کریدور زنگزور؛ راهی برای صلح یا پلی برای توطئه؟

پارس‌تودی- در هفته‌های اخیر خبر توافق جمهوری آذربایجان و ارمنستان در کاخ سفید منتشر شد که این توافق مربوط به کریدور زنگزور است.

در میانه آشوب‌های ژئوپلیتیکی غرب آسیا و در روزهای میانی مردادماه ۱۴۰۴، کاخ سفید میزبان امضای توافقی بود که ظاهری از صلح و باطنی از توطئه دارد. به گزارش پارس‌تودی به نقل از ایرنا؛ کریدور «زنگزور» که با نام جعلی «مسیر ترامپ» نیز معروف شده، نه یک گذرگاه ترانزیتی ساده، بلکه اهرمی برای بازنویسی نقشه قدرت در قفقاز جنوبی است.

این کریدور، با طولی حدود ۴۳ کیلومتری در استان سیونیک ارمنستان، قرار است جمهوری آذربایجان را به نخجوان متصل کند و بخشی از «کریدور میانی» باشد که از آسیای مرکزی تا اروپا امتداد می‌یابد. اما بر اساس اخبار، واگذاری کنترل ۹۹ ساله این مسیر به کنسرسیومی آمریکایی- ارمنی، زنگ خطری برای منطقه است. این پروژه، فراتر از حمل‌ونقل، بخشی از راهبرد ناتو و رژیم صهیونیستی برای محاصره تهران، تضعیف مسکو و مهار پکن است.

از قره‌باغ تا زنگزور: ریشه‌های یک بحران

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۹۰، مناقشه قره‌باغ را شعله‌ور کرد. ارمنستان کنترل این منطقه را به دست گرفت و ایران، روسیه و گروه مینسک برای میانجی‌گری تلاش کردند، اما بی‌ثمر بود و سال‌ها بن‌بست دیپلماتیک بر قفقاز سایه افکند. جنگ ۲۰۲۰، با حمایت تسلیحاتی آشکار ترکیه، قره‌باغ را به جمهوری آذربایجان بازگرداند. توافق آتش‌بس نوامبر همان سال، با اشاره به «رفع انسداد راه‌های دسترسی»، بهانه‌ای شد برای طرح کریدور زنگزور. با اینکه ایران، با گشاده‌دستی، گذر ارس را برای دسترسی جمهوری آذربایجان به نخجوان فراهم کرده بود، اما فشارهای غرب، این کریدور را به ابزاری برای ضربه‌زدن به ایران و روسیه بدل کرد.

مهار اوراسیا: مهار سه‌گانه ایران، روسیه و چین

مسیر ترامپ در صورت کمرنگ شدن حاکمیت ارمنستان بر این کریدور، دروازه‌ای برای نفوذ آمریکا به دریای خزر و منابع انرژی آسیای مرکزی می‌گشاید. این پروژه، محور مهار سه‌گانه ایران، روسیه و چین است. در بحبوحه جنگ اوکراین، اخراج نیروهای روس از قفقاز و گمانه‌زنی‌ها درباره عضویت ارمنستان و جمهوری آذربایجان در ناتو، نفوذ مسکو را به حاشیه می‌راند. چین نیز با محدودیت دسترسی به انرژی و معادن آسیای مرکزی روبه‌رو است و پروژه کمربند و جاده‌اش در معرض خطر قرار گرفته است. برای ایران، این کریدور به معنای قطع ارتباط زمینی با ارمنستان و محدود شدن مسیرهای ترانزیتی شمال‌غرب به ترکیه است. ایران بارها هشدار داده ارتباطش با ارمنستان نباید قطع شود؛ مقام‌های ایرانی می‌گویند قفقاز بخشی از هویت تاریخی ایران است و این منطقه نباید به عرصه نفوذ بیگانگان بدل شود.

mrt