منشور آسمانی: قرآن از نگاه قرآن (9)

امید است از فضای معنوی رمضان بیشترین بهره را برده باشید. در برنامه گذشته در مورد آموزه ها ی اعتقادی، اخلاقی و فرهنگی قرآن، بررسی کوتاه و فشرده ای ارایه نمودیم از شما دعوت می کنیم به ادامه برنامه توجه فرمایید

هدف الهی از بعثت رسول خدا (ص) و نازل کردن قرآن، آن است که جامعه ای بسازد که الگو برای سایر ملتها باشد. قرآن در این باره در آیه 143 سوره بقره می فرماید: "واین گونه شما را امتی معتدل و میانه رو قرار دادیم تا شاهد ( والگو ) برای تمام انسانها باشید و پیامبر نیز برشما گواه و( اسوه ) باشد." لازمه تحقق چنین جامعه ای آن است که آراسته به تمام ارزشها باشد و از ضد ارزشها دوری کند. برای این منظور همه باید در صحنه حضور داشته باشند واحساس مسئولیت کنند . راهکاری که قرآن دراین زمینه ارائه می کند امربه معروف و نهی از منکر است. امر به معروف یعنی دعوت و سوق دادن جامعه به سوی ارزشهای والای اخلاقی انسانی و نهی ازمنکر یعنی مقابله کردن با ضد ارزشها و یا ناهنجاریهای اجتماعی. قرآن در ترسیم این مسئولیت این گونه سخن می گوید: "باید از شما گروهی باشند که ( جامعه را ) به سوی نیکی ها فرا بخوانند ، به برپایی ارزشها فرمان دهند و از ضد ارزشها و زشتی ها بازدارند و آنان همان رستگارانند." (آل عمران /  104 )

یکی از شاخص ترین و مهمترین ارزشها برپایی عدالت فردی واجتماعی است . عدالت همانند بزرگراهی است که همه میتوانند در آن حرکت کنند . در پرتو عدالت هرکس به حق و جایگاهی که سزاوار اوست دست می باید . تبعیض ها از میان میرود دیگر نشانی از پایمال شدن حقوق طبقات ضعیف وجود نخواهد داشت ، و اصل شایستگی و لیاقت در تمام سطوح جامعه رعایت خواهد شد. خداوندی که برپا دارنده عدل درجهان ( تکوین وتشریع ) است این گونه می فرماید:  "همانا خداوند به عدل و احسان و بخشش به خویشاوندان فرمان میدهد واز گناه و زشتی ها نهی میکند شما را پند می دهد باشد که مسئولیت های خود را به یاد آورید ". (نحل /90 ) 

اصل و ارزش مهم دیگری که در فرهنگ اجتماعی اسلام جایگاه ویژه ای دارد تحکیم روابط است. از دیدگاه اسلام ارزشهایی همانند احسان و نیکی ، عفو وگذشت ، عشق و مهربانی انعطاف و نرم خویی تعاون وهمکاری احترام متقابل سخن و گفتار متین و رفتار پسندیده و هر عمل دیگری که بتواند به تحکیم روابط اجتماعی کمک کند مورد توجه جدی قرار گرفته و برروی آن تاکید شده است. در آیه 200 سوره آل عمران دراین باره می خوانیم: "ای کسانی که ایمان آورده اید صبر پیشه کنید و یکدیگر را به شکیبایی دعوت کنید واز مرزهای جغرافیایی و اجتماعی مخافظت کنید و از نافرمانی خدا پروا کنید باشد که رستگار شوید."

