نتایج سفر پزشکیان به ارمنستان چیست؟

پارس‌تودی – مسعود پزشکیان رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به دعوت رسمی نخست‌وزیر ارمنستان و به منظور سفر رسمی دوجانبه، ظهر دوشنبه ۱۸ اوت در رأس هیأتی بلندپایه سیاسی و اقتصادی، تهران را به مقصد ایروان ترک کرد.

به گزارش پارس‌تودی، مسعود پزشکیان پیش از ترک تهران در گفت‌وگویی، توسعه و تقویت همکاری‌ها با کشورهای همسایه و همسو را از اهداف مهم و اولویت‌های سیاست خارجی دولت ایران عنوان کرد و گفت: سفر به کشور دوست و همسایه ارمنستان نیز در همین راستا و در جهت تقویت همکاری‌های دو کشور انجام می‌شود.

مهدی سنایی مشاور سیاسی رئیس‌جمهوری ایران تقویت مناسبات فیمابین به‌ویژه در عرصه تجاری و امضای اسنادی در این راستا را از جمله اهداف این سفر عنوان کرد.

رئیس‌جمهوری ایران روز دوشنبه با استقبال معاونین نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه ارمنستان، وارد ایروان شد. پس از استقبال رسمی از سوی «نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان، با وی دیدار و گفت‌وگوی دوجانبه داشت و سپس به اتفاق نشست هیات‌های عالی‌رتبه دو کشور را به منظور مرور رئوس اصلی همکاری‌ها و بررسی راهکارهای گسترش روابط فیمابین، برگزار کردند.

پس از آن مقامات عالی‌رتبه ایران و ارمنستان در حضور سران ۲ کشور ۱۰ سند همکاری در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، گردشگری، صنعتی، آموزشی، راه و شهرسازی، هنری و بهداشت و سلامت به امضا رساندند. همچنین رئیس‌جمهوری ایران و نخست‌وزیر ارمنستان بیانیه مشترک سفر میان دو کشور را امضا کردند.

«نیکول پاشینیان» در نشست مطبوعاتی پس از دیدار با «مسعود پزشکیان» در ایروان گفت که ایران و ارمنستان توافق کردند که دومین پل را بر روی رودخانه «ارس» در مرز مشترک خود افتتاح کنند. وی تصریح کرد که این تصمیم با توجه به این که حجم مبادلات تجاری میان تهران و ایروان به صورت روزانه افزایش یافته، اتخاذ شده است. نخست‌وزیر ارمنستان خاطرنشان کرد که مبادلات تجاری میان دو کشور اکنون به مرز یک میلیارد دلار رسیده است. در همین حال تهران و ایروان پیوسته در تلاش‌اند تا این رقم را به ۳ میلیارد دلار افزایش دهند. پاشینیان تاکید کرد که تعامل ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) یکی از پیش‌نیازهای مهم برای دستیابی به این هدف است. این مقام ارشد ارمنستانی افزود: «توافق‌نامه تجارت آزادی که میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به اجرا درآمده است، فرصت‌های جدیدی را برای کارآفرینان در دو کشور ایجاد می‌کند.»

سفر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، به ارمنستان در اوت ۲۰۲۵ (مرداد ۱۴۰۴) با دستاوردهای مهمی همراه بود که در راستای تقویت روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای صورت گرفت. این سفر نه‌تنها گامی مهم در تقویت روابط ایران و ارمنستان بود، بلکه پیام روشنی در مورد سیاست خارجی ایران در منطقه قفقاز و فراتر از آن ارسال کرد. مهم‌ترین نتایج این سفر به شرح ذیل است:

توافقات راهبردی و همکاری‌های دوجانبه

-   حصول توافقات مفید و راهگشا در زمینه‌های مختلف از جمله در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی.

-   امضای بیانیه مشترک و اسناد همکاری میان هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و ارمنستان، با هدف توسعه روابط در زمینه‌های مختلف.

دیدارهای دیپلماتیک و فرهنگی

-   دیدار با رئیس‌جمهور ارمنستان، واهاگن خاچاطوریان، که در آن بر دوستی تاریخی و تمدنی دو کشور تأکید شد.

-   نشست با ایران‌شناسان ارمنی و دیدار با ایرانیان مقیم ارمنستان، که نشان‌دهنده توجه به دیپلماسی فرهنگی بود.

-   بازدید از مسجد کبود ایروان، نماد حضور تاریخی ایران در ارمنستان.

مواضع منطقه‌ای و بین‌المللی

سفر پزشکیان به ارمنستان تأثیر قابل‌توجهی بر وضعیت امنیتی منطقه قفقاز جنوبی دارد، زیرا این سفر نه‌تنها جنبه دیپلماتیک داشت، بلکه پیام‌های راهبردی مهمی را به بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای منتقل کرد. تاثیرات امنیتی این سفر را می‌توان این‌گونه برشمرد:

۱- حمایت از تمامیت ارضی ارمنستان

-   ایران در این سفر به‌صراحت بر حمایت از استقلال و تمامیت ارضی ارمنستان تأکید کرد، که در شرایط تنش‌زا میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان، نقش بازدارنده داشت.

-   این موضع‌گیری، پیام روشنی به قدرت‌های منطقه‌ای بود که ایران مخالف هرگونه تغییر مرزهای ژئوپلیتیکی از طریق زور است.

۲. مخالفت با حضور آمریکا و ناتو در قفقاز

-   رئیس‌جمهور ایران در دیدارهای رسمی، حضور آمریکا در منطقه را عامل بی‌ثباتی دانست و بر لزوم حل مسائل منطقه‌ای توسط کشورهای منطقه تأکید کرد.

-   این موضع، به تقویت گفتمان «امنیت منطقه‌ای بدون مداخله خارجی» کمک کرد و موجب همگرایی بیشتر میان کشورهای مستقل منطقه شد.

۳. تقویت همکاری‌های امنیتی با ارمنستان

-   توافق بر سر همکاری‌های امنیتی و اطلاعاتی میان ایران و ارمنستان، به افزایش هماهنگی در مقابله با تهدیدات مشترک مانند تروریسم، قاچاق و نفوذ خارجی منجر شد.

-   این همکاری‌ها می‌تواند به ایجاد سازوکارهای مشترک امنیتی در قفقاز جنوبی بینجامد.

۴. نقش ایران در کریدورهای ترانزیتی و امنیت مرزی

-   ایران با تأکید بر توسعه کریدور خلیج‌فارس–دریای سیاه، نقش خود را به‌عنوان ضامن ثبات در مسیرهای ترانزیتی منطقه تثبیت کرد.

-   همکاری در ارتقاء زیرساخت‌های مرزی، به کاهش تنش‌های مرزی و افزایش امنیت در نقاط حساس کمک می‌کند.

۵. پیام صلح و همزیستی

-   سفر پزشکیان با محوریت گفت‌وگو، احترام متقابل و همکاری فرهنگی، پیام صلح‌آمیز ایران به منطقه بود.

-   این رویکرد نرم، در کنار مواضع راهبردی، به کاهش تنش‌های قومی و سیاسی در قفقاز کمک می‌کند.

در مجموع، این سفر نه‌تنها روابط دوجانبه ایران و ارمنستان را تقویت کرد، بلکه جایگاه ایران را به‌عنوان بازیگری فعال، متوازن و صلح‌طلب در قفقاز جنوبی تثبیت نمود./

srm