هنر در پرتو انقلاب اسلامی ( 6 )

اغلب آثاری که با نام هنر انقلاب شناخته می شوند، برگرفته از مضامین مرتبط با انقلاب اسلامی و آثاری با موضوع هشت سال دفاع مقدس هستند . دسته دیگری از آثار هنری، اما وجود دارند که بر مبنای مسائل انسان دوستانه در سراسر دنیا و حمایت از مسلمانان خلق شده اند . این آثار، ثمره نگاه فراملیتی هنرمند ایرانی هستند.

روز قدس، آخرین جمعه ماه مبارک رمضان است. در این روز علیه رژیم صهیونیستی و اشغال فلسطین، راهپیمایی های اعتراض‌آمیزی در کشورهای مختلف، حتی غیر اسلامی برگزار می‌شود. چند ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مرداد ماه سال 1358  (اوت 1979)، امام خمینی (قدس سره) در پیامی ضمن حمایت از مردم فلسطین، این روز را به نام روز قدس نامگذاری کردند.

روز قدس به عنوان روز بیداری مسلمانان و اتحاد آنها در مقابل دشمنانشان، اکنون در میان جهانیان مناسبتی شناخته شده است اما در ایران تنها به عنوان یک روز مطرح نیست. آموزه های ایرانی و اسلامی ، مردم ایران را همواره به نوع دوستی و همدردی با انسان های تحت ستم توصیه کرده و نیکی کردن به دیگران و کمک به مظلومان، همیشه به عنوان یک فضیلت نزد ایرانیان از جایگاه شایسته ای برخوردار بوده است.

هنرمندان ایرانی هم از این دایره بیرون نبوده اند و در یاری رساندن به مردم سرزمین خویش و جامعه جهانی در صف اول قرار داشته اند. یکی از مناسبترین روشها برای این یاری رسانی، استفاده از زبان هنر و خلق آثار هنری با موضوعاتی است که در ورای مرزهای جغرافیایی ایران رخ می دهد و طی آن، بر انسانها ظلم می شود. در چنینی مواقعی هنرمند با روحیه حساس و نکته بینی خاص خود، وارد عمل می شود و اثری با الهام از آن رویداد برای از بین بردن ظلم ، خلق می کند.

مرور آثار هنری پس از انقلاب اسلامی در ایران نشان می دهد که موقعیت کنونی مسلمانان در جهان، یکی از موضوعات مورد توجه و علاقه هنرمندان مسلمان و انقلابی ایران است. بیان واقعیتهای تاریخی، افشای حقایق رویدادهای سیاسی و اجتماعی معاصر و تاثیر آنها بر زندگی مردم مسلمان و بیان هنری تاثیرات بلایا و مصیبتهای طبیعی یا جنایتها و نسل کشی ها بر زندگی مردم در سراسر جهان، از جمله وظایفی است که هنرمندان ایرانی بر حسب وجدان و منش انسان دوستانه خود برعهده گرفته اند.

بارزترین نمونه این گونه آثار هنری، آنهایی هستند که با موضوع مردم فلسطین و اشغال قدس خلق شده اند و در آنها به جنایات رژیم صهیونیستی پرداخته شده است. سینما، تئاتر ، موسیقی، نقاشی، شعر و ادبیات داستانی ایران دربردارنده آثار فراوانی با این موضوعات است و هنرمندان ایرانی، آرمان برپایی روز قدس را به ظرافت و زیبایی در اثرهنری خویش وارد کرده اند.

آنونس فیلم بازمانده

فیلم سینمایی" بازمانده" ساخته مرحوم "سیف الله داد" یکی از معروف ترین آثار با موضوع فلسطین است که در سراسر جهان اسلام با استقبال مخاطبان مواجه شد. این فیلم با ساختاری قوی و منسجم به روایت داستان اشغال فلسطین و سبعیت و بی رحمی صهیونیستها در کشتار انسان ها و جعل تاریخ می پردازد. علاوه بر این اثر،  فیلمهای دیگری نیز بر اساس تاریخ مردم فلسطین و افشای دروغ های صهیونیستها، جریان مقاومت در لبنان و رویدادهای افغانستان و مردم مظلوم این کشور، در سینمای ایران ساخته شده و  ظرفیت جامعه هنری ایران را در ترسیم مسائل جهانی به تصویر کشیده است.

هنرهای تجسمی از قبیل نقاشی، گرافیک، مجسمه سازی و کاریکاتور، از دیگر شاخه های هنری هستند که به طور فعال به موضوع مسلمانان و رنج دیدگان جهان توجه داشته اند و هنرمندان این رشته ها، سالهاست به خلق آثاری با این موضوعات مشغولند. به عنوان مثال  تابلو نقاشی "سلام بر قدس" اثر" مصطفی ندرلو" از جمله آثاری است که درباره موضوع قدس اشغالی و به برای همبستگی با مردم فلسطین خلق شده است و در آن هنرمند، بر دائمی بودن قدس شریف به عنوان پایتخت  فلسطین، تاکید می کند . این اثر  در ابعاد 100 در 100 سانتی‌متر و با تکنیک رنگ‌ روغن خلق شده است. موضوع  تابلو ، فلسطین و قدس اشغالی است و متعلق به دهه سوم انقلاب است که در گنجینه آثار مرکز تجسمی حوزه هنری از آن نگهداری می‌شود.

علاوه بر تلاش هنرمندان انقلابی ایران برای به تصویر کشیدن رنج  مسلمانان، برگزاری رویدادها و گردهم آیی های هنری با هدف اتحاد میان هنرمندان جهان و تشکیل جبهه های مقاومت در رشته های گوناگون هنری، از جمله سایر فعالیت های اثرگذار و مهم هنرمندان ایرانی طی چهار دهه اخیر است . در این زمینه می توان به پرپایی چندین دوره مسابقه جهانی کاریکاتور با موضوع "هولوکاست" برای  روشنگری پیرامون این موضوع  اشاره کرد که بازتاب بین المللی گسترده ای داشته و در دل صهیونیستها ایجاد هراس کرده است . چنان که بنیامین نتانیاهو ، نخست وزیر رژیم صهیونیستی ، درباره آن گفته است  مشکل اسرائیل با ایران فقط سیاست‌هایش نیست ، بلکه ارزش‌های آن نیز هست.

استقبال از این حرکت هنری در ایران و کشورهای دیگر گسترده بود و در آخرین دوره آن ، 845  اثر از هنرمندان 50 کشور جهان پذیرفته شدند  

آنچه اشاره کردیم ، تنها گوشه ای از تلاش هنرمندان ایران برای تصویر کردن درگیری جامعه جهانی با ظلم و بی عدالتی است و آثار فراوان دیگری در گنجینه هنر ایران وجود دارد که  همدردی جامعه هنری ایران با مردم  مظلوم جهان را بیان می کند . این آثار در حوزه شعر ،  ادبیات داستانی و نمایشنامه به وفور وجود دارد که در فرصتی دیگر به آن خواهیم پرداخت .

---------------------------------------------------------