Венесуэладағы сайлауға қатысы оқиғаларға қысқаша шолу
Венесуэладағы оқиғалар АҚШ пен Канада сияқты Батыс елдерінде сайлау нәтижелерін жариялаудың ұқсас ережелері болмаған жағдайда орын алды. Тіпті кейбір жағдайларда сайлау нәтижесін жариялауда кешігу көп болады.
Венесуэла тағы да 2002 жылғы төңкеріс әрекетінің куәсі болды, бірақ бұл жолы ұйымдасқан қылмыс пен кибер шабуылдар жаңа ауқымда қатысты. Жақында өткен сайлауда миллиондаған электронды сайлаушылар 635-тен астам халықаралық бақылаушылардың, соның ішінде БҰҰ мен Африка одағының сайлау жөніндегі сарапшыларының қатысуымен дауыс берді.
Pars Today ақпарат агенттігінің хабарлауынша, бұл сайлау көптеген түйткілдерге тап болды. Мұның ең үлкені АҚШ-тың оппозицияны арандатып, билікті құлатуға шақыруы және тәртіпсіздіктерді күшейтуге қаражат бөлуге дейінгі әдеттегі мінез-құлқы болды.
Сайлау нәтижелері
2024 жылы 28 шілдеде Николас Мадуро 51,2 пайыз дауыс жинап, тағы да Венесуэла Президенті болып сайланды. Оның оңшыл бәсекелесі Эдмундо Гонсалес 44,2 пайыз дауыс жинап, жеңіліс тапты. Басқа оппозиционер үміткерлер тек 4,6 пайыз жинады. Бұл нәтиже конституциялық сайлау штабы (CNE) 80 пайыз дауысты санап, талдағаннан кейін жарияланды.
Кибер шабуылдар
Бастапқы нәтиже жарияланғанына қарамастан, қалған 20 пайыз дауыс электронды жүйеге жасалған кибер шабуыл салдарынан әлі жарияланбады. Жүзден аса рет жасалған бұл күрделі кибер шабуылдың ізі Солтүстік Македониядан анықталды. Президент Мадуро шабуылдарға қатысы бар бірқатар шенеуніктерді таныстырумен қатар, осы шабуылдарға қатысы бар негізгі күдіктілердің бірі ретінде Илон Маскты атады.
Халықаралық тәжірибе
Ойланатын жайт мынау: Венесуэладағы оқиғалар АҚШ пен Канада сияқты Батыс елдерінде сайлау нәтижелерін жариялаудың ұқсас ережелері болмаған жағдайда орын алды. Тіпті кейбір жағдайларда сайлау нәтижесін жариялауда кешігу көп болады. Мысалы, 2000 жылы АҚШ-та өткен сайлауда қорытынды нәтиже сайлаудан 37 күн өткеннен кейін жарияланды. 2021 жылы да сайлау нәтижесі 4 күн кешіктіріліп жарияланды.
Төңкеріс пен қатыгездік
Бастапқы нәтиже жарияланғанына қарамастан, Венесуэлада жаппай зорлық-зомбылық орын алды. Зорлық-зомбылықты Венесуэла оппозициясының жетекшісі Мария Корина Мачадо ұйымдастырған қылмыстық топтар мен лаңкестер жасады. Колумбиялық қылмыскерлермен бірлесіп дайындалған бұл топтар қоғамдық мүлік пен жеке меншікті қиратып, өртеп жіберді. Бұл қатыгездіктер 77 полиция мен армия қызметкерінің жаралануына және бір офицердің өліміне әкеліп соқтырды.
Үкіметтің жауабы
Венесуэла үкіметі қатыгездік жасаған 1062-ден астам адамды қамауға алу арқылы елде тәртіп орнатуға тырысты. Есірткіге мас болған жігіттер тез арада кінәларын мойындап, қылмыстық жауапкершілікке тартылды. Үкіметтің бұл әрекеттері Венесуэланың терроризммен және ұйымдасқан қылмыспен күресте айтарлықтай жетістіктерге жеткенін көрсетті.
