سرطان 1393 تا سرطان 1396؛ آغاز و پایان داعش در عراق

نیروهای مشترک عراقی تنها چهار ماه پس از آغاز عملیات بزرگ آزادسازی غرب موصل که به معنای پایان کار داعش در این کشور است، در آستانه ایجاد یک نقطه عطف هستند.

با اعلام سرلشگر عبدالامیر رشید یارالله فرمانده عملیات آزادسازی موصل که از آزادسازی مناطق جدید در غرب موصل خبر داد، منابع خبری گزارش دادند که تنها دو منطقه دیگر در اشغال گروه تروریستی داعش باقی مانده است. اگرچه ممکن است همچنان بازمانده‌های داعشی در برخی مناطق عراق حضور داشته باشند، اما آزادسازی بخش غربی موصل به معنای «پایان حیات جمعی و یکدست» داعش و حفظ تمامیت سرزمینیِ عراق است. نکته مهم این است که آغاز حیات داعش در عراق سرطان 1393 بود و فعالیت این گروه تروریستی در عراق نیز در سرطان 1396 پایان یافت. لذا می‌توان ماه میلادی ژوئن را برای عراق یک نقطه عطف سرزمینی تلقی کرد. در حالی که این ماه می توانست نقطه آغاز تجزیه عراق باشد، به نقطه عطفی برای حفظ تمامیت ارضی این کشور تبدیل شد.

عملیات آزادسازی موصل به عنوان آخرین بخش مبارزه با تروریست های داعش از عقرب 1395 آغاز شد. از آنجایی که موصل، نخستین شهری بود که به دست تروریست‌های داعش در سرطان 1394 اشغال شد و مقر اصلی تروریست‌ها در عراق نیز بود، این عملیات در مقایسه با دیگر عملیاتی که علیه تروریسم داعشی انجام شد، اهمیت به مراتب بیشتری داشته است. بنابراین، دو راهبرد اصلی برای این عملیات در نظر گرفته شد. نخستین راهبرد، حضور نیروهای چندگانه عراقی شامل ارتش، پلیس، حشدالشعبی (نیروهای مردمی شیعی)، عشایر اهل سنت موصل و همچنین نیروهای کرد در این عملیات بود. دومین راهبرد نیز این بود که عملیات آزادسازی موصل به صورت منطقه ای پیگیری شد. در واقع ابتدا آزادسازی شرق موصل از عقرب 1395 آغاز شد که یکصد روز نیز به طول انجامید و سپس از حوت 1395 عملیات آزادسازی بخش غربی موصل آغاز شد که این بخش نیز اکنون پس از چهار ماه در آستانه پاکسازی کامل قرار گرفته است.

دو نکته مهم درباره مهم‌ترین عملیات مبارزه با تروریسم در عراق یعنی عملیات موصل وجود دارد. نخست اینکه مبارزه با تروریسم به اراده جدی نیاز دارد -آنگونه که دولت عراق عمل کرد- و شعار نمی تواند تروریستها اعم از داعشی یا غیرداعشی را شکست دهد همچنان که ائتلاف بین المللی مبارزه با تروریسم که آمریکا در سنبله 1394 با حضور 68 کشور ایجاد کرد، نتوانست. این ائتلاف چون صرفاً «شعار» مبارزه با تروریسم سر می‌داد پس از حدود سه سال حتی موفقیت فعالیت 9 ماهه نیروهای عراقی را نداشت. دوم اینکه مبارزه با تروریسم نیازمند «وحدت و اجماع ملی» است آنگونه که در عراق شیعه و سنی و کرد همگی در عملیات موصل مشارکت کردند و موصل و پیش از آن نیز استان الانبار را بخشی از خاک عراق در نظر گرفتند و نه یک منطقه متعلق به یک قوم.

نتیجه اینکه با نگاه به مبارزه عراق با تروریسم می‌توان قویاً بر این موضوع تاکید کرد که اگر قدرت‌های خارجی به خصوص آمریکا در فرآیند مبارزه با تروریسم در سوریه نیز مداخله و کارشکنی نکنند، امسال سال پایان حیات تروریست‌ها در سوریه نیز خواهد بود.