بازخوانی جنایات غرب | جنایات آمریکا در لائوس

پارس‌تودی-لائوس کشوری کوچک و محصور در خشکی در جنوب‌شرق آسیا، در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به صحنه یکی از مخفی‌ترین و خون‌بارترین عملیات‌های نظامی آمریکا تبدیل شد.

 به گزارش پارس‌تودی، لائوس که در همسایگی ویتنام قرار دارد، به‌دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی‌اش در نظریه دومینوی آمریکا اهمیت ویژه‌ای داشت؛ نظریه‌ای که بر جلوگیری از گسترش کمونیسم در منطقه تأکید داشت. آمریکا در جریان جنگ ویتنام، یکی از گسترده‌ترین عملیات‌های نظامی مخفیانه تاریخ را در کشور لائوس اجرا کرد که به یکی از بزرگ‌ترین جنایات جنگی قرن بیستم تبدیل شد. این عملیات که تحت عنوان «جنگ مخفی» شناخته می‌شود، شامل بمباران بی‌وقفه و استفاده از بمب‌های خوشه‌ای بود که جان هزاران غیرنظامی را گرفت و زیرساخت‌های حیاتی این کشور را نابود کرده و موجب آلودگی گسترده خاک با بمب‌های خوشه‌ای، و تخریب زیرساخت‌های حیاتی لائوس شدند. 

عملیات مخفیانه سیا و بمباران بی‌سابقه 

بین سال‌های ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۳، ایالات‌متحده آمریکا ۲.۵ میلیون تُن بمب بر فراز لائوس فرو ریخت؛ یعنی هر ۸ دقیقه یک‌بار، به‌مدت ۹ سال. رقمی که حتی از مجموع بمب‌های ریخته‌شده در جنگ جهانی دوم نیز بیشتر بود. این عملیات که تحت عنوان «جنگ مخفی» شناخته می‌شود، توسط سازمان سیا اجرا شد. هدف اصلی این بمباران‌ها، مقابله با گروه کمونیستی پاتت لائو و قطع مسیر تدارکاتی ویتنام شمالی از طریق «مسیر هوشی‌مین» بود. با این‌حال، بخش عمده‌ای از قربانیان این حملات، غیرنظامیان بودند. این بمباران‌ها عمدتاً مناطق غیرنظامی را هدف قرار دادند. تا سال ۱۹۷۵، حدود یک‌دهم جمعیت لائوس، یعنی نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر از غیرنظامیان و نیروهای نظامی، جان خود را از دست دادند. شمار زخمی‌ها دو برابر این تعداد بود. حدود ۷۵۰ هزار نفر، معادل یک‌چهارم جمعیت کشور، به آوارگان تبدیل شدند. یکی از مصادیق بارز این جنایات، حمله به استان‌های «شیانگ‌خوانگ» و «ساواناکت» بود که در آن‌ها صدها روستا به‌طور کامل نابود شدند و هزاران نفر کشته یا آواره شدند. یکی دیگر از جنایات آمریکا، حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی و استفاده از نیروهای محلی برای اجرای عملیات‌های زمینی بود که منجر به پاک‌سازی قومی و قتل‌عام مردم همونگ شد؛ قومی که بعدها به‌دلیل همکاری با آمریکا مورد انتقام‌جویی قرار گرفتند و هزاران نفر از آن‌ها مجبور به مهاجرت شدند. 

بمب‌های خوشه‌ای و میراث مرگ‌بار 

طبق آمارها، از مجموع بمب‌های ریخته‌شده بر روی لائوس، حدود ۸۰ میلیون بمب خوشه‌ای منفجرنشده در خاک این کشور باقی مانده‌اند. این بمب‌ها همچنان جان مردم را تهدید می‌کنند و باعث مرگ یا نقص‌عضو هزاران نفر شده‌اند؛ به‌ویژه کودکان و کشاورزانی که در زمین‌های آلوده کار می‌کنند. طبق گزارش‌ها، یک‌سوم خاک لائوس به‌دلیل وجود این مهمات منفجرنشده آلوده بوده و پاک‌سازی کامل آن ممکن است دهه‌ها طول بکشد. از سال ۱۹۷۳ تاکنون، بیش از ۲۰ هزار نفر در اثر انفجار این بمب‌ها کشته یا زخمی شده‌اند، که بسیاری از آن‌ها کودکانی بودند که هنگام بازی یا کشاورزی با این مهمات برخورد کردند. 

تأثیرات انسانی و اجتماعی 

جنایات آمریکا در لائوس نه‌تنها آثار انسانی فاجعه‌باری داشت، بلکه میراثی مرگ‌بار از بمب‌ها و آوارگی را برای نسل‌های آینده این کشور به‌جا گذاشت. بمباران‌های آمریکا نه‌تنها جان هزاران نفر را گرفت، بلکه باعث آوارگی گسترده مردم شد. بسیاری از روستاها به‌طور کامل نابود شدند و زیرساخت‌های حیاتی مانند مدارس، بیمارستان‌ها و مزارع از بین رفتند. 

انکار، سکوت و پذیرش ضمنی

تا سال‌ها، دولت آمریکا از پذیرش مسئولیت این جنایات خودداری می‌کرد. تنها در سال ۲۰۱۶، باراک اوباما به‌عنوان نخستین رئیس‌جمهور آمریکا از لائوس بازدید کرد و به‌طور ضمنی به نقش آمریکا در این فجایع اشاره کرد، اما هیچ عذرخواهی رسمی یا پرداخت غرامت کامل صورت نگرفت. او وعده داد ۹۰ میلیون دلار کمک اضافی برای پاک‌سازی بمب‌های عمل‌نکرده اختصاص دهد؛ مبلغی که به ۱۰۰ میلیون دلار کمک‌های قبلی اضافه شد. با این‌حال، روند دشوار پاک‌سازی خاک لائوس از میراث تلخ بمباران‌ها همچنان ادامه دارد. 

زخم‌هایی که هنوز بازند 

جنایات آمریکا در لائوس نمونه‌ای بارز از پیامدهای جنگ‌های نیابتی و سیاست‌های مداخله‌گرایانه در دوران جنگ سرد است. این کشور هنوز با میراث مرگ‌بار آن دوران دست‌وپنجه نرم می‌کند. بمب‌های خوشه‌ای، آوارگان، و زمین‌های آلوده، یادآور این حقیقت‌اند که جنگ‌های مخفیانه می‌توانند ویرانگرتر از جنگ‌های آشکار باشند.

srm