تفسیرهای گزینشی چه جایگاهی در سیاست خارجی قدرت‌های غربی دارند؟

پارس‌تودی- در واکنش به رویکردهای گزینشی غرب در قبال برنامهٔ هسته‌ای ایران، وزیر امور خارجه ایران در نامه‌ای به مسئول سیاست خارجی اتحادیهٔ اروپا، ضمن انتقاد از تحریف واقعیت‌ها و بی‌اعتنایی به تعهدات برجامی، خواستار بازگشت به دیپلماسی اصیل و احترام به چندجانبه‌گرایی شد.

 سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجهٔ جمهوری اسلامی ایران در نامه‌ای به کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیهٔ اروپا و هماهنگ‌کنندهٔ کمیسیون مشترک برجام، پیرامون سازوکار حل‌وفصل اختلافات مندرج در برنامهٔ جامع اقدام مشترک تصریح کرد: از اتحادیهٔ اروپا می‌خواهیم تا از تفسیرهای گزینشی دست برداشته و به تسهیل دیپلماسیِ اصیل برای پاسداشت چندجانبه‌گرایی اهتمام ورزد. به گزارش پارس‌تودی، نگاه گزینشی در سیاست خارجیِ کشورهایِ غربی مربوط به امروز و یا خاصِ جمهوری اسلامی نیست، بلکه مسبوق‌به‌سابقه بوده و در قبال کشورهایِ مختلف و در موضوعات مختلف به‌کار گرفته شده است. حقوق بشر یکی از حوزه‌هایی است که در تفسیرهایِ گزینشیِ غرب آشکارا و بارها به‌کار گرفته شده است. غرب تلاش کرد تفسیرهایِ لیبرال‌دموکراتیک را بر اساسِ هنجارها و منافع خود در قبال کشورها به‌کار گیرد. بسیاری از دولت‌ها و سازمان‌هایِ غیردولتیِ غربی گزارش‌هایی دربارهٔ وضعیت حقوق بشر در کشورهایِ سراسرِ جهان تهیه می‌کنند. این گزارش‌هایِ ادعایی عموماً کشورهای درحال ‌توسعه را به‌عنوان ناقضان اصلیِ حقوق بشر معرفی می‌کنند، در حالی‌که توسعه‌یافته‌های صنعتی (آمریکا و اروپا) را «حافظان» این حقوق در سراسرِ جهان معرفی می‌کنند. این در حالی‌ست که قدرت‌هایِ غربی کارنامهٔ سیاهی در زمینهٔ حقوق بشر دارند.

جمهوریِ اسلامیِ ایران، کشوری‌ست که بارها آشکارا مشمول تفسیرهایِ گزینشیِ غرب قرار گرفته است. این تفسیر صرفاً شاملِ حقوق بشر نبوده، بلکه در زمینه‌هایِ مختلف دیگر نیز بوده است؛ از جمله در زمینهٔ حقوق صلح‌آمیزِ هسته‌ای؛ در حالی‌که معاهدهٔ عدم اشاعهٔ هسته‌ای (NPT) بر کمک قدرت‌هایِ هسته‌ای به کشورها برای دستیابی به انرژی صلح‌آمیزِ هسته‌ای تأکید دارد، آمریکا و اروپا مصمم هستند جمهوری اسلامیِ ایران را از حقوق صلح‌آمیز هسته‌ای محروم کنند و حتی آمریکا در اقدامی غیرقانونی و جنایت‌کارانه، تأسیسات هسته‌ایِ صلح‌آمیز ایران را بمباران کرده است.

سؤال این است که چرا قدرت‌هایِ غربی تفسیرهایِ گزینشی از موضوعات مختلف در سیاست خارجیِ خود دارند؟ جایگاه این تفسیرهایِ گزینشی چیست؟

به‌نظر می‌رسد این تفسیرهایِ گزینشی ناشی از استانداردهایِ دوگانه است. ادعاهایِ حقوق بشری و ادعاها دربارهٔ برنامهٔ هسته‌ای در قبال کشورهایی مطرح می‌شود که هم‌سو با غرب نیستند. به‌عبارت دیگر، زمانی‌که میان منافع و ارزش‌هایِ ادعاییِ غرب تعارض به‌وجود آید، تفسیرهایِ گزینشی نیز در راستایِ دفاع از منافع مطرح می‌شود. اساساً قدرت‌های غربی خواستارِ توسعه و پیشرفت کشورهایی نیستند که در مدار غرب قرار ندارند. این کشورها خواستار استقلالِ کشورهایِ درحال‌توسعه نظیرِ جمهوریِ اسلامیِ ایران نیز نیستند. قدرت‌هایِ غربی برای دستیابی به منافع ژئوپلیتیکیِ خود نیز از تفسیرهایِ گزینشی علیهِ کشورهای ناهمسو با خود بهره می‌گیرند. بر این اساس، تفسیرهای گزینشی را به‌کار می‌گیرند و فشارهای شدیدی را نیز اعمال می‌کنند. این نگاه گزینشی به‌حدی ا‌ست که حتی حقوق بین‌الملل را نیز زیرِ سؤال می‌برند و با وجود جهانی‌بودن قوانین بین‌المللی، اجرای آن‌ها همیشه گزینشی بوده است.

نکتهٔ پایانی اینکه:

تفسیرهای گزینشی بر مبنایِ تحریف واقعیت‌ها ارائه می‌شود؛ موضوعی که سید عباس عراقچی نیز در نامه به مسئول سیاست خارجیِ اتحادیهٔ اروپا بر آن تأکید کرد و عنوان نمود: «متأسفانه نامهٔ شما با ارائهٔ روایتی گزینشی، از ذکر حقایق اساسی غفلت ورزیده، سابقهٔ آیینی و رویه‌ای را تحریف نموده و از بی‌اعتناییِ مزمن اتحادیهٔ اروپایی و سه کشورِ فرانسه، آلمان و بریتانیا به تعهداتِ خود ذیل برجام و قطع‌نامهٔ ۲۲۳۱ شورایِ امنیت چشم‌پوشی کرده است.»

Sre/ha