محمد (ص)، خورشیدی که غروب نکرد

بی شک سیرۀ به جا مانده ازپیامبر اسلام (ص) و دو یادگار ارزشمند ایشان، یعنی قرآن و اهل بیت گرامیش، روشنی بخش راه امت اسلام در این زمانۀ پر فریب خواهد بود. روزانه میلیون ها مسلمان در اقصی نقاط جهان، در نماز به رسالت او شهادت می دهند و با آرمان های متعالی اش پیمان می بندند؛ اما اگر این اقرار و تجدید پیمان با بصیرت و دوراندیشی و تیزبینی همراه نباشد؛ امت اسلام همچنان در فتنه و آشوب گرفتار خواهد ماند.

قرنهاست از حضور مردی بزرگ در میان بشریت می گذرد که وجودش باران لطف الهی بر جان های تشنه بود. امروز، مصادف با سالروز رحلت آخرین رسول خدا، حضرت محمد مصطفی (ص) است. او که عالی ترین تعالیم الهی را به بشریت عرضه کرد و اسلام را دین برگزیده برای تمام عصرها و نسل ها دانست. براستی که محمد (ص) چون خورشید  عالمتاب در مکه طلوع کرد؛ خورشیدی که غروبی ندارد.

امروز یاد و نام پیامبر اسلام (ص) را در حالی گرامی می داریم که غفلت و کینه، دل های گروهی از به ظاهر مسلمانان را تیره و تار ساخته و جهل و بی خبری بر عقل هایشان قفل زده است. کسانی که با نام خدا و پیامبراسلام (ص) فجیع ترین جنایات را مرتکب می شوند و به آن می بالند. این در حالی است که به برکت رسالت محمد (ص)، آتش جنگ و برادر کشی خاموش و در سایۀ اسلام، همه با هم یک دل و مهربان شدند. اینک که گروهی از مسلمانان فریب خورده به دوران جاهلیت باز گشته اند؛ تأمل و اندیشه در سیرۀ پیامبر اسلام (ص) و تعالیم قرآن در فضایی به دور از کینه و لجاجت و خود رایی امری مهم و ضروری است. گرچه  پیامبر بزرگوار در میان ما نیست؛ اما آموزه ها و رهنمودهای او در نسل های بشر و در بستر زمان، زنده و جاری است. بی شک سیرۀ به جا مانده ازآن حضرت و دو یادگار ارزشمند ایشان، یعنی قرآن و اهل بیت گرامیش، روشنی بخش راه امت اسلام در این زمانۀ پر فریب خواهد بود. روزانه میلیون ها مسلمان در اقصی نقاط جها ، در نماز به رسالت او شهادت می دهند و با آرمان های متعالی اش پیمان می بندند؛ اما اگر این اقرار و تجدید پیمان با بصیرت و دوراندیشی و تیزبینی همراه نباشد؛ امت اسلام همچنان در فتنه و آشوب گرفتار خواهد ماند.

 در سالروز رحلت پیامبر مهربانی و رحمت، از خداوند بزرگ می خواهیم که نور بصیرت را به قلوب غافلان از اسلام حقیقی بتاباند. با عرض تسلیت سالروز رحلت پیامبر اسلام (ص)، به تمامی مسلمانان جهان و رهپویان راه عدالت و حقیقت، دقایقی به مرور فرازهایی از سیرۀ متعالی آن حضرت می پردازیم؛ باشد که با این یادآوری، قدمی هر چند کوچک درراه احیای این سیرۀ پاک و الهی برداریم. قبل از آغاز سخن، با کلامی از قرآن، همنوا می شویم و به همراه ذات حق و فرشتگان الهی بر آن حضرت سلام و درود می فرستیم ."

"انَّ اللَّهَ وَمَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیمًا "

"  خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می فرستند ای کسانیکه ایمان آورده اید، بر او درود فرستید و سلام گویید و کاملا" تسلیم (فرمان او) باشید." (سوره احزاب آیه 56 )

درطول تاریخ، کمتر انسانی را می شناسیم که مانند پیامبر اسلام خصوصیات زندگی و ویژگیهای شخصیتی اش بطور واضح و روشن بیان و ثبت شده باشد .خداوند متعال در قرآن کریم، با زیباترین عبارات و کامل ترین الفاظ، آن حضرت را ستوده و معرفی نموده است. خداوند در آیه 4 سورۀ قلم با جمله: "اِنک لَعَلی خَلق عَظیم" ( بدرستی که تو اخلاق عظیم و برجسته ای داری ) ستایش خود را از پیامبر کامل کرده است.

