Pars Today

آیت الله محی‌الدین حائری شیرازی، از علمای مبارز و مجاهد و از اساتید درس اخلاق حوزه‌های علمیه و نماینده سابق ولی‌فقیه در استان فارس بود که پس از عمری تلاش و تدریس و تبلیغ مکتب اهل بیت(ع) در سن ۸۱ سالگی دار فانی را وداع گفت.

امام علی (ع) در بیان حکیمانه ای می فرماید:" هلک خزّان الأموال و هم أحیاءٌ و العلماء باقون ما بقی الدّهر أعیانهم مفقودة و أمثالهم فی القلوب: خزانه داران اموال در حالی که زنده هستند هلاک شده‏ اند ولی اهل علم و خزانه داران علم مادامی که روزگار باقی است باقی هستند و صورت آنها در اذهان جاودان است هر چند جسم آنها نباشد و مرده باشند." در حقیقت فرق موجود زنده و مرده در تأثیرگذارى آن است، بنابراین ثروت اندوزانى که نه خود از اموالشان استفاده مى‏ کنند و نه دیگران بهره‏ مند مى ‏شوند در حکم مردگانند، زیرا هیچ اثرى از آنها دیده نمى‏ شود.قرآن مجید نیز در آیه 80 سوره نمل درباره افراد فاقد هر گونه اثر به "مردگان" تعبیر کرده‏ و مى‏ فرماید: " إِنَّکَ لَاتُسْمِعُ الْمَوْتَى وَلَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاءَ إِذَا وَلَّوْا مُدْبِرِینَ: مسلّماً تو نمى ‏توانى صداى خود را به گوش مردگان برسانى، و نه سخن ات را به گوش کران هنگامى که روى برگردانند و دور شوند."

اما دانشمندانى که سال‏ها و قرن‏ها چشم از جهان فرو بسته و شاگردان و کتاب‏ها و آثارشان در همه جا به چشم مى‏ خورد در واقع زنده ‏اند. چرا که آنان ضمن پرورش شاگرد، مردم را هدایت و از آیین حق دفاع مى ‏کند. پس از مرگ نیز آثار علمى آنها همین کارها را انجام دهد گویى آنها زنده ‏اند.  دانشمندانى که وفات کرده با بدن‏هاى مادى در میان ما نیستند؛ اما به قلب هر کس مراجعه کنید وجود آنها را با آثارشان حاضر مى‏ بینید. درست مانند حیاتشان پیام مى ‏دهند و تربیت مى‏ کنند.

هفته گذشته جهان تشیع یکی از عالمان خدمتگزار ش را از دست داد. آیت الله محی‌الدین حائری شیرازی، از علمای مبارز و مجاهد و از اساتید درس اخلاق حوزه‌های علمیه و نماینده سابق ولی‌فقیه در استان فارس بود که پس از عمری تلاش و تدریس و تبلیغ مکتب اهل بیت(ع) در سن ۸۱ سالگی دار فانی را وداع گفت .این عالم برجسته دوره ی سطح (پایه چهارم تا دهم  حوزه که که یک دوره کامل فقه است) را طی سه سال با روزی ده ساعت درس، ابتدا در مدرسهٔ منصوری و مدرسهٔ سید علاءالدین حسین و سپس مدرسه آقاباباخان به پایان رساند. در این دوره از محضر درس فقیهانی چون بهاءالدین محلاتی و محمدعلی موحد بهره وافر برد . پس از فراگیری دوره سطح،  برای ادامه تحصیلات حوزوی به قم هجرت کرد. در قم مکاسب و کفایه را نزد استاد محمدی فراگرفت و سپس شش ماه در درس قضای سیدحسین طباطبایی بروجردی شرکت جست و پس از فوت وی در نزد استادانی مانند  امام خمینی، و آیات محقق داماد، اراکی حاضر شد.

