نیز از جمله اقدام های عملیاتی و سازنده دوحه محسوب می شود. در عین حال، دولت قطر با شرکت نفت اروپایی «رویال داچ شل» نیز قرارداد امضا کرد که بر اساس آن، این شرکت اروپایی از قطر گاز خریداری خواهد کرد. پیامد این قراردادها، تداوم کسب درآمدهای گازی توسط دولت قطر است.

نتیجه اینکه؛ اقدام های دولت قطر حاکی از این است که این کشور نه تنها شروط 13 گانه عربستان سعودی را که رسماً قطر را تحت الحمایه ریاض قرار می دهد، نمی پذیرد بلکه در تلاش است تا با اتخاذ راهکارهای عملیاتی، سیاست انزوا و محاصره را که توسط عربستان اتخاذ شد، بی اثر یا کم اثر سازد.