                           ***********

یکی از عوامل مهمی که میتواند در تحکیم روابط اجتماعی نقش موثری داشته باشد تشکیل حاکمیت توحیدی است که بر هر دو پایه نفی و اثبات استوار می گردد . نفی طاغوت و اثبات خدا ، منظور از طاغوت حاکمیت هایی است که بر پایه طغیان و تجاوز برپا شده اند. همه مرزهای را می شکنند و انسانها را زیر سلطه خود قرار می دهند.  با استقلال و آزادی سرستیز دارند و بذر نفاق وتفرقه می کارند. پیروان راستین و یکتا پرستان جهان باید در نفی این گونه حاکمیت ها بپاخیزند و برای استقرار حاکمیت توحیدی قیام کنند. قرآن در ترسیم رسالت انبیاء که سردمداران حاکمیت توحیدی بودند در بخشی از آیه 36 سوره نحل اینگونه سخن می گوید: "به تحقیق درمیان هرامتی پیامبری را برانگیخته ایم تااین که به آنها بگوید خدا را بپرستید و بنده او باشید و از حاکمیت طاغوت دوری کنید. 

یکی از ضرورت های برپایی حاکمیت توحیدی مسایل اقتصادی است . نظام توحیدی باید بتواند با یک برنامه ریزی جامع وحساب شده برروی تواتمندی های داخلی تکیه کند . استقلال اقتصادی داشته باشد تابتواند موقعیت خود را تثبیت نماید. یکی از راههای افزایش قدرت و توان اقتصادی، داد و ستدهای تجاری است و چه تجارت داخلی و چه تجارت خارجی ولی تجارتی که بشر را از اهداف بلند الهی و انسانی باز ندارد. تجارتی مورد تایید اسلام است که هدف قرار نگیرد بلکه باید وسیله ای باشد برای داد و ستدهای سالم .

رکن دیگر نظام توحیدی، سیستم سیاسی آن است. در نظام توحیدی، تمام عزت و قدرت مخصوص خداست. در این نظام هیچ جایگاهی برای سلطه پذیری حاکمیت های استکباری و شرک آمیز وجود ندارد. قرآن دراین باره می فرماید: "خداوند هرگز راهی برای ( غلبه و سلطه ) کفر پیشگان برمومنان قرار نداده است." (نساء/141) خدای بزرگ برای آن که مسلمانها مرعوب قدرت حاکمیت های استکباری نشوند و با اقتدار در برابر آنان بایستند، خطاب به مسلمانان می فرماید که: "سستی نکنید و اندوهگین نشوید درحالی که شما برترید . اگر بخدا و شکست ناپذیری او ) ایمان داشته باشید." (آل عمران/ 139)  

  آخرین آموزه ای که در خصوص حاکمیت نظام می توان بدان پرداخت؛ مقوله جهادی و نظامی حاکمیت توحیدی است. حاکمیت های استکباری برای تثبیت موقعیت و حفظ منافع شیطانی و ضد انسانی خویش هرلحظه برتوان نظامی خود می افزایند وخود را به پیشرفته ترین سلاحها مجهز می کند وهمچنان که در دنیای امروزه شاهد آن هستیم برای سرکوب ملتهای آزادی خواه دست به تجاوز می زنند و باقتل عام مردم بی گناه درصدد تحمیل سلطه خود برآنان هستند قرآن برای دفاع از کیان ملتهای اسلامی و دفع تجاوزات احتمالی دشمن به آنان فرمان می دهد برای مقابله با آنها هرچه در توان دارید نیرو (سلاح) و اسب های ( ورزیده ) آماده کنید برای آنکه دشمنان خدا ودشمنان خود را بترسانید." (انفال /60)اما برخلاف نظامهای استکباری که از قدرت نظامی خود برای تجاوز و تامین منافع غیر انساندوستانه خویش استفاده میکنند هدف از تقویت بنیان نظامی در اسلام دفاع از مظلومان و ستمدیدگان جهان است. قرآن دراین باره می گوید : "چرا درراه خدا ( برای نجات ) مردان و زنان وکودکان مستضعف پیکار نمی کنید؟ همان کسانی که ( فریاد شان از ستم مستکبران) بلند است و می گویند : پروردگارا مارا ازاین سرزمین و شهری که ستمگران برآن حکومت میکنند ) خارج ساز.( نساء/ 75)