قید شدن دوباره "به جز رژیم اسرائیل" در گذرنامه‌های بنگلادشی

پارس تودی- بنگلادش با بازگرداندن عبارت "به جز رژیم اسرائیل" به گذرنامه‌ها، حمایت قاطع خود از فلسطین را نشان داد.

در ۱۳ آوریل ۲۰۲۵ دولت موقت بنگلادش، به رهبری «محمد یونس» تصمیم گرفت عبارت "به جزرژیم اسرائیل" را دوباره در گذرنامه‌های این کشور احیا کند. به گزارش پارس تودی، این تصمیم که به معنای ممنوعیت سفر شهروندان بنگلادشی به اسرائیل است، در پی اعتراضات گسترده مردمی علیه عملیات‌های نظامی اسرائیل در باریکه غزه اتخاذ شد و نشان‌دهنده ایستادگی بنگلادش در حمایت از حقوق فلسطینیان و مخالفت با سیاست‌های اسرائیل است.

پیشینه

بنگلادش از زمان استقلال خود در سال ۱۹۷۱ همواره حامی فلسطین بوده و روابط دیپلماتیک رسمی با اسرائیل نداشته است. تا سال ۲۰۲۱ گذرنامه‌های بنگلادشی شامل عبارتی بود که می‌گفت: "این گذرنامه برای همه کشورهای جهان معتبر است، به جز رژیم اسرائیل." این عبارت نشان‌دهنده سیاست رسمی بنگلادش در به‌رسمیت‌ نشناختن اسرائیل و حمایت از حقوق فلسطینیان بود. با این حال، در مه ۲۰۲۱ دولت وقت به رهبری «شیخ حسینه» این عبارت را از گذرنامه‌های الکترونیکی جدید حذف کرد. دلیل این حذف "رعایت استانداردهای بین‌المللی گذرنامه" از سوی دولت اعلام شد. در این حال، تأکید شد که این اقدام به معنای تغییر سیاست بنگلادش نسبت به اسرائیل نیست.

رویدادهای اخیر

در سال‌های اخیر و به ویژه پس از شروع جنگ در غزه از هفتم اکتبر ۲۰۲۳، احساسات ضداسرائیلی در بنگلادش شدت گرفت. در ۱۲ آوریل ۲۰۲۵ حدود ۱۰۰ هزار نفر در شهر داکا، پایتخت بنگلادش، برای حمایت از فلسطینیان و محکوم کردن جنایات اسرائیل در غزه تجمع کردند. این تجمعات که با شعارهای "مرگ بر اسرائیل" و "فلسطین آزاد" همراه بود، فشار زیادی بر دولت وارد کرد تا در سیاست خود را نسبت به اسرائیل تجدیدنظر کند.
در پی این اعتراضات، وزارت کشور بنگلادش در ۷ آوریل ۲۰۲۵ با صدور دستورالعملی از اداره مهاجرت و گذرنامه خواست عبارت "به جز رژیم اسرائیل" را دوباره به گذرنامه‌ها برگرداند. «نیلیما افروز» معاون وزیر کشور بنگلادش به خبرگزاری BSS گفت: "ما در هفته گذشته دستورالعملی صادر کردیم تا این عبارت دوباره احیا شود. مدیرکل دپارتمان مهاجرت و گذرنامه مأمور شد تا اقدامات لازم برای اجرای این تغییر را انجام دهد."

پیامدها

این تصمیم می‌تواند پیامدهای مختلفی داشته باشد. از جمله این‌که این اقدام، نشان‌دهنده حساسیت بنگلادش نسبت به مسائل فلسطینی و حمایت مداوم این کشور از فلسطین است. به علاوه، می‌تواند بر روابط بنگلادش با کشورهای اسلامی، به ویژه کشورهای عربی، تأثیر مثبتی بگذارد. همچنین این تصمیم در زمینه تغییرات سیاسی داخلی بنگلادش اتخاذ شده است. پس از استعفای شیخ حسینه در آگوست ۲۰۲۴ و روی کار آمدن دولت موقت به رهبری محمد یونس، این دولت تلاش کرده است تا خود را به عنوان نماینده احساسات مردمی مطرح کند. احیای عبارت "به جز رژیم اسرائیل" می‌تواند بخشی از این تلاش باشد و نشان‌دهنده پاسخ دولت به فشارهای عمومی باشد که با سیاست‌های حمایت از حقوق ملت‌های مظلوم، از جمله فلسطین، همسو است.

جایگاه منطقه‌ای و بین‌المللی

این تصمیم بنگلادش، در حالی که ممکن است از نظر فنی محدودیت‌های سفر ایجاد کند، از نظر سیاسی پیام روشنی به جامعه جهانی می‌فرستد: "حمایت از فلسطین و مخالفت با سیاست‌های اشغالگرانه اسرائیل." این موضع، همسو با سیاست‌های خارجی جمهوری اسلامی ایران است که همواره بر حمایت از حقوق ملت فلسطین تأکید می‌کند. همچنین، این اقدام می‌تواند به تقویت روابط بنگلادش با کشورهای اسلامی و جنبش غیر متعهدها کمک کند. با توجه به شرایط کنونی، به نظر می‌رسد که بنگلادش به سیاست‌های خود در حمایت از فلسطین پایبند خواهد ماند. این تصمیم می‌تواند به عنوان یک گام نمادین در راستای تقویت اتحاد اسلامی و حمایت از حقوق ملت‌های مظلوم تلقی شود.

MGH/hm