نگاهی به چالش های امنیتی در روابط هند ،پاکستان و افغانستان

در حالی که دولت افغانستان همواره اعلام کرده است سیاست مبتنی بر روابط متوازن با پاکستان و هند را دنبال می کند دولت اسلام آباد از افغانستان خواست در مقابل استفاده هندوستان از خاک این کشور برای ضربه زدن به پاکستان بایستد.

نفیس زکریا، سخنگوی وزارت خارجه پاکستان در بیانیه‌ای اعلام کرد، همکاری میان دهلی نو و کابل نباید باعث ضرر و زیان پاکستان شود.این بیانیه دو روز پس از آن صادر شد که گزارشی درباره ارسال سلاح از سوی هند برای دولت افغانستان جهت مقابله با شبه نظامیان مخالف منتشر شد.

این درخواست دولت پاکستان از افغانستان در حالی مطرح شد که اخیرا پس از حمله به دانشگاه کابل محمد اشرف غنی رئیس جمهوری این کشور اعلام کرد که این حمله در آن سوی خط دیورند یعنی در خاک پاکستان برنامه ریزی شده است. راحیل شریف فرمانده نیروی زمینی اردوی پاکستان هم در پاسخ به این ادعای اشرف غنی اعلام کرد، "هرگز اجازه نمی دهیم از خاک این کشور برای هرگونه حمله تروریستی علیه افغانستان استفاده شود."

از دیدگاه ناظران سیاسی طرح اتهامات افغانستان ضد پاکستان و بی اعتمادی این کشور در مورد پیامدهای روابط کابل با دهلی نو نشان می دهد که مساله امنیت مهمترین گره کور روابط سه کشور افغانستان ،هند و پاکستان است و تا زمانی که این کشورها در جهت اعتماد سازی و توسعه همکاری گام برندارند بدگمانی و بی اعتمادی سایه خود را بر روابط آنها حفظ خواهد کرد.وضعیتی که پیامد آن تشدید تنش میان هند وپاکستان و افغانستان است .این در حالی است که تروریسم و افراط گرایی چالش مشترک سه کشور است اما تاکنون برای مقابله با آن اقدام و همکاری مشترک نداشته اند.با توجه به اینکه پاکستان،افغانستان را به گونه ای حیاط خلوت خود می داند با توسعه نفوذ هند در این کشور به شدت مخالف است و همین موضوع باعث شده است که دهلی نو نیز هر گونه حمله به اتباع هند در افغانستان را ناشی از دسیسه پاکستان تلقی کند.پاکستان نیز براین اعتقاد است که هندوستان با ارسال سلاح برای دولت افغانستان به گونه ای در یک همکاری مشترک درصدد تقویت گروههای مخالف دولت پاکستان است .این در حالی است که افغانستان همواره اعلام کرده است در روابط خود با هند و پاکستان می کوشد توازن را رعایت کند.

علاوه براین ،از دیدگاه برخی از ناظران سیاسی توسعه روابط هند و افغانستان بخصوص در بخشهای نظامی و امنیتی ناشی از سرخوردگی و ناامیدی محمد اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان از روابط با پاکستان است .دوسال پیش که اشرف غنی به عنوان رئیس جمهوری افغانستان سوگند یاد کرد براین اعتقاد بود که راه صلح افغانستان از پاکستان می گذرد و به رغم توسعه روابط میان دهلی نو و کابل در زمان ریاست جمهوری حامد کرزی ،اشرف غنی برای توسعه روابط با پاکستان فرش قرمز پهن کرد .اما در عمل و در نهایت رئیس جمهوری افغانستان به این نتیجه رسید که مشکلات امنیتی افغانستان ریشه در پاکستان دارد و به همین دلیل اخیرا حملات لفظی تندی را ضد پاکستان مطرح کرد.بنابراین از دیدگاه ناظران سیاسی در افغانستان گره کور امنیتی در منطقه و عمدتا میان پاکستان ،هند و افغانستان با اعتماد سازی از سوی اسلام آباد و توسعه همکاری میان پاکستان با هند قابل حل است .زیرا تنش در روابط دو کشور بر روابط آنها با سایر کشورها نیز سایه افکنده است که علاوه بر افغانستان ،در میان اعضای انجمن همکاری منطقه جنوب آسیا سارک نیز قابل اشاره و مشاهده است .