مرور خاطرات زنان و مردان قهرمان
دلو 23, 1395 14:01 Asia/Kabul
دفاع مقدس ملت ایران، فرصت شناسایی هویت و شخصیت زن مسـلمان را فراهم کرد تا در جریان آزمونی سخت، توانایی ها، لیاقتها و شایستگی های خود را بشناسد و به عنوان سرمایه ای گرانب ها در راه خودباوری و پاسداری از حرمت خویش و همچنین حفظ کیان خانواده اش از آن بهره ببرد.
اکنون پس از گذشت نزدیک به سه دهه از دفاع مقدس، جنگ چهره دیگری در تألیفات و کتابهای مرتبط با آن به خود گرفته است. جنگ و دفاع تنها در میانه میدان روایت نمی‌شود و ما در کتاب های متعددی، به درون خانه ها می رویم و زندگی خانواده ها و همسران رزمندگان را از ورای خاطرات آنان از آن دوران می بینیم.
چهارشنبه هفته گذشته، مراسم ششمین پاسداشت ادبیات جهاد و مقاومت به همراه رونمایی از یادداشت های حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بر چهار کتاب حوزه ادبیات دفاع مقدس از نویسندگان استان همدان، در شهر همدان برگزار شد. در این برنامه که از سوی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برگزار شد، از چهار یادداشت رهبر انقلاب اسلامی بر کتابهای "دختر شینا"، "وقتی مهتاب گم شد"، "گلستان یازدهم" و "آب هرگز نمی‌میرد" رونمایی شد. نقطه اشتراک این کتاب ها اینست که هم شخصیت‌های آن همدانی هستند و هم نویسندگان و تنظیم‌کنندگان این کتاب‌ها، اهل همدان.
معاون نشر مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه رهبر معظم انقلاب مقام شهدا را بالاتر از هر مقام و مسئولیتی می‌دانند و افتخار خانواده شهید بودن را با مقام عالی شدن قابل مقایسه نمی‌دانند، عنوان کرد: نباید کسی تصور کند رفتار مقام معظم رهبری با خانواده شهدا بر مبنای احساسات است بلکه ایشان می‌گویند اگر از شهدا صحبت می‌کنم به این علت است که خانواده شهدا با صبر و بردباری راه را می‌پیمایند و باید مورد تشویق قرار گیرند تا برای آینده کشور ما این پرچم سرپا بماند. تاکنون بیش از ۴۵ یادداشت آیت الله خامنه ای (مد ظله) بر آثار مربوط به دفاع مقدس منتشر شده که نکته های مشترکی بین آنها دیده می شود: نخست آنکه در این یادداشت ها در درجه اول آنچه مورد ستایش و تقدیر است، ارزش اراده و ایمان و پایداری و ایثار شهدا و جانبازان و ایثارگران و سپس مادران و همسران و خانواده آن مردان بزرگ و بی‌ادعاست.در وهله بعد توجه به سیر تعالی روحی و ایمانی و نیل به کمالات مردان الهی و این یاوران خدا. پس از آن به صدق و صفا و اخلاص و صبر و ایمان همسران سرداران شهید و جانباز توجه شده و در درچه چهارم نیز تحسین و تقدیر از نویسندگان این آثار به عمل آمده و این آثار ارزشمند با قوّت های ادبی و ذوق سرشار و همت این نویسندگان مورد تحسین رهبر معظم انقلاب اسلامی قرار گرفته است.
کتاب "دختر شینا" خاطرات قدم خیر محمدی کنعان است که به همت بهناز ضرابی زاده گردآوری شده است. این کتاب جزو نخستین آثار منتشر شده در حوزه خاطرات زنان از دوران دفاع مقدس ایران در برابر تهاجم رژیم صدام حسین است. این اثر خاطرات راوی از دوران کودکی تا زمان مرگ همسرش، ستار ابراهیمی هژیر است. کتاب به ابعاد زندگی یک دختر نوجوان و نحوه ازدواج و ورود وی به زندگی مشترک پرداخته است. کتاب "دختر شینا" روایتی نزدیک به واقعیت از اوضاع شهرها و خانواده‌های درگیر جنگ را ارائه می‌کند و از فراواقع‌گرایی چه به صورت مثبت و چه منفی دوری کرده و تصویری ملموس را به خواننده نشان می‌دهد. این کتاب به زبان های ترکی استانبولی، انگلیسی و عربی ترجمه شده است و در شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس، اثر برگزیده در بخش خاطره شفاهی بوده است .