ورود آیت‌الله حائری شیرازی به عرصه مبارزات سیاسی به سال‌های پس از تبعید امام خمینی به ترکیه بازمی‌گردد. آیت‌الله حائری شیرازی از سال ۱۳۴۲ به بعد در مسجد شمشیرگرهای شیراز، جلساتی برای جوانان دبیرستانی و دانشجو تشکیل داد، که بسیاری از آنان در جریانات انقلاب اسلامی در شیراز نقش مؤثری داشتند. اکنون نیز تعدادی از پرورش یافتگان آن جلسات از بزرگان فرهنگی اجتماعی و سیاسی استان فارس می‌باشند. آیت‌الله حائری شیرازی از سال ۱۳۵۰ به‌طور متناوب بین قم و شیراز رفت‌وآمد داشت و در مدرسه حقانی به تدریس می‌پرداخت. وی به خاطر فعالیت‌های سیاسی و مبارزاتی بخصوص در ارتباط با مسجد شمشیرگرها چندین بار بازداشت، زندانی و تبعید شد. آیت‌الله حائری شیرازی خود دربارهٔ این دوران می‌گوید: "خدا ما را از یک‌سو حساب‌شده تحت‌فشار قرار می‌داد و از سویی دست ما را می‌گرفت تا از درون پوچ نشویم. یک‌بار که مرا به شکنجه‌گاه بردند دست‌هایم را از پشت بستند و ...کیسه‌ای از شن را هم به آن آویختند و مرا روی یک‌پا نگه داشتند و شکمم را نیشگون گرفتند. من در این حال گفتم: خدایا تو می‌بینی! وقتی مأمور شکنجه ساواک، آقای رضوانی، که با عده‌ای من را تماشا می‌کرد این جمله را شنید، پرسید چه گفتی؟ من آن جمله را تکرار کردم. او همراهانش را از شکنجه‌گاه بیرون کرد و شلاقی را که در دست داشت به گوشه‌ای پرت کرد و خود را روی مبلی که در آنجا بود انداخت و با سرافکندگی گفت: تف بر این نانی که ما می‌خوریم! "

(گوشه هایی از فیلم مستند سایه نشین در خصوص زندگانی آیت الله حائری شیرازی)

ایشان در جای دیگری نیز در مورد دوران زندان و بازداشت خود اینطور می‌گوید: "شخصی به نام دکتر فخرایی بود که در سیلی زدن مهارت داشت. یکبار چنان سیلی ای به گوشم زد که تاکنون اثر آن بر شنوایی گوش ام باقی مانده است."

ساده زیستی و زهد و پرهیز از زرق و برق و تجمّلات و جلوه‌های دنیوی از بارزترین ویژگی‌های علمای  دینی است. شاید بتوان گفت یکی از عوامل مهمّ جذب مردم به دین مقدّس اسلام، بی‌پیرایگی رسول خدا(ص) و رویگردانی وی از دنیا بوده است. امیرمؤمنان(ع) در وصف پیامبر (ص) می فرماید: روی زمین می‌نشست و به دست خود پای افزار خویش و جامه‌اش را وصله می‌زد و بر خرِ بی پالان سوار می‌شد و دیگری را بر ترک خود سوار می‌کرد. ... چنین زیست که توانست جهانی را دگرگون کند و قلب‌ها را به تسخیر خود درآورد و پیام اش به جان‌های انسان‌های شیفته بنشیند و دل‌های سخت و بی‌عاطفه را نرم و لطیف سازد." از همین رو روحانیون و علمای اسلام  نیز در طول تاریخ همیشه با تاسی از پیامبر(ص) از روی آوری به زندگی همراه با تجمل پرهیز کرده  و مراقب بوده اند که زندگی آنان مانند دانشمندانی که علم را وسیله کسب درآمد و جمع آوری ثروت نموده اند نباشد، و هم چون مردم و با مردم زندگی کنند و چنان زندگی نمایند که مردم آنان را از خود و جنس خود بدانند. آیت‌الله حائری شیرازی از جمله روحانیون و عالمان ساده زیست بود. حجت‌الاسلام والمسلمین غرویان از شاگردان ایشان درباره استاد خویش می گوید: "آیت‌الله حائری شیرازی بسیار ساده‌زیست بودند. یک‌بار در سفر به شیراز در اوایل دهه ۷۰ به منزل ایشان رفتم و خدمت ایشان رسیدم و گفتند ناهار بمان و یادم هست ناهار آن روز ایشان سفره‌ای ساده از کشک و نان بود. ایشان در حدود ۲۷ سالی که امام جمعه شیراز بودند، زاهدانه زندگی می‌کردند."