 بیست و سه سال تلاش پیامبر (ص)، برای هدایت انسان ها، از موضوعات شگفتی است که نیازمند تأمل است.سال هایی که پیامبر تمام لحظات آن را مغتنم شمرد و هرگز از افشاندن نورهدایت و تعلیم باز نماند. تاریخ، گویای این حقیقت است که پیشرفت سریع اسلام در حالی بود که حضرت محمد (ص) در آغاز دعوت خویش، هیچ گونه قدرت نظامی و امکانات مادی نداشت و حتی برخی ازخویشاوندان آن حضرت با او دشمنی می کردند. هرکس به اسلام می گروید نیز با مشکلات زیادی مواجه می شد. با وجود این فشارها، روز به روز بر شمار مسلمین افزوده می شد. از نگاه متفکران و تاریخ نگاران، عظمت دینی که محمد پیام آورآن شد؛ در دو چیز است. یکی قرآن که با برهانی قوی همواره تلاوت می شود و دیگری شخصیت برجسته و نافذ رسول خدا(ص).

علم توأم با اخلاق، حکومت همراه با عدالت، و عزت همراه با فروتنی از ویژگی های بارز پیامبر گرامی اسلام (ص) بود  اگر قرار بود که اسلام با زور شمشیر و سرنیزه پیش برود و باورهای اسلامی به مردم تحمیل شود؛ اولین کسی که این راه را درپیش می گرفت، شخص پیامبر بود. حال آنکه او با تدبیر و منطق و استدلال در کنار حُسن خُلق، اهداف خویش را پیش برد. پیامبر در جنگ هایی که برای نابودی آئین اسلام، به او تحمیل می شد نیز گزینه ای جز ایستادگی دلیرانه نداشت تا راه هدایت و رستگاری برای مردم هموار شود.آن حضرت در آنجا که مصلحت می دانست حتی به افرادی که سابقۀ طولانی در مخالفت با او داشتند؛ امان می داد تا در سایۀ حکومت اسلامی زندگی کنند. اولین شاخص و عامل تحرک بخش در جامعه ای که حضرت محمد(ص) بنا نهاد؛ ایمانی بود که از دل و اندیشۀ مردم می جوشید و آنها را در جهت صحیح به حرکت درمی آورد. این ایمان خالص، روحیۀ اخوت و برادری را نیز  در میان مسلمانان تقویت می کرد. به این ترتیب، درگیری های قومی و قبیله ای، در سایۀ ایمان به خدا و پیامبری محمد (ص) محو شد و مردم با بستن پیوند برادری، گرد هم آمدند. وجود پیامبراسلام (ص)، مثل نسیم خوش بهاری بود که فضای شهر مدینه را معطر می ساخت و خیلی زود در اطراف مدینه پراکنده شد. سپس اسلام، دژ مکه را تسخیر کرد.

رفتار پیامبر اسلام با توده های مردم اعم از فقیر و غنی از روی شفقت و مهرورزی بود. آن حضرت به مشرکان همچون بیمارانی می نگریست که نیازمند پرستاری دلسوز برای درمان هستند؛ طبیبی که درد آنها را بشناسد و بر آن مرهم نهد. بدین جهت او ارتباطی صمیمانه و خالص با مردم داشت. لذا هنگامی که معاذ بن جبل را برای تبلیغ به یمن اعزام کرد؛ فرمود: "ای معاذ، بر آنها آسان بگیر و سخت گیری مکن. مژده بده و مردم را بیزار نکن چرا که در دعوت، آسان گرفتن کلید موفقیت است."

در سیرۀ رسول خدا (ص)، مهمترین اصل، استدلال و پرورش روحیه تفکر و تعقل در مردم بود. در اولین پیام های آن حضرت، اهمیت علم و دین، مورد توجه قرار گرفت. پیامبر انسان ها را به بندگی خداوند همراه با تفکر و اندیشه دعوت می کرد .حضرت علی (ع) می فرماید : پیامبر(ص) شعله ای برافروخت که بوسیلۀ آن، جوینده، نور آگاهی و دانش را بیابد. او در برابر گمراهان چون خورشید درخشید و دلهای فرو رفته در امواج تردید و گمراهی را روشن ساخت."

