ای شهیدان برخیزید/ از پدر شعر انقلاب اسلامی ایران چه می دانید؟+تصاویر

حمید سبزواری از شاعران پیشرو و صاحب‌ سبک پس از انقلاب اسلامی است که چند دهه آرمان‌ها و اندیشه‌های انقلاب اسلامی ایران را در آثار خود انعکاس داد.

به گزارش پارس تودی، «حسین آقا ممتحنی» معروف به «حمید سبزواری» شاعر معاصر ایرانی بود که در سال ۱۳۰۴ (هجری شمسی) در سبزوار دیده به جهان گشود. پدرش «عبدالوهاب» پیشه‌ور ساده‌ای بود که قریحه شاعری داشت و اصول شاعری را به فرزندش آموخت. سبزواری، قرآن را نیز قبل از آغاز مدرسه، در خانه و نزد مادرش آموخت. او از ۱۴ سالگی به سرودن شعر پرداخت و اشعارش را در دفتر شعری با نام «فریادنامه» می‌نوشت. از حمید سبزواری به عنوان «شاعر انقلاب» یا «پدر شعر انقلاب اسلامی» هم نام برده شده است. او نهایتا در ۲۲ خرداد ۱۳۹۵ درگذشت و در دیار خود (سبزوار) به خاک سپرده شد.

دیکتاتوری رضاخان

نوجوانی و جوانی حمید سبزواری در دوران حکومت رضاشاه پهلوی گذشت و تحولات این دوره بر روحیه او تأثیر گذاشت. در آن سنین از روی کنجکاوی به احزاب و گروه‌های سیاسی مختلف سر می‌زد تا با آرا و نظرات آن‌ها آشنا شود.

اشعار دوران جوانی سبزواری بیشتر درون‌مایه سیاسی-اجتماعی دارد که علت آن تاثیر گرفتن از اوضاع و حوادث آن سال‌ها از جمله اشغال ایران توسط قوای متفقین در شهریور ۱۳۲۰ بود.

سبزواری در سال ۱۳۳۱ در آموزش و پرورش استخدام شد و به شغل معلمی مشغول شد. او همان سال ازدواج کرد. یک سال بعد از ازدواج، در کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ علیه دولت قانونی دکتر محمد مصدق، برای حمید سبزواری گرفتاری‌هایی به وجود آمد و تحت تعقیب کودتاچیان قرار گرفت. او مدتی را مخفیانه در اسفراین زندگی می‌کرد. حوادث مرداد ۱۳۳۲ باعث اخراج او از وزارت آموزش و پرورش اخراج شد.

سبزواری در سال ۱۳۵۷ به تهران رفت و در انجمن‌های‌ ادبی شرکت می‌کرد. اندکی بعد در ۲۲ بهمن آن سال حکومت پهلوی سقوط کرد.

پدر شعر انقلاب اسلامی

پس از انقلاب اسلامی ایران، مهم‌ترین فعالیت حمید سبزواری، شاعری بود. اشعار او را شناسنامه زمان‌مند انقلاب نامیده‌اند؛ زیرا کمتر حادثه یا رویدادی بعد از انقلاب روی داده ‌است که در شعر او منعکس نشده باشد.

سبزواری پس از پیروزی انقلاب، تمام توان خود را صرف تبلیغ ایده‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی و فعالیت‌های فرهنگی هنری کرد. او به صداوسیمای ایران رفت و عضو شورای شعر این سازمان شد.

یکی از این مشهورترین اشعار سبزواری، سرود انقلابی «آمریکا، آمریکا، ننگ به نیرنگ تو» بود. بخشی از متن این سرود بدین شرح است:

آمریکا، آمریکا، ننگ به نیرنگ تو / خون جوانان ما میچکد از چنگ تو

ای ز شرار ستم؛ شعله به عالم زده / امن و امان جهان یک سره بر هم زده

جور و جفا در تو هست، مهر و وفا در تو نیست / در همه دور زمان، چون تو ستم‌‌کاره نیست

از اولین اشعاری که سبزواری برای انقلاب ایران سرود، سرودهای «خمینی، ای امام!» و «برخیزید ای شهیدان راه خدا» بود که همزمان با ورود بنیان‌گذار جمهوری اسلامی «امام خمینی» به ایران،‌ در مراسم پیشواز ایشان اجرا شد.

آثار و افتخارات

حمید سبزواری در سال ۱۳۷۱ نشان درجه یک هنر را در رشته ادبیات دریافت کرد. او در سال ۱۳۹۳ نیز موفق به اخذ نشان افتخار «جهادگر عرصه فرهنگ و هنر» از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران شد. این شاعر انقلابی در سال چهره ۱۳۸۲ به عنوان چهره ماندگار از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی شد.

از حمید سبزواری دفترهای شعر بسیاری از جمله «سرود درد»، «سرود سپیده»، «سرودی دیگر»، «تو عاشقانه سفر کن»، «بانگ جرس» و… به جا مانده است. کتاب «سرود درد» در سال ۱۳۷۵ به عنوان کتاب سال ایران شناخته شد.

منابع

۱- «حمید سبزواری که بود؟/چرا وی به پدر شعر انقلاب شهرت دارد؟»، وب‌سایت جماران، ۲۲ خرداد ۱۴۰۰.

۲- «فردا در سبزوار؛ مراسم سومین سالگرد درگذشت حمید سبزواری برگزار می‌شود»، خبرگزاری ایبنا، ۲۰ خرداد ۱۳۹۸.

۳- «زیستن با انقلاب، تجربه‌ی زندگی استاد حمید سبزواری»، خبرگزاری تسنیم، ۲۶ خرداد ۱۳۹۵.

۴- «حمید سبزواری»، ویکی تابناک.

۵- «حسین آقا ممتحنی (حمید سبزواری)»، وب‌سایت امام خمینی، ۱۷ فروردین ۱۳۹۸.

عبارات کلیدی: حسین آقا ممتحنی حمید سبزواری، شاعران ایرانی، شاعر انقلابی، پدر شعر انقلاب اسلامی، وضعیت شعر در ایران پس از انقلاب اسلامی

mgh/mrt