شانگهای؛ آغاز دوران استقلال مالی و کاهش سلطه دلار

پارس تودی - نخست‌وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای با ایجاد کارگروه‌های استقلال مالی، طراحی بانک توسعه مشترک و سیستم پرداخت مستقل از سوئیفت، به‌طور عملی وارد ساختارسازی مالی غیرغربی شدند؛ روندی که می‌تواند دهه آینده جهان را به سمت چندقطبی مالی هدایت کند.

سازمان همکاری شانگهای، که سال‌ها به‌عنوان یک سازوکار امنیتی منطقه‌ای شناخته می‌شد، اکنون با تصمیمات جدید سران خود، به‌عنوان محور شکل‌گیری نظم مالی چندقطبی در جهان ظاهر شده است. این تحولات، گامی تاریخی در جهت کاهش سلطه دلار و محدود کردن ابزار تحریم آمریکا محسوب می‌شود. این بسته خبری از پارس‌تودی، نگاهی دارد به شکل‌گیری نظم مالی چندقطبی در قالب سازمان همکاری شانگهای که می خوانید:

دلایل حرکت به سوی استقلال مالی

اعضای شانگهای، از جمله چین، روسیه و ایران، به‌واسطه تحریم‌های ثانویه و محدودیت‌های بانکی آمریکا، به‌دنبال کاهش وابستگی به دلار هستند. بیش از ۴۰ درصد جمعیت جهان و حدود یک‌سوم اقتصاد جهانی در این سازمان گرد آمده‌اند تا تبادلات اقتصادی خود را با ارزهای ملی انجام دهند و قدرت تحریم‌پذیری خود را به حداقل برسانند. رشد بدهی‌های آمریکا، کاهش اعتماد به دلار و چاپ بی‌رویه پول نیز شرایط را برای استقلال مالی بلوک شانگهای فراهم کرده است.

ابزارهای عملی استقلال مالی

از سال ۲۰۲۲ سهم معاملات اعضای شانگهای با ارزهای ملی افزایش چشمگیری یافته و بخش اعظم تجارت میان روسیه، چین، ایران و هند بدون دلار انجام می‌شود. پیشنهاد تأسیس بانک توسعه مشترک، انتشار اوراق مشترک و ایجاد سیستم پرداخت مستقل از سوئیفت، نقاط کلیدی این معماری مالی جدید هستند. این اقدامات، قدرت آمریکا در اعمال تحریم‌ها را کاهش داده و توان مالی کشورهای عضو را افزایش می‌دهد.
 

چالش‌ها و موانع مسیر

استقلال مالی بلوک شانگهای با موانعی همچون تفاوت سطح توسعه اقتصادی، هماهنگی نرخ بهره، ثبات ارز و زیرساخت‌های فناوری روبه‌رو است. حساسیت‌های سیاسی میان کشورها، مانند روابط هند و پاکستان، و نیاز به امنیت سایبری و قوانین هماهنگ بانکی از جمله چالش‌های پیش‌رو است. با این حال، همکاری چین، روسیه و ایران در حوزه فناوری مالی و ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) می‌تواند این موانع را کاهش دهد.
 

پیامدها و چشم‌انداز ده‌ساله

اگر روند فعلی ادامه یابد، تا ده سال آینده بیش از نیمی از تجارت آسیای مرکزی و شرق بدون دلار انجام خواهد شد، بانک توسعه شانگهای به یکی از مهم‌ترین نهادهای مالی جهان تبدیل می‌شود و کشورهای بیشتری از آمریکای لاتین و آفریقا به این سازوکار خواهند پیوست. این تحول، سلطه دلار و قدرت تحریم‌های غرب را به‌شدت کاهش داده و رقابت میان سیستم مالی غرب و سیستم مالی اورآسیا را به محور ژئوپولیتیک جهانی بدل خواهد کرد. سازمان همکاری شانگهای امروز نه فقط یک سازمان همکاری منطقه‌ای، بلکه معمار آینده مالی جهان و نماد پایان دوران تک‌قطبی اقتصادی غرب است.

hm