تاکتیک شی در جنگ با آمریکا؛ بگذار ترامپ ادعای پیروزی کند

پارس‌تودی- چین با خودداری از خرید سویا و صادرات عناصر کمیاب، از تعرفه‌های ترامپ و کنترل‌های صادراتی به تعویق افتاده رهایی یافت، بدون اینکه در عوض امتیاز زیادی بدهد.

روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی درباره دیدار روسای جمهور آمریکا و چین در بوسان نوشت، «هنر اجازه دادن به ترامپ تا بتواند ادعای پیروزی کند؛ درحالیکه رقیب دست پُر از صحنه خارج می‌شود...» به گزارش پارس‌تودی، نیویورک تایمز می‌نویسد، دیدار اخیر شی جین‌پینگ و دونالد ترامپ در کره‌جنوبی، به وضوح نشان داد که پکن اکنون با اعتماد‌به‌نفسی تازه در برابر واشنگتن ایستاده است. رئیس‌جمهور چین با تکیه بر انحصار کشورش در منابع حیاتی و قدرت خرید عظیمش در بازار جهانی، موفق شد امتیازهای مهمی از ایالات متحده بگیرد؛ امتیازهایی که از کاهش تعرفه‌ها گرفته تا تعلیق محدودیت‌های صادرات فناوری آمریکایی به شرکت‌های چینی را دربر می‌گیرد. بر اساس توافق اعلام‌شده، واشنگتن تعرفه‌های خود بر کالاهای چینی را از ۵۷ درصد به حدود ۴۷ درصد کاهش می‌دهد، هزینه‌های بندری برای کشتی‌های چین را تعلیق می‌کند و اعمال کنترل‌های صادراتی جدید علیه شرکت‌های فناوری چینی را به تعویق می‌اندازد. در مقابل، پکن هم پذیرفت محدودیت‌های اخیر خود بر صادرات عناصر کمیاب (rare earths) را به‌مدت یک‌سال تعلیق کند؛ موادی حیاتی که برای تولید تقریباً تمام فناوری‌های مدرن از تلفن همراه گرفته تا موشک‌های نظامی ضروری‌اند.

چین تصویر یک قدرت بزرگ را به نمایش گذاشت

نیویورک تایمز در ادامه نوشت، به این ترتیب، چین توانست هم امتیازهای اقتصادی بگیرد و هم تصویر یک قدرت قاطع و مؤثر را به نمایش بگذارد. بسیاری از تحلیلگران در واشنگتن این نتیجه را نشانه‌ای از توازن جدید قدرت میان دو کشور می‌دانند.

جولیان گوئیرتز، مقام پیشین شورای امنیت ملی آمریکا، می‌گوید، «چین نشان داد که با جسارت و مهارت می‌تواند از اهرم‌های خود استفاده کند و هر امتیازی را از آمریکا بگیرد.» شی جین‌پینگ در نشست بوسان، در لحنی شبیه به یک معلم خطاب به ترامپ گفت که «پیچ‌و‌خم‌های اخیر جنگ تجاری باید برای هر دو طرف آموزنده باشد.»

وی افزود، دو کشور باید «به تصویر بزرگ‌تر بیندیشند» و از افتادن در چرخه انتقام اقتصادی بپرهیزند. اشاره او به یک سال اخیر بود که دو طرف با موجی از تعرفه‌ها، تحریم‌ها و محدودیت‌های صادراتی به یکدیگر ضربه زده‌اند. چند هفته پیش، پکن با اعلام محدودیت‌های شدید بر صادرات عناصر کمیاب، عملاً واشنگتن را در تنگنا گذاشت. این اقدام می‌توانست صنایع آمریکایی از فناوری پیشرفته تا انرژی سبز را فلج کند. همین تهدید، به گفته کارشناسان، عاملی تعیین‌کننده در عقب‌نشینی دولت ترامپ بود. در ظاهر، هر دو رهبر از این دیدار دست پر خارج شدند. ترامپ توانست کاهش تعرفه‌ها و افزایش خرید محصولات کشاورزی آمریکا، به‌ویژه سویا، از سوی چین را به‌عنوان «پیروزی برای کشاورزان آمریکایی» معرفی کند. او در مسیر بازگشت به واشنگتن با مشت گره‌کرده از پله‌های هواپیمای ریاست‌جمهوری بالا رفت و در شبکه اجتماعی‌اش نوشت، «کشاورزان ما بسیار خوشحال خواهند شد! از رئیس‌جمهور شی سپاسگزارم!»

