Արևմուտքի հանցագործությունների վերընթերցում | Ամերիկայի հանցագործությունները Աֆղանստանի 20-ամյա օկուպացիայի ընթացքում
https://parstoday.ir/hy/news/world-i237808-Արևմուտքի_հանցագործությունների_վերընթերցում_Ամերիկայի_հանցագործությունները_Աֆղանստանի_20_ամյա_օկուպացիայի_ընթացքում
ԱՄՆ-ի կողմից Աֆղանստանի 20-ամյա օկուպացիան ժամանակակից պատմության ամենամութ էջերից մեկն է: Էջ, որը սկսվեց «ահաբեկչության դեմ պայքարի» կարգախոսով, բայց ավարտվեց մարդկային և բարոյական աղետով: 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի հարձակումներից հետո Միացյալ Նահանգները Աֆղանստանում զանգվածային ռազմական ներխուժմամբ՝ տապալեց Թալիբանի ռեժիմը, բայց կայունության և զարգացման փոխարեն երկիրը թողեց անապահովության, աղքատության և խաղաղ բնակիչների սպանությունների մեջ:
(last modified 2025-10-06T13:56:28+00:00 )
Հոկտեմբեր 06, 2025 17:26 Asia/Tehran
  • Արևմուտքի հանցագործությունների վերընթերցում | Ամերիկայի հանցագործությունները Աֆղանստանի 20-ամյա օկուպացիայի ընթացքում

ԱՄՆ-ի կողմից Աֆղանստանի 20-ամյա օկուպացիան ժամանակակից պատմության ամենամութ էջերից մեկն է: Էջ, որը սկսվեց «ահաբեկչության դեմ պայքարի» կարգախոսով, բայց ավարտվեց մարդկային և բարոյական աղետով: 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ի հարձակումներից հետո Միացյալ Նահանգները Աֆղանստանում զանգվածային ռազմական ներխուժմամբ՝ տապալեց Թալիբանի ռեժիմը, բայց կայունության և զարգացման փոխարեն երկիրը թողեց անապահովության, աղքատության և խաղաղ բնակիչների սպանությունների մեջ:

ԱՄՆ-ի Բրաունի համալսարանի զեկույցի համաձայն՝ սեպտեմբերի 11-ի իրադարձություններից հետո տեղի ունեցած պատերազմներում զոհվել է ավելի քան 770,000 մարդ, որոնցից ավելի քան 176,000-ը զոհվել են Աֆղանստանում, այդ թվում՝ հազարավոր կանայք և երեխաներ։ Ամենասարսափելի հանցագործություններից մեկը 2015 թվականին Կունդուզում «Բժիշկներ առանց սահմանների» հիվանդանոցի ռմբակոծությունն էր, որի հետևանքով զոհվեցին տասնյակ հիվանդներ և բժշկական անձնակազմ։ Երկու տարի անց Նանգարհարում ԱՄՆ-ն նետեց «Ռումբերի մայրը»։ Ոչ միջուկային ռումբ՝ հսկայական ավերիչ ուժով, որը սպանեց տասնյակ մարդկանց և լայնածավալ բնապահպանական վնաս պատճառեց։

Ամերիկյան հատուկ նշանակության ուժերը մարդկանց տների վրա գիշերային հարձակումների ժամանակ ոչնչացրել են ամբողջ ընտանիքներ՝ առանց երբևէ պատասխանատվության ենթարկվելու։ Այս բռնության հետ մեկտեղ, հայտնի Բագրամի կալանավայրը դարձել է խոշտանգումների և մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների խորհրդանիշ։ Բանտարկյալները ենթարկվել են ծանր ֆիզիկական և հոգեբանական խոշտանգումների առանց դատավարության, իսկ ոմանք, ինչպես «Հաբիբուլլահը» և «Դելավարը», մահացել են ծեծից։

Երկարատև օկուպացիան ոչնչացրեց Աֆղանստանի կենսականորեն կարևոր ենթակառուցվածքները։ Աղքատությունը, տեղահանությունը, սովը և երեխաների թերսնումը աճեցին՝ թողնելով վիրավոր և անվստահ հասարակություն։ Օկուպացիայից հետո Աֆղանստանը վիրավոր հոգեբանությամբ և ավերված տնտեսությամբ երկիր էր։

«Ահաբեկչության դեմ պայքարի» պատրվակով Ամերիկայի սկսած պատերազմն ինքնին  դարձավ ահաբեկչության և անարդարության աղբյուր՝ այս երկրում սերունդների համար թողնելով ավերածությունների, ատելության և անվստահության ժառանգություն։