مسجد کبود مزار شریف، جلوه‌ای از هنر ایرانی در آسیای مرکزی

پارس‌تودی- دو مسجد تاریخی افغانستان، مسجد کبود در مزار شریف و مسجد شاه دو شمشیره در کابل، تلفیقی از هنر اسلامی، هویت ملی و باورهای مردمی هستند.

مسجد کبود مزار شریف، یکی از شاهکارهای معماری اسلامی در آسیای مرکزی، تلفیقی بی‌نظیر از هنر خراسانی و ظرافت تیموری را در خود جای داده است. کاشی‌کاری‌های هندسی با ستاره‌های شش و هشت پر و نقوش گل‌های ظریف، جلوه‌ای از هماهنگی و تقارن را به نمایش می‌گذارند. رنگ‌های آبی آسمانی تا نیلی پررنگ، فضایی آرام و معنوی خلق کرده‌اند و خوشنویسی عربی، آیات قرآن را به بخشی جدایی‌ناپذیر از زیبایی‌شناسی بنا تبدیل کرده است.

به گزارش پارس‌تودی به نقل از خبرگزاری مهر، گنبد دو‌لایه مسجد، با سطح بیرونی پوشیده از کاشی‌های آبی براق، نور را منعکس کرده و مسجد را در روز و شب به توده‌ای از نور بدل می‌سازد. چهار مناره باریک و بلند، نمونه‌ای برجسته از معماری عمودی تیموری هستند. درون مسجد، ستون‌های مرمری و محراب مزین به آیات سوره نور، روح صوفیانه و هنر اسلامی را در اوج خود نشان می‌دهند. این بنا نه تنها عبادتگاهی مذهبی، بلکه نمادی ملی و فرهنگی است که وحدت اسلامی را در جامعه متنوع افغانستان بازتاب می‌دهد.

در کابل، مسجد جامع شاه دو شمشیره با رنگ زرد شاخص و معماری گنبدی، یکی از قدیمی‌ترین بناهای پایتخت است. روایت‌ها نام آن را به سردار عرب، لیث بن‌قیس، نسبت می‌دهند که با دو شمشیر جنگیده و در همین مکان به شهادت رسیده است. این مسجد نخستین عبادتگاه مسلمانان در کابل محسوب می‌شود و در سال ۱۳۰۶ خورشیدی با همکاری مهندسان و معماران محلی بازسازی شد. زیارتگاه مجاور آن، با دو مرقد تاریخی، جایگاهی ویژه در باورهای مردم دارد و همچنان محل رجوع برای دعا و حاجت است.

بناهایی مانند مسجد کبود یا مسجد شاه دو شمشیره، تنها آثار معماری نیستند؛ بلکه یادگارهایی از پیوند تاریخی ایران با جهان اسلام‌اند که نشان می‌دهند چگونه ایران با پشتوانه تمدنی خود، ستون‌های اصلی فرهنگ اسلامی را تقویت و ماندگار کرده است.

MPN