متن یادداشت رهبر انقلاب بر کتاب "دختر شینا" بدین شرح است:
بسمه‌تعالی
«رحمت خدا بر این بانوی صبور و باایمان و بر آن جوان مجاهد و مخلص و فداکاری که این رنجهای توانفرسای همسر محبوبش نتوانست او را از ادامه جهاد دشوارش باز دارد.جا دارد از فرزندان این دو انسان والا نیز قدردانی شود».
کتاب "وقتی مهتاب گم شد" روایت علی خوش‌لفظ است که با خاطرات شیرین شیطنت‌های دوران کودکی او آغاز می‌شود. پسربچه بازیگوشی که با لنگه کفش ها، فوتبال بازی می کرده و خاطرات جالبی از کودکی و نوجوانی اش، لبخند را بر لبان خواننده کتاب می نشاند.
با شروع جنگ ایران و عراق، به عشق حضور در جبهه‌ها وارد پادگان آموزشی می‌شود و به عنوان کوچک‌ترین نیروی آموزشی، تمام تلاش خود را برایجلب رضایت فرمانده انجام می‌دهد. سال‌ها حضور این نوجوان در جبهه‌ها، سرشار از خاطرات جذاب و خواندنی است که در این کتاب گرد آمده است.
صداقت، مراقبت از دوستان دوران دفاع مقدس، استقامت، قانع بودن، خستگی‌ناپذیری، شوخ‌طبعی، دقت و در مجموع یک تکامل مرحله به مرحله در جهت غلبه بر ضعف‌ها و فزونی نقاط قوت، از جمله ویژگی های این رزمنده است که از ورای خواندن خاطراتش به آنها پی می بریم. ویژگی اصلی و بارز این کتاب آنست که این تغییرات تدریجی را با دقت بیان کرده و آنها را طبیعی و در دسترس و قابل الگوبرداری برای تمام جوانان و نوجوانان ذکر می کند.
متن یادداشت رهبر انقلاب بر کتاب "وقتی مهتاب گم شد" بدین شرح است:
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم
بچّه‌های همدان؛ بچّه‌های صفا و عشق و اخلاص؛ مردان بزرگ و بی‌ادّعا؛ یاران حسین (علیه‌السّلام)؛ یاوران دین خدا .. و آنگاه مادران؛ مردآفرینان شجاع و صبور .. و آنگاه فضای معنویّت و معرفت؛ دل های روشن، همّت ها و عزم های راسخ؛ بصیرت ها و دیدهای ماورائی .. اینها و بسی جویبارهای شیرین و خوشگوار دیگر از سرچشمه این روایت صادقانه و نگارش استادانه، کام دل مشتاق را غرق لذّت می کند و آتش شوق را در آن سرکش‌تر می سازد.
راوی، خود یک شهید زنده است. تنِ بشدّت آزرده او نتوانسته از سرزندگی و بیداری دل او بکاهد، و الحمدلله ربّ العالمین. نویسنده نیز خود از خیل همین دلدادگان و تجربه‌دیدگان است. بر او و بر همه آنان گوارا باد فیض رضای الهی؛ ان‌شاء‌الله. درباره نگارش این کتاب، آنچه نوشتم کم است؛ لطف این نگارش بیش از اینها است. مقدّمه کتاب یک غزل به تمام معنی است.
