آنچه نمی‌خواهند بدانید | سودان، سرزمینی طلایی گرفتار توطئه‌گران جهانی

پارس‌تودی – سودان که اکنون درگیر جنگ داخلی است، کشوری با توانمندی‌ها و نقاط قوت فراوان است. این سرزمین، سال‌هاست که درگیر نبردی مستمر میان هویت اصیل اسلامی‌ـ‌آفریقایی خود و نظام سلطه‌ جهانی است.

به‌گزارش پارس‌تودی، کشور سودان تا پیش از جدایی سودان جنوبی، بزرگ‌ترین سرزمین عربی‌ـ‌اسلامی قاره‌ی آفریقا و نهمین کشور پهناور جهان به‌شمار می‌رفت. قرارگرفتن در مجاورت دریای سرخ، همسایگی با هشت کشور مهم قاره و عبور رود نیل از میان آن، سودان را به یکی از حساس‌ترین نقاط ژئوپلیتیکی جهان بدل کرده است. با وجود ظرفیت‌های اقتصادی و فرهنگی فراوان، از منابع غنی معدنی، مزارع حاصل‌خیز و نیروی انسانی جوان گرفته تا موقعیت راهبردی بی‌نظیر، سودان از زمان استقلال در سال ۱۹۵۶ میلادی تاکنون، شاهد بیش از ۲۰ کودتای نظامی، دو جنگ داخلی عظیم، و صدها هزار کشته و آواره بوده است. اکنون سودان درگیر جنگ داخلی بین نیروهای مسلح سودان (SAF) و نیروهای واکنش سریع (RSF) است که تلفات انسانی و خسارات مالی و مادی زیادی را متوجه این کشور وسیع آفریقایی کرده است. 

در ادامه، نگاهی گذرا به نقاط قوت سودان در ابعاد مختلف خواهیم داشت: 

- سودان در شمال‌شرقی قاره‌ی آفریقا قرار دارد. این کشور، تا قبل از جداشدن سودان جنوبی، دهمین کشور جهان از نظر وسعت بود. سودان اکنون نیز کشوری پهناور با یک میلیون و 886 هزار کیلومترمربع مساحت است. زمین‌های سودان دشت گسترده‌ای است و کوه‌ها و بلندی‌های آن در جنوب و دورترین نقطه‌ی غربی آن قرار دارند. سودان در منطقه‌ی مداری آفریقا قرار گرفته است. 

- رود نیل سفید و نیل آبی، شاهرگ‌های حیاتی سودان هستند و بیش از هر عامل دیگر، تمدن، حیات اقتصادی و کشاورزی آن را ممکن ساخته‌اند. بخش شمالی کشور عمدتاً بیابانی است اما نواحی مرکزی و جنوبی، زمین‌هایی حاصل‌خیز دارند که کشت پنبه و غلات در آن ریشه‌ای تاریخی دارد. از نظر اقلیمی، سودان از گرم‌ترین مناطق مداری جهان است؛ اما همین گرما، همراه با خاک غنی و آب نیل، آن را به یکی از مستعدترین اراضی قاره‌ی آفریقا تبدیل کرده است. 

- دریای سرخ در مرز شرقی سودان، یک شاهراه حیاتی در تجارت جهانی است. کنترل یا نفوذ بر سواحل سودان در این دریا، به‌معنای نظارت بر مسیر کشتیرانی میان آسیا، خاورمیانه و اروپا است. این اهمیت استراتژیک، سودان را همواره هدف توجه قدرت‌های بزرگ، به‌ویژه پس از بحران‌های منطقه و توسعه‌ی بنادر رقیب، قرار داده است. 

- نفت یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی سودان است، اما این صنعت با چالش‌های بزرگی روبه‌روست. استخراج نفت در سودان از دهه‌ی ۱۹۷۰ آغاز شد و در دهه‌ی ۱۹۹۰ با مشارکت شرکت‌های خارجی گسترش یافت. جدایی سودان جنوبی از سودان، بزرگ‌ترین ضربه به وحدت و اقتصاد این کشور بود. اکثر چاه‌های نفت در مناطق جنوبی قرار داشت و با اعلام استقلال جوبا، خارطوم منابع اصلی درآمدش را از دست داد. پیش از جدایی جنوب سودان در سال ۲۰۱۱، این کشور حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز تولید می‌کرد، اما پس از آن، حدود ۷۵ درصد منابع نفتی‌اش را از دست داد. در سال‌های اخیر، تولید نفت به حدود ۳۰ تا ۶۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. جنگ داخلی و تخریب زیرساخت‌ها، از جمله پالایشگاه‌ها و خطوط لوله، صنعت نفت را در آستانه‌ی فروپاشی قرار داده است. قبل از سال ۲۰۱۱ میلادی، نفت حدود نیمی از درآمدهای دولت را تأمین می‌کرد. پس از جدایی، سودان مجبور شد برای کسب درآمد، به‌شدت بر منابع دیگر، به‌ویژه معادن طلا و مالیات‌های سنگین از کشاورزی تکیه کند. وضعیت اقتصادی سودان پس از استقلال سودان جنوبی از آن با وخامت فزاینده‌ای مواجه بوده و به درآمدهای نفتی در این کشور لطمه‌ی زیادی وارد شد و این موضوع سبب شد تا دولت سودان تصمیم بگیرد که سیاست‌های ریاضتی را برای کنترل اوضاع اقتصادی به‌اجرا بگذارد. 

- سودان یکی از غنی‌ترین کشورهای آفریقا از نظر منابع معدنی است و معادن آن نقش مهمی در اقتصاد این کشور ایفا می‌کنند. سودان به‌دلیل تنوع زمین‌شناسی خود، دارای منابع معدنی فراوانی است. مهم‌ترین معدن این کشور، طلا است که از دوران باستان در مناطق شمالی مانند وادی حلفا تا عطبره استخراج می‌شده است. مناطق دیگری مانند جبال البحر الأحمر و جنوب النیل الأزرق نیز دارای ذخایر قابل‌توجهی از طلا هستند. در برخی مناطق، غلظت طلا به بیش از ۱۰۰ گرم در هر تن می‌رسد. علاوه‌بر طلا، سودان دارای ذخایر کروم، آهن، منگنز، مس، نقره، آزبست، میکا، تالک، گچ، نمک و رخام است. کروم عمدتاً در جبال الإنقسنا در ایالت النیل الأزرق یافت می‌شود، در حالی‌که مس در مناطقی مانند حفرة النحاس در دارفور غربی وجود دارد.

srm