منشور آسمانی: قرآن از نگاه قرآن (10)

برنامه منشور آسمانی باامید به این که اعمال وعبادات ما مورد قبول درگاه الهی قرار گرفته باشد . از شما دعوت می کنیم به برنامه امروز منشور آسمانی با موضوع مخاطبان قرآن توجه فرمایید .

 زمانی که رسول گرامی اسلام (ص) به امر الهی دعوت خود را آغاز کرد جامعه آن روز به هیچ وجه آمادگی پذیرش اسلام را نداشت به همین جهت پیامبر (ص ) تاسه سال بطور مخفیانه به فعالیت تبلیغی خود می پرداخت . پس از طی این دوره و با علنی شدن دعوت رسول خدا (ص) اولین گام برای مطرح شدن قرآن و جذب مخاطبین برداشته شد و خدای بزرگ این گونه فرمان داد: پس بدانچه به سوی تو وحی شد چنگ بزن. بی تردید تو بر راهی راست و استوار قرار داری و مسلماً آن (یعنی قرآن) برای تو و قومت یاد آوری و پندی است و بزودی مورد سوال قرار خواهید گرفت " (زخرف / )بر این اساس اولین گروهی که مخاطبین قرآن را تشکیل دادند گذشته از پیامبر (ص) خویشاوندان نزدیک آن حضرت بودند که بیانگر آن است که هرحرکت تبلیغی و اصلاحی باید از پایه گذاران دعوت و سپس نزدیکان آنان آغاز شود. دراین صورت میزان تاثیرگذاری پیام درجامعه بیش تر خواهد شد. 

 بعد از گذر از این مرحله، نوبت به مردم آن عصر و زمان می رسد یعنی بعد از آن که رسول خدا (ص) موفق شد اقوام نزدیک خود را با پیام وحی آشنا کند مأموریت یافت گام بعدی را بردارد و پیام قرآن را به مردمی که در مکه اطراف آن بسرمی بردند ابلاغ کند و بگوش آنان برساند. لذا خداوند در قرآن خطاب به پیامبر می فرماید:  «و این چنین قرآن فصیح عربی را ما به تو وحی کردیم تا مردم امّ القری (شهر مکه) و هر که را که در اطراف آن است (از خدا) بترسانی و هم از (سختی) روز بزرگ قیامت که همه جمع آیند و هیچ شک در آن نیست و گروهی در بهشت جاودان و فرقه‌ای در آتش سوزان روند بیم دهی.» (شوری / 7)

در این آیه، گذشته از آن که گروه دیگری از مخاطبین مشخص شده اند سرانجام موافقان و مخالفان قرآن هم روشن شده است .گروه اول وارد بهشت وگروه دوم وارد دوزخ میشوند.واین هشدار اختصاص به مردم صدر اسلام ندارد بلکه هشداری است فراگیر که مردم هر عصر و زمانی را دربرمی گیرد .  

  با گذشت زمان و نفوذ روز افزون پیامبر(ص) زمینه گسترش اسلام فراهم می شد و آمار مسلمانان افزایش پیدا می کرد ولی با جوسازی ها و جنگ روانی دشمن این سوال در ذهن تازه مسلمانها شده نقش می بست که آیا قرآن همه حقایق را برایشان روشن می کند آیا می تواند در هدایت آنان نقش موثری داشته باشد و آنها را از وضع اسفناک موجود شان رهایی بخشد. خدای بزرگ برای دفع این دغدغه ، خطاب به رسول اکرم (ص ) فرمود: "و این کناب را که بیان کننده وروشنگر هر چیزی است و برای مسلمانان راهنما و رحمت و بشارت است برتو نازل کردیم ."( نحل- بخشی از آیه 89 )

یکی دیگر از مخاطبین قرآن افراد تقوا پیشه هستند. اینان به دلیل ایمان راسخ و تغییر ناپذیری که دارند به مرحله ای می رسند که تمام بایدها و نبایدهای الهی را بدون چون وچرا انجام می دهند و از هر جهت مطیع اوامر و نواهی خدا هستند. قرآن به دلیل اهمیت فراوان تقوا حدود 110 بار از آن سخن به میان آورده است و گاهی با تاکید سفارش به رعایت تقوا نموده است بهرجهت قرآن توجه ویژه ای به متقین دارد و در آغاز دومین سوره قرآن می فرماید: "آن کتاب ( بلند مرتبه ای است ) که هیچ تردیدی در الهی بودن آن نیست. راهنما وهدایت گر تقوا پیشگان است." (بقره /2)

گروهی از انسانها مراتب ایمان وتقوا را پشت سرنهاده وتا مرحله ای اوج می گیرند که به یقین می رسند یعنی دیگر جای هیچ گونه شک و تردیدی برایشان باقی نمی ماند. اگر نگوییم تمام حقایق، ولی میتوان گفت بیشتر حقایق آن چنان برایشان روشن و آشکار می شود که گویا هیچ حجاب و مانعی در برابر دیدگان حقیقت بینشان وجود ندارد . قرآن با عنایت ویژه ای در مورد این گروه از مخاطبین خود می فرماید: این کتاب موجب بصیرت هایی برای مردم است و هدایت و رحمتی است برای کسانی که یقین می آورند. (جاثیه /20)

اکنون جای طرح این سئوال وجود دارد که اگر مخاطبین قرآن محدود به مردم مکه مسلمین ، مومنین متقین و یقین آورندگان می شود ، آیا دیگر پیامی برای دیگر انسانها و یا جهان بشری دارد؟

در پاسخ شاید بتوان گفت این تقسیم بندی تا زمانی بود که موقعیت اسلام تثبیت نشده بود ولی به محض آن که پیامبر اسلام توانست پس از تشکیل حکومت در مدینه موانع نفوذ روز افزون و گسترش اسلام را از سر راه تبلیغ آن بردارد ، حرکت جهانی خود را آغاز نمود و رسالت جهانی خود را با نامه نگاری به زمامداران عصر خود پایه ریزی کرد. از این لحظه، دعوت های قرآنی نیز ، رنگ جهانی به خود گرفت و بدون هیچ گونه مرزبندی تمام انسانها را مخاطب خود قرار داد. قرآن خود دراین باره می گوید: "ماه رمضان ماهی است که قرآن که راهنمای مردم است در آن نازل شده است و در آن دلایل روشنی از هدایت وجدایی حق از باطل وجود دارد ."( بقره /185)

هرچند تورات وانجیلی که برحضرت موسی و عیسی ع نازل شده است مورد تایید و تصدیق قرآن قرار گرفته است ولی تفات اساسی آنها با قرآن در این است که مخاطبین آنها تنها بنی اسراییل و اقوام یهود ونصاری بودند ولی بدلیل جهانی بودن رسالت پیامبر اسلام (ص) قرآن نیز که معجزه جاویدان اوست و آخرین کتاب آسمانی است، رسالت جهانی دارد . در آیه مورد استناد هم عبارت ( هدی للناس ) بکار رفته که منظور از "ناس" تمام مردم جهان است و هیچ قیدی که بیانگر حدو مرز مشخصی باشد در آن بکار نرفته است. از این گذشته مفهوم این عبارت آن است که قرآن قدرت هدایت و رهبری جهان بشری را دارد و اگر پیام های زندگی ساز آن به جای قوانین ساخته و پرداخته مجامع بین المللی مورد توجه قرار گیرد بدون تردید تمام بحرانها و چالشهای تهدید کننده زندگی برطرف ، و جامعه انسانی به ساحل امنیت و آرامش میرسد .