Иран – Үндістанның Азияның қақ ортасына кіретін тас жолы
Үндістанның Чабахар келісімін қайта анықтау әрекетін осы ұлы елдің Иранмен осы келісім арқылы Азияның жүрегіне енуі ретінде қарастыруға болады.
Оман теңізінің жағасында орналасқан Бандар Чабахар Үндістан мен Иран арасындағы қарым-қатынастың артып келе жатқанының куәсі.
Pars Today агенттігінің хабарлауынша, Чабахар Үндістанды Ауғанстан арқылы Орталық Азияның жүрегіне жалғайтын бірегей жол. Сондықтан Чабахар келісімі 2016 жылы Үндістанның, Иранның және Ауғанстанның көлік министрлері қол қойған Үндістанның қарым-қатынасын дамыту және Орталық Азия елдеріне қол жеткізу мақсатында жасалған өте маңызды келісім болып табылады.
Енді Иран-Үндістан келісімін оның бөліктерін қайта қарау арқылы қалай жүзеге асыру күн тәртібінде тұр. Иранның Eqtesad News веб-сайты былай деп жазды: " India Port Global және Иран порттары және теңіз ұйымы арасында қол қойылған келісімге сәйкес, India Port Global Чабахар портындағы жабдықты қамтамасыз ету үшін инвестициясын бастапқы 85 миллион доллардан 120 миллион долларға дейін арттыруға міндеттенді".
Сонымен қатар, Чабахар Ресейден Үндістанға дейін созылатын Солтүстік-Оңтүстік халықаралық көлік дәлізімен (INSTC) интеграциялануға дайын.
«Солтүстік-Оңтүстік» дәлізі Үндістан, Ресей, Иран және Әзірбайжан, Армения, Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түркия, Украина, Сирия, Беларусь және Оман сияқты басқа елдердің ынтымақтастығына жол ашты. Бұл мультимодальды дәліз теміржол және теңіз тасымалдауларын біріктіреді және Қытайдың «Бір белдеу бір жол» бастамасы мен Қытай-Пәкістан экономикалық дәлізіне қарағанда үнемді.
Бақылаушылардың пікірінше, бұл әріптестіктің стратегиялық негіздері екі елге ортақ геосаяси және экономикалық мүдделермен терең астасып жатыр. Көптеген сарапшылардың пайымдауынша, Иран мен Үндістанның белсенді өзара әрекеттесуі шектеулі мүдделерден тыс көреген көзқарас болып табылады және екі елге пайда әкеліп қана қоймай, сонымен қатар аймақтық даму мен ынтымақтастықтың кеңірек деңгейін нығайтады.
Шын мәнінде, Иранның Чабахар порты екі ел, Иран мен Үндістан үшін жол көрсетуші жұлдыз іспетті және геосаяси белгісіздік жағдайында жолды нұрландырады. Көптеген сарапшылардың пікірінше, Чабахар аймақтың динамикасын өзгерте алады.
