افزایش مخالفت ها در سطوح مختلف با همه پرسی جدایی کردستان

مسعود بارزانی، رئیس منطقه کردستان در حالی همچنان بر برگزاری همه پرسی جدایی این منطقه از عراق پافشاری دارد که مخالفت ها با این همه پرسی در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی افزایش یافته و حتی به سطح هشدار به منطقه کردستان رسیده است.

انجمن عالی همه پرسی منطقه کردستان روز گذشته 17 سپتامبر به ریاست مسعود بارزانی تشکیل جلسه داد و با صدور بیانیه ای بار دیگر اعلام کرد که همه پرسی در تاریخ تعیین شده برگزار خواهد شد. این در حالی است که مخالفت ها با این همه پرسی نه تنها افزایش پیدا کرده بلکه حتی به مرز هشدار رسیده است.

سطح ملی: یکپارچگی مواضع و تهدید به مداخله نظامی

در سطح ملی، فواد معصوم، رئیس جمهور کرد عراق که پیش از این با انتقاد نمایندگا پارلمان عراق مواجه شده بود که موضع روشنی درباره همه پرسی اتخاذ نکرد، روز گذشته با موضع گیری صریح نه تنها به جمع مخالفان همه پرسی پیوسته بلکه آنرا بحرانی سیاسی با تهدیدهای بزرگ عنوان کرد. فواد معصوم خواستار گفتگوی بغداد و اربیل شد و عنوان کرد که «کشورش امروز با یک بحران سیاسی مواجه است که با تشدید آن، روند سیاسی و مصلحت ملی و عالی کشور با خطرها و تهدیدهای بزرگی مواجه خواهد شد.» در همین حال، نوری مالکی، معاون رئیس جمهوری عراق نیز اعلام کرد که «اجازه نمی دهیم اسرائیل دوم در شمال عراق شکل بگیرد.» حیدر البعادی، نخست وزیر عراق نیز ضمن اینکه از آمادگی برای دخالت نظامی در کردستان خبر داد، گفت: «همه پرسی تجزیه منطقه کردستان بازی با آتش است.» شورای امنیت ملی عراق نیز ضمن مخالفت با همه پرسی جدایی منطقه کردستان، آنرا مغایر با قانون اساسی این کشور و تهدیدی برای امنیت ملی و اتحاد عراق عنوان کرد. این موضع گیری ها حاکی از این است که در سطح ملی عراق درباره همه پرسی جدایی کردستان، یکپارچگی مواضع وجود دارد و گروهها و شخصیت های عراقی بر حفظ تمامیت ارضی این کشور تاکید دارند.

سطح منطقه ای: جدی تر و علنی تر شدن مخالفت ها همزمان با میانجی گری عربستان

در سطح منطقه ای نیز مخالفت ها با همه پرسی جدایی کردستان علنی تر شده و حتی لحن تندتری نیز پیدا کرده است. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در موضع گیری علنی گفت: «اجازه تجزیه خاک عراق را نخواهیم داد و برگزاری همه پرسی اقدام نادرستی است.» «دریابان علی شمخانی»، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز با بیان اینکه هنوز فرصت کافی برای مسئولان کردستان عراق جهت اجابت دعوت های خیرخواهانه با هدف تامین منافع جامعه کردی و کشور عراق و جلوگیری از شکل گیری روندهای ضد امنیتی در منطقه وجود دارد، گفت: «تجزیه منطقه کردستان از خاک عراق به مفهوم پایان یافتن تمامی توافقات امنیتی-نظامی خواهد بود.» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز برگزاری همه پرسی جدایی منطقه کردستان را «اشتباه راهبردی» خواند و آنرا عامل ثبات زدا برای کشورهای منطقه عنوان کرد و درباره پیامدهای آن هشدار داد. در همین حال، ثامر السهبان، معاون وزیر خارجه و وزیر مشاور در امور خلیج فارس عربستان سعودی نیز روز گذشته در اربیل، مرکز منطقه ای کردستان عراق با مسعود بارزانی، رئیس منطقه، دیدار و از آمادگی عربستان سعودی برای میانجی گری میان اربیل و بغداد خبر داد.

سطح بین المللی: یک طرفه خواندن همه پرسی و هشدار درباره پیامدهای آن بر اولویت های سه گانه کنونی عراق

در سطح بین المللی نیز تازه ترین مخالفت ها به سازمان ملل متحد اختصاص دارد که همه پرسی را «تصمیمی یک طرفه» خواند. دبیرکل سازمان ملل متحد بامداد امروز 18 سپتامبر ضمن اینکه برگزاری همه پرسی جدایی کردستان از عراق را «تصمیمی یک طرفه» خواند، اعلام کرد که «این تصمیم سبب منحرف کردن توجهات از سه موضوع مهم مبارزه با داعش، بازسازی مناطق پس گرفته شده و بازگرداندن آوارگان می شود.» در همین حال، «جان کوبیس»، نماینده ارشد سازمان ملل متحد در امور عراق نیز با هشدار درباره پیامدهای برگزاری همه پرسی جدایی، خواستار این شد که مسعود بارازنی از تصمیم برای برگزاری این همه پرسی منصرف شود.

اگرچه بارزانی و دولت محلی کردستان بر برگزاری همه پرسی جدایی از عراق پافشاری دارند اما افزایش مخالفت ها و تلاش های دیپلماتیک گویای این است که احتمال برگزار نشدن همه پرسی قوت گرفته است. در همین راستا، «عمار حکیم»، رئیس ائتلاف هم پیمانی ملی عراق اعلام کرد که: «امیدواریم تحرکات سیاسی طی 72 ساعت آینده، نتایجی غافلگیر کننده برای همه داشته باشد و خطر را از همه دور کند.»