Мушріктерден және Ислам дұшпандарынан жиренбеу – мұсылмандардың қазіргі мәселелерінің түп-тамыры

ParsToday – Мүшріктерден безу – мүшріктермен және Ислам дұшпандарынан жирену және байланыстарды үзу дегенді білдіретін Құран ұғымы.

Көпқұдайшылдардың пәктігін жариялау бұрынғы халықтарда болғанымен, бұл мәселе Ислам дінінің келуімен және Пайғамбардың (с.ғ.с.) миссиясымен Ислам дінінде шарықтау шегіне жетті. ParsToday агенттігінің хабарлауынша, бұл ілім Құранның көптеген аяттарында баса айтылған.

Жирену аяттары

«Тәуба» сүресінің 3-ші аятында: «Расында Алла және Елшісі мүшріктерден безеді», «Фатх» сүресінің 29-шы аятында: «Мұхаммад (с.ғ.с.) Алланың Елшісі. Онымен бірге болғандар, кәпірлерге қатаңырақ, өзара тым мейірімді». «Мәида» сүресінің 51-ші аятында: «Әй мүміндер! Яһудилер мен Христиандарды дос тұтпаңдар! Олар бір-біреулерінің достары. Сендерден кім оларды дос тұтса, сонда күдіксіз ол олардан. Расында Алла залым елді тура жолға салмайды», «Тәубе» сүресінің 114-ші аятында: «Ыбырайымның (ғ.с.) әкесі үшін жарылқау тілеуі, оған берген бір уәде бойынша ғана еді. Өзіне, оның Алланың дұшпаны екені білінген кезде, одан безді» және «Мумтаһана» сүресінің 4-ші аятында «Расында сендерге Ыбырайым (ғ.с.) және онымен бірге болғандар, бір көркем өнеге болды. Сол уақытта, олар елдеріне: “Сендерден де Алладан өзге табынғандарыңнан да бездік. Сендермен арамызға мәңгі дұшпандық, өштік бастады. Сендерге Алланың бірлігіне иман келтіргенге дейін қарсымыз” деген» деп, жирену мәселесі айтылады.

Жирену туралы жариялау

Ислам тарихында алғаш рет «мүшріктерден жиренуді» жариялау  мүшріктердің келісімін бұзғаннан кейін болды. Хижри жыл санауының сегізінші жылы (м. 630) Меккені жаулап алғаннан кейін олар Мұхаммад пайғамбармен (с.ғ.с.) шабуыл жасамау және дұшпандық туралы келісімге қол қойған. Ислам пайғамбарының мұрагері және орынбасары хазірет Әли (ғ.с.)   мүшріктерден жиренуді жариялап, сол жылдың зил-хаджа айының 10-ы күні түстен кейін Минада уағыз айтып, «Бәрәт» («Тәубе») сүресінің алғашқы аяттарын оқып болған соң, Пайғамбардың аманатын жеткізді.

Неліктен қажылық?

Пайғамбар мүшріктерден жиренуін алғаш рет қажылық күндерінде айтқандықтан және пайғамбарлық дәстүр мәңгілік болғандықтан, бұл пайғамбарлық дәстүр қажылық күндерінде жүзеге асады. Алайда, мүшріктерден жиренуді жариялау уақытша немесе маусымдық оқиға емес, әрбір мұсылман өмір бойы мүшріктерден  жиренуін жариялап, оларға деген өшпенділігін білдіруі керек.

Бараат (мүшріктерден жирену) дәстүрін жаңғырту

Қазіргі дәуірде мүшріктерден жирену және оның қағидаларын түсіндіру дәстүрінің қайта жандануы Иран Ислам Республикасының негізін қалаушы Имам Хомейниден (р.а.) бастау алады. Ол көпқұдайшылдардан безудің негізгі негізін «тәули» және «табари» деген екі ілім деп санап, «Тәубе» сүресінде оның құрандық мағынасын кеңейте отырып, Пайғамбарымдың (с.ғ.с.) әмірімен Қағбаның пұттарын сындыруды мүшріктерден безудің бір түрі деп санайды. Оның негізгі элементі пұтқа табынушылықты қабылдамау және көпқұдайшылдар мен Ислам дұшпандарына жиіркеніш жариялау және олардың қастандық және зұлымдық саясатын айыптау және мұсылмандар бүгінгі жаңа пұттарды танып, бұзуы керек деп санайды. Тиісінше, жирену белгілі бір уақыт пен орынмен шектелмейді және оның жыл сайын қайталануын атап көрсетеді.

Мұсылмандарды қорғау

Имам Хомейни (р.а.) көзқарасындағы бараат мағынасының кеңеюінің тағы бір нәтижесі мұсылмандарды үстемшілдерден қорғау болып табылады. Иран Ислам Республикасының негізін қалаушының көзқарасы бойынша, қажылардың қажылықтың саяси және әлеуметтік аспектілеріне назар аударуы залымдарды әлсіретіп, шынайы азаттыққа жетуге жол ашады. Осы көзқарасты негізге ала отырып, мүшріктерден жиренуді жарияламай, қажылықты толық емес және құнсыз деп санады. Имам Хомейнидің (р.а.) пікірінше, бараат   рәсімі Қағбаны тұрақты таухидтің негізіне айналдырып, көпқұдайшылық пен зұлымдықтан жиренуді жария етті және шайтанның мүсінін таспен ату сияқты кейбір қажылық амалдары осы жолға қойылды. Сондай-ақ, мұсылмандардың Алланың үйінің қасына жиналуымен бірге көпқұдайшылық көріністерінен алыстауы бауырластықты нығайту, Ислам үмбеті арасындағы келіспеушіліктерді шешу, Исламның ұлылығын білдіру, кәпірлерді қорлау сияқты нәтижелерге әкелуі мүмкін.

Илаһи міндет

Имам Хомейнидің дүниеден өтуімен аятолла Хаменеи басшылығының басынан бастап Иран Ислам Республикасының негізін қалаушының қажылықтың саяси өлшемдеріне, соның ішінде мүшріктерден жиренуді жариялауға қатысты ұстанымдарын  қуаттап, оны үстемік пен сионизмнің жоспарларымен қарсыласу мүмкіндік деп санады. Аятолла Хаменеи жыл сайын Алла үйінің қажыларына жолдау жолдап, жыл сайын қажылық маусымында әлемдік мәселелерді түсіндіріп, талдайды.

2020 жылғы қажыларға жолдауында ол былай деді:

«Қажылық кезінде Палестина ұлтын немесе Ислам әлемінің мазлум халқын, мәселен, Йеменнің жәбір көрген халқын және басқаларын қорғап, қолдасақ... бұл Ислам тағылымдарына сай саясат. Езілгенді қорғаудың өзі – парыз, міндет; Бұл міндетті түрде болады. Немесе көпқұдайшылдардан жирену; Жазықсыздық мәселесіне сүйеніп, оны талап етіп, оны орындасақ... бұл илаһи міндет болғандықтан».

Айта кетейік, жыл сайынғы бараат рәсімі ирандық және ирандық емес қажылар арасында Ислам революциясы жетекшісінің жолдауын оқып, Ислам елдерінің діни және саяси қайраткерлері мен зиялыларының Арафатқа қатысуымен және «Израильге өлім», «Америкаға өлім», «Ей, мұсылмандар, бірлесіңдер, бірігіңдер» және «Бөліну мен келіспеушілік шайтанға еруден» деген ұрандармен өтеді.