هاشمی رفسنجانی سیاستمداری بی همتا (3)

در ادامه دو برنامه پیشین، در این برنامه به فصل سوم زندگی هاشمی رفسنجانی پس از پایان جنگ تحمیلی تا وفات ایشان پرداخته شده است.

 به مناسبت درگذشت آیت الله هاشمی رفسنجانی از چهره های شاخص و اثر گذار در تاریخ انقلاب اسلامی ایران مجموعه برنامه ای سه قسمتی را تهیه کردیم تا با این شخصیت تاریخ ساز آشنا بشوید. در دو برنامه قبل درباره مبارزات آیت الله هاشمی رفسنجانی پیش از انقلاب و نقش او در هماهنگی و انسجام میان نیروهای انقلابی و مذهبی و انتقال پیامهای امام خمینی (ره) از عراق به عنوان رهبر نهضت سخن گفتیم. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز همچنان از عناصر اصلی نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران بود. هاشمی رفسنجانی تحت رهبری امام خمینی(ره) رهبر کبیر انقلاب اسلامی نقش تعیین کننده ای در مدیریت بحران های پس از انقلاب داشت  کمتر انقلاب و قیامی پس از پیروزی است که به اندازه انقلاب اسلامی با انواع توطئه ها، دشمنی ها و بحران ها مواجه شود. فعالیتگروه های ضد انقلاب و جدایی طلب مورد حمایت دو ابرقدرت شرق و غرب در استان های مرزی، ترور شخصیت های بلند پایه نظام، تحریم اقتصادی و در نهایت تحمیل جنگی هشت سال از سوی رژیم بعثی صدام در طول مرز 1200 کیلومتری ایران با عراق، شرایط ویژه ای ایجاد کرده بود. هر یک از این بحران ها برای سرنگونی هر نظام نوپایی کافی بود. ایستادگی و مقاومت مردم ایران تحت رهبری امام خمینی(ره) و حضور شخصیت های با تدبیر، اندیشمند و انقلابی مثل هاشمی رفسنجانی موجب گذر از همه این بحرانها شد.

در برنامه قبل گفتیم که یکی از مسئولیت های آیت الله هاشمی رفسنجانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی جانشینی فرمانده کل قوا و فرماندهی جنگ بود. جمهوری اسلامی ایران با رشادت و شجاعت جوانانش پیروزی های بزرگی را در عرصه نبرد با ارتش بعثی صدام مجهز به سلاح های پیشرفته دو بلوک شرق و غرب به دست آورد. شکست صدام برای حامیانش شکست سنگین و پیروزی بزرگی برای ایران بود. به همین دلیل در یک سال پایانی جنگ در فاصله سال های 1987 تا 1988 آمریکا به طور رسمی وارد جنگ با ایران در خلیج فارس شدند. از سوی دیگر شیخ نشین های خلیج فارس و در رأس آنها عربستان سعودی ضمن افزایش کمک مالی به صدام با افزایش تولید نفت سعی کردند با پائین آوردن قیمت نفت به عنوان اصلی ترین منبع درآمد ارزی ایران جلوی تداوم پیروزی های ایران در نبرد با ارتش بعثی صدام را بگیرند.

در سال 1987 دورنمای جنگ پیچیده‌تر گردید. آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس و فرمانده جنگ درمصاحبه ای دورنمای پیچیده ایران را این‌گونه بیان داشت: «آنچه برای دنیا اهمیت دارد، این است که شکست عراق به عنوان یک پیروزی نظامی برای جمهوری اسلامی ایران تلقی نشود.» در سال 1987 قطعنامه 598 شورای امنیت صادر گردید که از سوی ایران به صورت مشروط پذیرفته شد. پس از تصویب قطعنامه، تحرکات دیپلماتک وزارت امور خارجه به منظور ملحوظ ساختن شرایط ایران در اجرای قطعنامه افزایش یافت. مشکلات عظیم اقتصادی کشور، دخالت مستقیم آمریکا در جنگ به نفع صدام، چراغ سبز به رژیم بعث عراق برای استفاده از امکانات پیشرفته اهدائی غرب و شرق و نقض مقررات بین‌المللی در انجام جنایات جنگی که نمونه مهم آن بمباران شیمیایی حلبچه بود، مسئولان کشور و امام خمینی(ره) را به این نتیجه رساند که ادامه جنگ به نفع نیست.آیت الله هاشمی رفسنجانی نقش ویژه ای در پذیرش قطعنامه 598 و پایان دادن به هشت سال جنگ تحمیلی داشت. دفاع هشت ساله مردم ایران در مقابله با تجاوز رژیم بعث صدام در شرایطی پایان یافت که جامعه بین المللی مجبور به رسمیت شاختن صدام به عنوان یک رژیم متجاوز شد. جمهوری اسلامی ایران پیروزمندانه جنگی هشت ساله را پایان دادند این در حالی بود که صدام و حامیانش در تجاوز به خاک ایران به دنبال ساقط کردن نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران در فرصت کوتاهی بودند.

