نسخه آمریکا برای بحران قطر؛ تشدید بحران

اظهارات عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان درباره تنش با قطر گویای این است که این تنش بار دیگر روند صعودی پیدا کرده است.

عادل الجبیر، روز گذشته 19 سنبله در نشست خبری مشترک با «سرگئی لاوروف»، همتای روس خود گفت: «بحران قطر به علت سیاست های خصمانه دوحه علیه کشورهای منطقه به بیست سال گذشته بر می گردد.» الجبیر بار دیگر مدعی شد که قطر باید حمایت از تروریسم و پناه دادن به افراد تحت تعقیب را متوقف کند، در امور داخلی دیگر کشورها دخالت نکند و باید به خواسته های ما پاسخ دهد تا صفحه جدیدی را در روابط با آن باز کنیم.

جمعه گذشته پس از 3 ماه بحران و بن بست در روابط قطر با عربستان و سه کشور امارات، بحرین و مصر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر در تماس تلفنی با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی با وی درباره مذاکره برای حل این تنش گفتگو کرد. اما تنها ساعتی پس از این تماس، دور جدید تنش میان طرفین آغاز شد زیرا شبکه العربیه و برخی خبرگزاری های عربستان سعودی ضمن برجسته کردن تماس امیر قطر با ولیعهد عربستان تلاش کرد نشان دهد که دوحه در نهایت تسلیم ریاض شد. با این حال، خبرگزاری سعودی «اس‌پی‌ای» تنها ساعتی پس از تماس شیخ تمیم با محمد بن سلمان خبر داد که به علت درج تحریف ‌آمیز محتوای این مکالمه در رسانه‌های قطری، تمام تماس‌ها با دوحه تعلیق می ‌شود.

علت تماس غیرمنتظره امیر قطر با ولیعهد سعودی، نسخه آمریکایی برای حل این تنش بود. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا اواخر هفته گذشته در تماس تلفنی با شیخ تمیم، امیر قطر از وی خواست برای حل تنش با عربستان سعودی پیشگام شود. امیر قطر که طی سه ماه گذشته حتی از سفر به آمریکا برای گفتگو با مقامات این کشور خودداری کرده بود، با پذیرش نسخه ترامپ با ولیعهد سعودی تماس گرفت، اما این نسخه نه تنها شفابخش نبود بلکه اوضاع را وخیم تر نیز کرد.

در این رخداد ذکر دو نکته حایز اهمیت است. نخست اینکه؛ از دید کاخ سفید این عربستان سعودی نیست که برای حل تنش با قطر باید پیشگام شود بلکه این دوحه است که باید در جهت حل تنش گام بردارد. دوم اینکه؛ این اتفاق نشان داد که تماس تلفنی و گفتگو بدون حل ریشه ای و مبنایی اختلاف ها نمی تواند سبب حل تنش شود زیرا قطر خواستار حفظ استقلال و احترام عربستان به حاکمیت دوحه است اما عربستان نیز خواستار تداوم نگاه «سلسله مراتبی و دستوری» به کشورهایی نظیر قطر است. از همین رو، رسانه های عربستان تلاش کردند به مخاطبان خود القا کنند که امیر قطر تسلیم ریاض شد.

اظهارات عادل الجبیر در نشست مشترک با سرگئی لاوروف نیز آشکارا گویای این است که نسخه دستوری نظیر آنچه که ترامپ برای دوحه تجویز کرد نمی تواند تنش میان قطر و چهار کشور تحریم کننده را کاهش دهد.