 پیامبر اکرم (ص) اندیشه های دیگران را محترم می شمرد. البته احترام به باورهای دیگران به معنای احترام به آزادی و حق انتخاب ایشان است و به معنای پذیرش اندیشه ها و باورهای آنان نیست. آن حضرت در عهدنامه ای در سال دوم هجری برای مسیحیان چنین نوشت: "من عهد می کنم کشیش و راهبانتان را تغییر ندهم و اشخاص تارک دنیا را از صومعه نرانم و مسافر را از سفر باز ندارم و نمازخانه ها و خانه های شما را خراب نکنم و چیزی از کلیساهای شما  برای ساختن مسجد نیاورم هرکسی از مسلمانان چنین کند پیمان خدا را شکسته است. مسیحیان در اعمال خود کاملاً آزادند "

به این ترتیب، پیامبر(ص) هرگز مانع انجام وظایف دینی پیروان ادیان نمی شد.مگر اینکه موجب بت پرستی و شرک شود. لذا مسیحیان و یهودیان در پرستش و انجام وظایف دینی آزاد بودند کسی از آنان به اجبار اسلام نیاورد.

اخلاق پسندیده ، گشاده رویی، پی جویی از وضعیت مردم، ترحم به فقیران و ضعیفان و دوری از خود خواهی و جاه طلبی، پیامبر را محبوب همه ساخته بود. او ساده لباس می پوشید و غذای ساده می خورد. یکی از ویژگی های پیامبر انتقاد پذیری آن حضرت بود خطا و اشتباه در وجود پیامبر راه نداشت ولی هرگز از شنیدن حرف های دیگران ناراحت نمی شد. پیامبر اکرم (ص) همواره پذیرای انتقاد واعتراض بود. حتی گاهی چنان میدان را بازمی گذاشت که برخی به خود اجازۀ جسارت می دادند و به آن حضرت ایراد می گرفتند. همۀ این موارد از توجه به اصل آزادی و پذیرفتن از روی اختیار و آگاهی حکایت می کند. "مهاتما گاندی" در کتاب هند جدید درمورد شخصیت حضرت محمد (ص) می گوید: "جالب است بدانید که بهترین کسی که امروزه بدون هیچ چون و چرایی در قلب میلیونها انسان جای گرفته؛محمد است. من متقاعد شده ام که این شمشیر نبود که در آن روزها مردم زیادی را تسلیم اسلام کرد. محمد، ساده می زیست. مثل دیگر پیامبران با تقوی و پرهیزکار بود. به شدت امانت دار بود و از خود گذشتگی زیادی نسبت به دوستان و پیروان خویش داشت. وقتی من دومین جلد یک کتاب را در مورد زندگی پیامبر اسلام خواندم، متاسف بودم که چرا نمی توانم درباره زندگی این پیامبر بیشتر بدانم ."

رسول گرامی اسلام (ص) خورشید  هدایتی است  تا راه سعادت و شقاوت برای همیشه تاریخ روشن گردد. سالهای سال از رحلت جانسوز او می گذرد؛ اما هنوز در ذره ذره عالم، عطر محبتش به مشام می رسد. آن روز که همه در خواب جهل به سر می بردند و دل به گرداب زشتی ها سپرده بودند؛ او ندای بیداری و رهایی از ذلت و حقارت را سر داد و برای نجات گمراهان تلاش کرد. آزرده شد؛ اما از پای ننشست. نور پاشید و هنوز این پرتو نور اوست که هستی را روشن می کند. رسول خدا (ص) امت نوپای اسلام را در حالی ترک گفت که سخت نگران آینده این امت بود. در تمام مدت رسالتش بارها یاران را با توصیه ها و سفارشات مختلف ارشاد فرمود و برای رهایی امت از انحراف و گمراهی، آنان را به پناه بردن به دو حصار امن و محکم یعنی قرآن و اهل بیت سفارش کرد و تاکید فرمود که هرگز این دو میراث گرانبها را رها نکنید که جز به واسطه این دو به سعادت نخواهید رسید.