او همچنین اعلام کرد که چین قول داده برای جلوگیری از صادرات مواد اولیه تولید فنتانیل به آمریکا اقدام بیشتری انجام دهد. در بیانیه وزارت بازرگانی چین نیز آمده بود که محدودیت‌های اکتبر بر صادرات عناصر کمیاب به‌طور موقت تعلیق می‌شود. اما کارشناسان معتقدند پکن در این جنگ تجاری دست بالا را دارد، زیرا دولت ترامپ هیچ راهبرد منسجمی برای هدف نهایی خود ندارد.

جاناتان تسین، پژوهشگر مؤسسه بروکینگز و تحلیلگر سابق سازمان سیا، گفت: «سیاست ترامپ تاکتیک‌هایی بدون استراتژی است. چین با مهارت، بازی ضربه و عقب‌نشینی را به آمریکا تحمیل کرده است.» نکته جالب آن است که بیانیه رسمی چین از این دیدار هیچ اشاره‌ای به تایوان نکرد؛ موضوعی که معمولاً در همه ملاقات‌های سطح بالای پکن و واشنگتن مطرح می‌شود. ناظران این سکوت را یک امتیاز ظریف از سوی چین می‌دانند که ممکن است بخشی از تلاش برای حفظ فضای مثبت پس از مذاکرات باشد.

صلح شکننده میان پکن و واشنگتن

به گفته تحلیلگران، توافق بوسان اگرچه موقت است، اما دست‌کم در کوتاه‌مدت آرامشی شکننده را بر روابط دو قدرت حاکم می‌کند. ترامپ اعلام کرده که دو کشور در زمینه پایان دادن به جنگ اوکراین نیز همکاری خواهند کرد و او در ماه آوریل به چین سفر می‌کند؛ سفری که با دیدار متقابل شی جین‌پینگ از آمریکا همراه خواهد بود. در جریان دیدار، هر دو رهبر کوشیدند با نمایش صمیمیت شخصی، فضای مثبتی بسازند.

شی جین‌پینگ گفت توسعه چین با «چشم‌انداز رئیس‌جمهور برای دوباره بزرگ کردن آمریکا» همسو است. ترامپ نیز او را «رهبر بزرگ یک کشور بزرگ» و «دوست عزیز» خود خواند. به گفته لیزی لی، پژوهشگر مؤسسه سیاست آسیایی، «این نوع دیپلماسی شخصی کاملاً با غرایز هر دو رهبر سازگار است و فعلاً به نظر می‌رسد زمینه‌ساز ثبات مدیریت‌شده میان دو کشور باشد.» با این حال، این آتش‌بس شکننده می‌تواند با هر اقدام ناگهانی از سوی یکی از طرفین از بین برود. نمونه‌اش ماه گذشته بود، وقتی واشنگتن فهرست جدیدی از شرکت‌های چینی را از دسترسی به فناوری آمریکایی محروم کرد؛ اقدامی که به سرعت با تهدید پکن برای توقف صادرات مواد کمیاب پاسخ داده شد.ترامپ حتی تا چند روز پیش از دیدار بوسان تهدید کرده بود که در صورت عدم لغو محدودیت‌ها از سوی پکن، نشست را لغو و تعرفه‌های بیشتری اعمال می‌کند.

hk