     سازندگی و بازسازی ویرانی های جنگ یکی از مهمترین الویت های کشور پس از پایان جنگ بود. آقای هاشمی رفسنجانی نقش ویژه ای نیز در این عرصه پیدا کرد. اما رحلت امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی در سال 1989 خلاء بزرگی در کشور ایجاد کرد. آیت الله هاشمی رفسنجانی نقش تعیین کننده ای در گذر از بحران خلاء رهبری امام خمیی داشتند. دشمنان انقلاب اسلامی با توجه به ویژگی کاریزماتیک امام خمینی بر این تصور بودند که با رحلت امام خمینی (ره) انقلاب اسلامی به پایان حیات خود می رسد. بر خلاف این تصور مجلس خبرگان رهبری در فاصله کمتر از بیست و چهار ساعت از رحلت امام خمینی (ره) با انتخاب آیت الله خامنه ای رئیس جمهوربه رهبری انقلاب همه را شگفت زده کردند. آیت الله هاشمی رفسنجانی نقش موثری در این انتخاب داشتند. پس از انتخاب حضرت آیت الله خامنه ای به رهبری جمهوری اسلامی، مردم ایران برای دو دوره چهار ساله از سال 1989 تا 1997 آیت الله هاشمی رفسنجانی را به مقام ریاست جمهوری انتخاب کردند. این دوره هشت ساله به دوره سازندگی نام گرفت. رشد تولید ناخالص داخلی در این دوره به سالانه 6/4 درصد بالغ شد که در واقع میانگین رشد 11 درصدی سرمایه‌گذاری و بالا رفتن بهره‌وری نیروی کار از عوامل اصلی آن به شمار می‌آیند. کسری بودجه مزمن 50 درصدی سال 1988 به توازن بودجه تبدیل شد و ترکیب هزینه‌های دولت به نفع هزینه‌های عمرانی تغییر کرد. تراز منفی بازرگانی خارجی کشور مثبت و  تعهدات و بدهی‌های خارجی کاهش یافت.در کنار رشد و استحکام اقتصادی، درآمد سرانه و رفاه اجتماعی بالا رفت و سیاست محوری تسهیلات رفاهی و بهداشتی پوشش فراگیری در شهرها و روستاها و مناطق محروم یافتند. 

  بیش از 60 سد مخزنی ساخته شد و توسعه شبکه‌های آبیاری و زهکشی و سایر اقدامات بخش کشاورزی سبب‌گردید که محصولاتی نظیر گندم و محصولات زراعی رشد سالانه‌ای حدود 6 درصد را  تجربه کنند. ظرفیت اسمی نیروگاههای کشور که کمتر از 13 هزار مگاوات بود به 23 هزار مگاوات بالغ شد و تولید انواع حامل های انرژی و صنایع فولاد، سیمان و پتروشیمی دارای رشد متوسطی معادل 3/18، 3/5 و 21 درصد شدند.. در دوره سازندگی جهش بزرگی در رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی ایران  اتفاق افتاد. آیت الله هاشمی رفسنجانی پس از پایان دوره ریاست جمهوری به حکم ایت الله خامنه ای به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلام ایران انتخاب شدند. مجمع تشخیص مصلحت نظام نهادی برای حل اختلافات میان قوای مقننه و مجریه و سیاستگذاری کلان  کشور در تمامی حوزه ها است. آیت الله هاشمی تا پایان عمر مسئولیت ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام  را به عهده داشتند. یکی از کارهایی که مجمع تشخیص مصلحت نظام در دوران ریاست آیت الله هاشمی رفسنجانی انجام داد و مورد توجه کارشناسان داخلی و خارجی و کشورهای منطقه، دنیای اسلام  قرار گرفت، تصویب سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 هجری شمسی است  نام هاشمی‌رفسنجانی با فرازهای تاریخ معاصر و به‌ویژه نیم قرن اخیر ایران در هم تنیده است؛ نامی که در مهم‌ترین حوادث ٥٠ سال اخیر نقش محوری داشته است، نقشی که بی‌بدیل و تاریخ‌ساز بوده است و بی‌جهت نیست که نام او را در راستای نام‌های تاریخ ساز دیگر چون امیرکبیر قرار می‌دهند. 

  هاشمی در تمام دوران مبارزاتی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی خود را در خدمت نهضت تا زمان پیروزی انقلاب و در خدمت مردم و کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی قرار داد. او هیچگاه از مدار اعتدال و میانه روی در تمام دوران مسئولیت هایش خارج نشد. همین ویژگی اخلاقی و سیاست ورزی هاشمی رفسنجانی بود که مخالفین و منتقدینش نیز برای او احترام ویژه ای قائل بودند. کمتر سیاستمداری است که در اوج قدرت نیز پایبند به منش و رفتار اخلاقی حتی با منتقدانش باشد. آیت الله هاشمی رفسنجانی با مرگش نیز نشان داد که سیاستمدار بی همتایی است. شرکت تمام اقشار مردم و چهره های سیاسی حتی منتقد و مخالف هاشمی در مراسم تشیع جنازه پر شور و به یادماندنی هاشمی رفسنجانی نشان از نفوذ او در دل احاد مردم ایران است. یش از دو میلیون و پانصد هزار نفر در مراسم تشییع جنازه او شرکت کردند. این حضور در مراسم وداع با یک سیاستمدار انقلابی و مبارز بعد از تشییع پر شکوه  امام خمینی(ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی بی سابقه است.

 روحشان شاد.   

.