بازگشت نام‌هایی که پاک شده؛ تلاش برای احیای تاریخ خاموش آفریقا

پارس‌تودی- دهه‌ها پس از پایان جنگ‌های جهانی، هزاران سرباز کنیایی که برای ارتش بریتانیا جنگیدند همچنان بی‌نام‌ونشان مانده‌اند؛ مردانی که از خانه رفتند و هرگز بازنگشتند، و خانواده‌هایشان حتی نمی‌دانند کجا و چگونه جان باخته و در کجا دفن شده‌اند. اکنون، با کشف آرشیوهای کمیاب نظامی و تلاش برای شناسایی این سربازان فراموش‌شده، امید تازه‌ای برای یافتن ردپای آنان زنده شده است.

به‌گزارش پارس‌تودی، سال‌هاست خانواده‌های بی‌شماری در کنیا با درد مشترکی زندگی می‌کنند: پدران، برادران یا پسرانی که به جنگ جهانی اعزام شدند و هیچ‌گاه به خانه بازنگشتند. دولت استعماری بریتانیا هزاران نفر را به خدمت گرفت، اما بسیاری از آنان بدون اعلام خبر مرگ و حتی بدون قبری مشخص، در خاک کشورهایی دورافتاده دفن شده‌اند.

اکنون، پس از بیش از هشت دهه، کمیسیون گورهای جنگ مشترک‌المنافع با همکاری ارتش کنیا به جست‌وجوی این نام‌های گم‌شده برخاسته است؛ اسناد قدیمی پیدا شده و داستان‌هایی که هرگز روایت نشدند دوباره جان گرفته‌اند. این تلاش نه‌تنها برای تاریخ، بلکه برای دل هزاران خانواده است که هنوز منتظر یک پاسخ مانده‌اند.

«ودائلی چیبلوشی» در مطلبی با عنوان «رفتند و هرگز برنگشتند»؛ ادای احترام به سربازان فراموش‌شده کنیایی در جنگ‌های جهانی در سایت بی‌بی‌سی نوشت:

حدود ۸۵ سال پیش، «موتوکو اینگ‌آتی» خانه‌اش را در جنوب کنیا ترک کرد و هرگز دیده نشد. با گذشت دهه‌ها، یاد او کم‌کم از خاطرها رفت. او فرزندی نداشت و بسیاری از کسانی که او را می‌شناختند نیز از دنیا رفتند. اما حدود هشت دهه بعد، نامش دوباره در پرونده‌های نظامی بریتانیا ظاهر شد.«کمیسیون گورهای جنگ مشترک‌المنافع» (CWGC) که وظیفه یادبود کسانی را دارد که در دو جنگ جهانی جان باختند، پس از جست‌وجو در اسناد قدیمی با برادرزاده او، «بنیامین موتوک»، تماس گرفت. خانواده فهمیدند که او به‌عنوان یک سرباز ساده در «گشت‌های شرق آفریقا» (East African Scouts)، یکی از واحدهای ارتش بریتانیا در جنگ جهانی دوم، جنگیده است. بریتانیا میلیون‌ها مرد از امپراتوری خود را برای جنگ در جبهه‌های مختلف دنیا به خدمت گرفته است. بر اساس اسناد کشف‌شده، او در ۱۳ ژوئن ۱۹۴۳ کشته شد. اینکه کجا و چطور جان باخت، مشخص نیست. مثل هزاران کنیایی دیگر که در ارتش بریتانیا جنگیدند، او بدون اطلاع خانواده‌اش جان داد و در مکانی نامعلوم دفن شد.

فراموش‌شدگان تاریخ جنگ

سال‌ها بعد، در حالی که بریتانیا «روز یادبود» را برای ادای احترام به سربازان برگزار می‌کند، فداکاری بسیاری از سربازان کنیایی مانند او همچنان نادیده گرفته می‌شود. جهان تقریباً چیزی از خدمت آنها نمی‌داند و برخلاف هم‌رزمان سفیدپوست‌شان، به‌طور رسمی یادبود و احترام دریافت نکرده‌اند. با اینکه آقای موتوک از آگاهی تازه درباره سرنوشت عمویش خوشحال بود، اما خشمگین است که جسد او جایی ناشناخته مانده و در زادگاهش دفن نشده است. خانواده او از قوم «کامبا» هستند که اعتقاد دارند هرکس باید نزدیک خانه و خانواده خود به خاک سپرده شود.

تلاش برای یافتن حقیقت

کمیسیون CWGC می‌کوشد محل کشته‌شدن و دفن او و بسیاری از سربازان دیگری را که فراموش شده‌اند، پیدا کند. جست‌وجو درباره سربازان شرق آفریقای جنگ جهانی اول نیز در جریان است.به کمک ارتش کنیا، اخیراً مجموعه‌ای از اسناد نظامی نادر از دوره استعمار که تصور می‌شد نابود شده‌اند، کشف شده است. با استفاده از این اسناد، پژوهشگران توانسته‌اند نام و سرگذشت بیش از ۳ هزار سرباز را بازسازی کنند.

این اسناد مربوط به «تفنگداران پادشاهی آفریقا» (King’s African Rifles) است؛ واحدی از سربازان شرق آفریقا که در جنگ جهانی اول با نیروهای آلمانی در تانزانیا و در جنگ جهانی دوم با ژاپنی‌ها در میانمار جنگیدند.«جورج هی»، تاریخ‌دان کمیسیون، می‌گوید: «این پرونده‌های خاک‌گرفته فقط اسناد نیستند؛ داستان زندگی آدم‌ها هستند. برای بسیاری از خانواده‌های آفریقایی، این اولین بار است که می‌فهمند یکی از بستگان‌شان در جنگ خدمت کرده است.»

«پاتریک آبونگو»، تاریخ‌دان دفتر این کمیسیون در کنیا، می‌گوید: روایت مردم این بود: آنها رفتند و هرگز برنگشتند. حالا ما داریم پاسخ می‌دهیم که کجا رفتند و ممکن است کجا دفن باشند. او خودش هم به‌دنبال پیدا کردن حقیقت درباره عموی بزرگش است که در جنگ جهانی اول به اجبار به خدمت گرفته شد و هرگز بازنگشت. «بسیار دردناک است عزیزت را از دست بدهی و ندانی کجاست. فرقی نمی‌کند چقدر زمان گذشته باشد؛ مردم همیشه به در نگاه می‌کنند و امید دارند او یک روز برگردد». هدف او و CWGC ساختن یادبودهایی برای گرامیداشت هزاران سرباز شناسایی‌شده است؛ سربازانی که نام‌شان دوباره پیدا شده، اما قبرشان نه.

احیای تاریخ خاموش

این سازمان همچنین امیدوار است این اطلاعات وارد کتاب‌های درسی مدارس کنیا شود تا نسل‌های آینده بدانند آفریقایی‌ها چه نقش بزرگی در جنگ‌های جهانی داشتند؛ نقشی که عملاً در تاریخ رسمی نادیده گرفته شده است.« پاتریک آبونگو» می‌گوید: تاریخی برای پایان این کار وجود ندارد؛ این ممکن است هزار سال طول بکشد. ما مطمئن می‌شویم کسانی که رفتند و هرگز برنگشتند، فراموش نشوند.

ad