افغانستان؛ از میدان جنگ تا صحنه رقابت ژئوپلیتیک
-
افغانستان؛ از میدان جنگ تا صحنه رقابت ژئوپلیتیک
پارس تودی - چهار سال پس از خروج آمریکا، افغانستان بار دیگر به کانون توجه قدرتهای جهانی تبدیل شده است.
افغانستان در حال تجربه تحولی تاریخی از وضعیت "مشکل امنیتی" به "فرصت راهبردی" است؛ ذخایر عظیم لیتیوم و مس، همراه با موقعیت ترانزیتی منحصر به فرد، زمینهساز بازگشت این کشور به نقشه ژئوپلیتیک جهانی شده است. به گزارش پارستودی، چین با پیشدستی در پذیرش سفیر طالبان و دعوت از کابل برای پیوستن به "ابتکار کمربند و راه"، چشمانداز اقتصادی را دنبال میکند. روسیه با حذف طالبان از فهرست تروریستی و توصیف آنها به عنوان "متحد مبارزه با تروریسم"، به دنبال تثبیت نفوذ در آسیای مرکزی است.
هند نیز با وجود شناسایی نکردن رسمی طالبان، با بازگشایی نمایندگی در کابل و پذیرش سفیر این گروه، گامهای عملی برای حضور در معادلات جدید برداشته است. تنش طالبان با پاکستان، پنجره فرصتی برای دهلینو گشوده است.
کشورهای آسیای مرکزی نیز با درک واقعیتهای جدید، از حذف طالبان از فهرست تروریستی تا برقراری روابط دیپلماتیک، به دنبال بهرهبرداری از موقعیت ترانزیتی افغانستان هستند.
نکته تناقض این تحول، شکلگیری گروههای تماس منطقهای است که خواهان ثبات افغانستان هستند.این فرآیند اگرچه با چالشهای امنیتی همراه است، اما نشان میدهد افغانستان دیگر نمیتواند نادیده گرفته شود. آینده افغانستان نه در میدانهای نبرد، بلکه در میزهای مذاکره اقتصادی و راهبردی منطقه تعیین خواهد شد.
افغانستان تحت حاکمیت طالبان به کانون گفت وگوهای چندجانبه منطقهای تبدیل شده است. تشکیل "گروه تماس آسیای مرکزی" متشکل از قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان، و همچنین "گروه چهارجانبه" شامل ایران، روسیه، چین و پاکستان، نشان از درک مشترک منطقه از این واقعیت دارد که ثبات افغانستان شرط لازم برای امنیت و توسعه تمام کشورهای همسایه است.
نکته حائز اهمیت این است که آینده افغانستان دیگر فقط در کابل تعیین نمیشود. پایتختهای منطقه از مسکو تا پکن و از تهران تا تاشکند، همگی در شکلدهی به تحولات این کشور نقش ایفا میکنند. این مشارکت جمعی اگرچه با چالشهایی همراه است، اما میتواند زمینهسار خروج افغانستان از انزوا و ادغام تدریجی آن در معادلات منطقهای باشد.
hm