حجت‌الاسلام والمسلمین غرویان، در ادامه با نقل خاطره‌ای از آیت‌الله حائری شیرازی می گوید: خیلی سال‌های قبل‌تر حدود سال63- 1362 صبح‌های جمعه در مسجد جامع نارمک تهران کلاس داشتند و بنده هم یک کلاسی آنجا برای جوانان برپا می‌کردم که پس از شرکت در بحث آیت‌الله شیرازی، آن کلاس برگزار می‌شد و در آن کلاس‌ها بنده از درس‌های آیت‌الله حائری شیرازی استفاده می‌کردم، اصلاً اهل تشریفات ظاهری نبودند و یک صفای باطنی خاصی داشتند. در مجموع ایشان مرد عرفان، اخلاص و اخلاق بودند و درس‌های بسیاری برای طلاب قم در مدرسه فیضیه می‌‌گفتند که قابل استفاده و کاربردی بود.

آنچه از علوم اسلامی اعمّ از فقه، تفسیر، کلام، فلسفه و اخلاق هم اکنون در اختیار دنیای اسلام است،  حاصل تلاش‌ها و مجاهدت‌های اندیشمندان دینی است. عالمان دینی در این سنگر در دو محور ایفای نقش کردند. نخست، مسائل علوم اسلامی را از سرچشمه‌های اصیل آن: قرآن و سنّت؛ بدون دخل و تصرف، استخراج و تنظیم و سازماندهی موضوعی کردند و دیگر، در حفظ و نگاهبانی از اصول و فروع آن از دستبرد تحریف‌گران و تفسیر به رأی کنندگان که همواره می‌کوشیدند نظرات فردی یا حزبی خود را به عنوان نظرات دینی در جامعه اسلامی عرضه کنند نهایت سعی خود را به کار گرفتند. آیت‌الله حائری شیرازی پس از پیروزی انقلاب مدتی به تدریس در دانشکده الهیات پرداخت و در اولین دورهٔ مجلس شورای اسلامی از سوی مردم شیراز به مجلس راه یافت. در نیمه‌های این دوره با شهادت آیت الله سید عبدالحسین دستغیب شیرازی به دست منافقین،  از سوی امام خمینی طی حکمی نخست به امامت جمعه و سپس به نمایندگی ایشان در استان فارس انتخاب شد. آیت‌الله حائری شیرازی همچنین در دوره اول و دوم خبرگان رهبری به نمایندگی از مردم فارس به مجلس خبرگان راه یافت.

بدون شک یکی از دلایل برتری انسان بر سایر موجودات ، نیروی اندیشه و قدرت تعلیم و یادگیری اوست . آنچه اندیشه بشر را آشکار می سازد ، دو سلاح قلم و زبان است . آیت‌الله حائری شیرازی علاوه بر بیان شیوا ، اهل قلم نیز بود. از وی بیش از بیست کتاب منتشر شده‌است که برخی از آنها عبارتند از: مثلها و پندها (در 8 جلد)، پول رایج جهانی و احیای پول اسلام، ولایت فقیه، نماز، رمز دوام پیوند، در سایه سار وحی، انسان الهی، سیری در آفاق نور، انسان‌شناسی، تفسیر سوره حمد، علم و دین، تفکر، اخلاق در اسلام، اخلاق اسلامی، درس سحر (شرح ابیات حافظ)، راه رشد، تبلیغ در جبهه، نکته ها، الولایه، و جاری حکمت منتشر شده است.

(سخنرانی آیت الله حائری شیرازی در جمع مسیحیان شیراز)

آیت‌الله حائری شیرازی سرانجام پس از عمری مجاهدت و تحمل یک دوره بیماری، ۲۹ آذر در سن 81 سالگی درگذشت، و پیکر مطهرش در جوار حرم نورانی حضرت معصومه (س) در شهر قم به خاک سپرده شد. یاد و خاطرۀ این عالم برجسته را گرامی می داریم و از خداوند متعال علو درجات ایشان را خواهانیم.