برگ های برنده تهران در بازی برجام
چنانکه پیش از این نیز پیش بینی می شد، واکنش تهران به شرط گذاری دونالد ترامپ برای برجام، قاطع بود و بدون رودربایستی؛ ایران نه مذاکره دوباره بر سر توافق هسته ای را پذیرفت و نه مداخله غرب در امور داخلی اش، ازجمله برنامه موشکی که رئیس جمهور آمریکا امیدوار است بتواند به بهانه برجام آن را کنترل کند.
با اینکه ایران به طور صریح همه شروط ترامپ برای تایید برجام در چهار ماه آینده را رد کرده، ولی هنوز این سوال وجود دارد که راهکارهای تهران برای مقابله با بدعهدی های واشنگتن چیست و مقامات دستگاه دیپلماسی ایران چه راهکاری برای مقابله با بهانه جویی های ترامپ دارند؟
عباس عراقچی درباره اینکه راهکار ایران چیست، شب گذشته به برخی راهبردهای ایران اشاره کرد و به تلویزیون ایران گفت: بند 36 برجام مربوط به سازوکار حل اختلاف است. اگر به نقطه‌ای برسیم که طرف‌های مقابل نقض برجام را به صورت فاحش انجام می‌دهند، بند 36 را فعال می‌کنیم و تعهدات خود را در این توافق کنار می‌گذاریم. اما تنها شکایت از آمریکا در قالب بند 36 برجام نیست که ایران آن را پی می گیرد، به گفته عراقچی، تهران برخی دیگر از تعهدات واشنگتن را هم به خوبی رصد می کند که اگر نشانه ای از نقض توافق دید، اقدام متقابل را صورت دهد.
معاون وزیر خارجه در این رابطه گفته است: مجوزهای دولت اوباما برای خریداری هواپیمای بوئینگ و ایرباس هنوز معتبر است ترامپ هنوز این مجوزها را باطل نکرده اما اگر این مجوزها باطل شود، نقض برجام صورت گرفته است.
هرچند عراقچی گفته «در هر رفتار آمریکا و اروپا که تعلل و نقض فاحش در اجرای برجام صورت بگیرد، متناسب با آن برخورد می‌کنیم، زیرا اصل برای ما منافع ملی است»، اما درباره اینکه ایران چه گام های عملی در برابر کاخ سفید برمی دارد، هنوز مبهم است. عراقچی در این زمینه به یکی از راهکارهای احتمالی ایران اشاره کرده است: «ما فهرست تحریمی برای مسئولان آمریکا در نظر گرفته‌ایم، از این رو کسانی که تجهیزات و تسلیحات برای سرکوب مردم منطقه ارسال می‌کنند را در فهرست تحریمی خودمان قرار داده‌ایم.»
اقدام دیگر اما چنانکه پیش از این مقامات هسته ای ایران اشاره کردند، می تواند از سر گرفتن مطالعات و توسعه بخش هایی از برنامه هسته ای کشورمان باشد که مصداق نقض برجام شمرده نمی شود. در صورتی که کاخ سفید گام های بیشتری در نقض برجام برداشت، تهران نیز می تواند از تداوم پذیرش داوطلبانه پروتکل الحاقی خودداری کند.
همچنین در صورت نیاز، ایران می تواند از طریق یک رزمایش موشکی و یا آزمایش یک موشک بالستیک دیگر، پاسخی قاطع به دونالد ترامپ بدهد که تهران قرار نیست از مواضعش عقب بنشیند.
تجربه سالهای اخیر به خوبی به ایران نشان داده است که هرچه تهران سکوت پیشه کرده و به حقوق بین الملل بیشتر پایبند می ماند، ایالات متحده بیشتر به نقض توافقات می پردازد. بنابراین تهران باید واکنشی عملی به تحریم های تازه و تعیین ضرب الاجل از سوی ترامپ نشان دهد. این واکنش در آینده برجام تاثیر مهمی خواهد داشت.
این واکنشها، هرچه که باشد به ترامپ نشان می دهد که دست ایران در بازی برجام خالی نیست و برخلاف ترامپ که جز تهدید غیرعملی و تحریم های محدود و یکجانبه، ابزاری برای فشار بر ایران در دست ندارد، تهران در سطح منطقه ای و بین المللی کارت های بسیاری دارد که در صورت لوزم می تواند از آنها علیه واشنگتن استفاده کند.