کتاب "گلستان یازدهم" را می‌توان نمونه‌ای خوب از روایات همسران شهدا درباره آنان دانست که با زبانی صادقانه به شرح زندگی مشترک کوتاه شهید چیت‌سازیان و همسرش پرداخته است. فرمانده‌ای که در جبهه به دلیل مهارت‌های رزمی و شجاعتش به عقرب زرد معروف بود، در خانه با مادر و همسرش به اندازه‌ای با مهر و محبت رفتار می‌کند که گویی این قلب رئوف هیچ سابقه حضور در جنگ را نداشته است. مهارت نویسنده در انتقال احساسات زنانه به مخاطب، این اثر را به کتابی جذاب و خواندنی تبدیل کرده است. "گلستان یازدهم" یک عاشقانه آرام در دل جنگ است که از زمان تولد فرزند شهید آغاز می‌شود و تا این روزهای راوی ادامه می‌یابد. نویسنده در این کتاب تلاش کرده تا با استفاده از تکنیک‌های جدید، فضای متفاوتی را ایجاد کند. ایجاد جریان سیال ذهن در روایت خاطرات، فضاسازی، حفظ لهجه شخصیت‌ها در کتاب و شخصیت‌پردازی با استفاده از گفت‌وگو، از جمله تکنیک‌هایی است که در این کتاب مورد استفاده قرار گرفته است.
متن یادداشت رهبر انقلاب بر کتاب "گلستان یازدهم" بدین شرح است:
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم
این روایتی شورانگیز است از زندگی سراسر جهاد و اخلاصِ مردی که در عنفوان جوانی به مقام مردان الهی بزرگ نائل آمد، و هم در زمین و هم در ملأ اعلیٰ به عزّت رسید .. هنیئاً له.
راوی -شریک زندگی کوتاه او- نیز صدق و صفا و اخلاص را در روایت معصومانه خود به روشنی نشان داده است. در این میان، قلم هنرمند و نگارش آکنده از ذوق و لطف نویسنده است که به این همه، جان داده است. آفرین بر هر دو بانو؛ راوی و نویسنده کتاب.
آخرین اثر، کتاب "آب هرگز نمی‌میرد" روایت خاطرات جانباز میرزامحمد سُلگی است و در زمره کتابهای خاطره‌نگاری می‌گنجد اما از اسلوبی تازه و نو بهره برده است. نویسنده، برای جامعیت روایت و تکمیل خاطرات وی، از روایت و خاطرات تعدادی از رزمندگان و فرماندهان لشگر همدان نیز بهره برده است. خصوصیت دیگر کتاب، بیان صریح و شفاف و بدون اغراق راوی و نویسنده از وقایع جنگ است، به‌طوری‌که خواننده تصور می‌کند در گرماگرم وقایع و رخدادهای جنگ قرار دارد.
در کنار این دو، موضوعی که در بیان خاطرات میرزا محمد در سراسر کتاب می‌توان ملاحظه کرد، ارتباط معنوی نیروهای لشگر اسلام با آفریدگار جهان است.
این جانباز و فرمانده دوران دفاع مقدس ، در 22 سالگی عازم جبهه های جنگ شده، سال ها جنگیده و در جبهه پنج بار مجروح شده که در آخرین بار هر دو پایخود را از دست داده است.
متن یادداشت رهبر انقلاب بر کتاب "آب هرگز نمی میرد" بدین شرح است:
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم
سلام بر یاران حسین (علیه‌السّلام) و سلام بر لشگر انصارالحسین همدان؛ و سلام بر شهیدان، دلاوران، فدائیان، شیران روز و عابدان شب؛ و سلام بر شهید زنده میرزا محمد سُلگی و بر همسر باایمان و صبور او؛ و سلام بر حمید حسام که دردانه‌هایی چون سُلگی و خوش‌لفظ را به ما شناساند. ساعتهای خوش و باصفائی را با این کتاب گذراندم و بارها با دریغ و حسرت گفتم:
درنگی کرده بودم کاش در بزم جنون من هم / لبی تر کرده زان صهبای جام پر فسون من هم
هزاران کام در راه است و دل مشتاق و من حیران / که ره چون می توانم یافتن سوی درون من هم ...
در میان کتابهای خاطرات جنگ، این، یکی از بهترین‌ها است. نگارش درست و قوی، ذوق سرشار، سلیقه و حوصله، همّت بلند، همه با هم دست به کار تولید این اثر شده‌اند...
---------------------------------------
