توصیه‌هایی به برادران تصمیم‌ساز ترکیه‌ای

پارس تودی – تحولات اخیر در منطقه غرب آسیا و قفقاز جنوبی هشدار به برادران ترکیه‌ای را ضروری ساخته است.

به گزارش پارس تودی، تحولات یک‌ساله اخیر در منطقه غرب آسیا و نیز قفقاز جنوبی از تداوم ماجراجویی‌های رژیم صهیونیستی در سطح منطقه، به‌خصوص جنگ ۱۲ روزه علیه ایران، تا فعال‌شدن اسنپ‌بک توسط تروئیکای اروپایی و اعمال دوباره تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، تا تلاش آنکارا برای نقش‌آفرینی در قفقاز جنوبی، ارائه توصیه‌هایی به برادران ترکیه‌ای را ضروری ساخته است.

1- جمهوری اسلامی ایران همواره در چند دهه اخیر تلاش داشته تا روابطی حسنه و دوستانه با ترکیه داشته باشد. سفرهای مکرر مقامات ارشد ایرانی به آنکارا و سفرهای متقابل مقامات ترکیه‌ای به ایران و نیز امضای یادداشت تفاهم‌ها و توافقنامه‌های متعدد بین دو کشور، سندی محکم از تمایل تهران برای گسترش همه‌جانبه روابط با همسایه شمال‌غربی خود و ارتقای سطح همکاری‌ها است. مواضع و نیات دوستانه و خیرخواهانه ایران در قبال ترکیه بارها برای مقامات ترکیه‌ای، به‌خصوص رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور این کشور، از جمله در کودتای نافرجام ژوئن ۲۰۱۶ روشن شده است. رضا هاکان تکین، سفیر وقت ترکیه در تهران، در یک کنفرانس مطبوعاتی در این باره گفت: "ترکیه بی‌نهایت از حمایت‌های ایران در شب کودتا سپاسگزاری می‌کند. این یک دوستی واقعی است. ما هم از ایران حمایت می‌کنیم." لذا تهران نیز اکنون انتظار دارد تا رویکرد مشابهی از سوی ترکیه اتخاذ شود.

2- با توجه به عضویت ترکیه در ناتو و هم‌راستایی اقدامات آن با سیاست‌های این سازمان نظامی غربی، آنکارا باید در زمینه همراهی با طرح‌ها و اقدامات آمریکا در منطقه، به‌خصوص علیه ایران، با دقت‌نظر بیشتری موضع‌گیری و اقدام نماید. به نوشته وب‌سایت ترکیه‌ای "ترکیش مینوت" (Turkish Minute) در ۱۷ژوئن ۲۰۲۵، آمریکا از تأسیسات نظامی خود در ترکیه، از جمله ایستگاه راداری کوره‌جیک که در شهر کوره‌جیک در استان ملطیه در جنوب‌شرقی ترکیه واقع شده و در سال ۲۰۱۲ برای استفاده توسط ناتو به‌عنوان یک رادار هشداردهنده برپا شده است، در جریان حملات نظامی علیه ایران از جانب رژیم صهیونیستی استفاده کرده است. طبیعتاً تهران انتظار دارد تا در هرگونه ماجراجویی نظامی احتمالی اسرائیل و آمریکا علیه ایران، آنکارا اجازه استفاده از قلمرو خود و یا تأسیسات نظامی ناتو و آمریکا در ترکیه برای حمله به ایران را ندهد.

3- به‌رغم موضع‌گیری‌های شدید مقامات ارشد ترکیه‌ای، از جمله اردوغان، علیه رژیم صهیونیستی و حتی بروز جنگ لفظی بین اردوغان و نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، اما اخبار و گزارش‌ها حاکی از تداوم روابط تجاری و اقتصادی بین آنکارا و تل‌آویو است. از جمله روزنامه صهیونیستی «معاریو»، ارقامی منتشر کرده که نشان می‌دهد صادرات کالا از ترکیه به فلسطین اشغالی در شش ماه اول ۲۰۲۵ به حدود نیم میلیارد دلار رسیده است؛ این رسانه اذعان کرده که این کالاها از مسیرهای جایگزین، به‌ویژه از طریق یونان، به مقصد اسرائیل ارسال می‌شوند. بهتر است برادران ترکیه‌ای همسو با موضع‌گیری‌های سیاسی، اقدامات عملی در راستای تحریم رژیم صهیونیستی که دشمن اصلی فلسطینی‌ها و کشورهای منطقه است، صورت دهند.

4- در پی فعال‌سازی اسنپ‌بک از جانب تروئیکای اروپایی، از روز یکشنبه ۲۸ سپتامبر تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران دوباره اجرایی شده است. به نوشته روزنامه جهان اقتصاد، ترکیه نیز در این راستا دارایی‌های چندین فرد و نهاد مرتبط با فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران را توقیف کرد و این اقدام را در هماهنگی با تلاش‌های بین‌المللی جهت فشار بر تهران در خصوص برنامه هسته‌ای‌اش عنوان نمود. این تصمیم که در تاریخ اول اکتبر تحت فرمان رئیس‌جمهور شماره ۱۰۴۳۸ صادر شده است، به افرادی و شرکت‌هایی که در بخش‌های مختلف فعالیت می‌کردند (از جمله تأسیسات هسته‌ای ایران، شرکت‌های کشتیرانی، شرکت‌های انرژی و مراکز تحقیقاتی) اختصاص یافته است. از جمله نهادهای هدف، سازمان انرژی اتمی ایران، چند بانک و شرکت‌هایی که در تبدیل اورانیوم و تولید سوخت هسته‌ای فعالیت دارند، هستند. دستور ترکیه نگرشی هماهنگ با فشار غرب را نشان می‌دهد، همزمان با تحریم‌هایی که از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه شبکه‌های تأمین تسلیحات ایران وضع شده‌اند. البته برخی رسانه‌های غربی از کمک‌های ترکیه در دور زدن این تحریم‌ها و تحریم‌های یکجانبه آمریکا که در راستای منافع آنکارا است سخن گفته‌اند. ولی آنچه با توجه به روابط دو کشور انتظار می‌رفت این است که حداقل ترکیه نیز همانند روسیه و چین اجرای دوباره تحریم‌های شورای امنیت پس از فعال‌سازی اسنپ‌بک را محکوم کرده و بر مخالفت با آن تأکید می‌ورزید.

5- در عرصه قفقاز جنوبی نیز هم‌راستایی و فشارهای ترکیه و جمهوری آذربایجان برای ایجاد کریدوری در جنوب ارمنستان برای اتصال زمینی منطقه خودمختار نخجوان و خاک اصلی جمهوری آذربایجان که باکو به‌خلاف خواست ایروان آن را کریدور زنگه‌زور نام‌گذاری کرده است. به گفته تحلیلگران، این امر نشانگر تلاش آنکارا برای ایجاد تغییرات ژئوپولیتیکی در این منطقه در راستای منافع خود بدون در نظر گرفتن دیدگاه‌ها و منافع ایران است. هرچند که مقامات ارمنستان پس از نشست روسای جمهوری آذربایجان و ارمنستان در کاخ سفید و وساطت ترامپ در زمینه ایجاد گذرگاهی برای اتصال نخجوان و جمهوری آذربایجان بارها به ایران اطمینان داده‌اند که منافع ایران در این زمینه مدنظر قرار گرفته است. موضع اصولی ایران، تأکید بر حفظ تمامیت ارضی ارمنستان و مخالفت با حضور آمریکا در منطقه و مخالفت هرگونه تغییر مرزهای ژئوپولیتیکی، به‌خصوص از طریق اعمال زور است./

srm