Қаз 25, 2021 22:30 Asia/Almaty
  • Исламның ұлық пайғамбары: шығыстанушылардың көзқарасы бойынша 28

Шығыстанушылар Ислам мен Пайғамбардың (с.ғ.с.) өмірі туралы еңбектерінің көбін саяси себептермен немесе мәдени мақсаттармен жазған зерттеушілерден болды.

 

Шығыстанушылар  Ислам мен Пайғамбардың (с.ғ.с.) өмірі туралы еңбектерінің көбін саяси себептермен немесе мәдени мақсаттармен жазған зерттеушілерден болды. Исламның жылдам таралуы мен Пайғамбардың таңғажайып тартымдылығы кейбір еуропалық діни қызметкерлердің Алла елшісінің жолы мен әдісіне күдік тудыру үшін хазірет туралы сөйлеулеріне себеп болды. Бұл бағдарламаның топтамасында шынайы мәліметтерді айтудан басқа мақсаты жоқ ойшылдар мен шығыстанушылардың көзқарасы бойынша Исламның ұлық пайғамбарының әдемі және илаһи жүзін бейнелеуге талпындық. Исламның ардақты пайғамбары - растауды немесе жоққа шығаруды қажет етпейтін жарқыраған Күн. Құран Кәрімде: «Уа, Пайғамбар! Сөз жоқ, сені бір куә әрі қуантушы, ескертуші етіп жібердік.  Алла жаққа, Оның нұсқауымен шақырушы бір нұрлы шырақ түрінде жібердік»,- деп айтылды. («Ахзаб» сүресі, 45-46 аяттар).

 

Профессор Аннемари Шиммель «Мұхаммад – Алла елшісі» кітабының жаушысы. Бұл неміс шығыстанушысы Ислам пайғамбарын таныстыру кезінде тек айтылған мен естілгенмен шектелмей, тарихи фактілер мен Құран дәлелдерін келтіре отырып, хазіреттің болмысының тереңдігін білуге ​​талпынды. Талпыныстары оған Ислам пайғамбарының рухани көріністерін көрсетті. Сондықтан ол кейбір батыстықтардың Пайғамбарға тіл тигізуін қисынсыз және қайғылы деп атады. Шиммель хазірет Мұхаммадты (с.ғ.с.) жарқыраған Күнге теңеп: «Мұхаммадтың (с.ғ.с.) нұры  бүкіл болмысына жарқырады. Алла Тағала белгілі бір уақыт пен мекенмен шектелмейтін нұрды бүкіл әлемге таратты. Ол - ғайыб әлемінен бүкіл ғаламда таралған жарық сәулесі. Бұл нұр хазірет ​​Адамда, содан кейін басқа пайғамбарларда пайда болып, хазірет Мұхаммадқа жеткен кезде кемелденді»,- деп жазды. Бұл жерде Шиммель ханым халықтың назарын аудартып: «Мұхаммад (с.ғ.с.) жоғары дәрежеде ағартушылыққа қол жеткізсе де, ол Жаратушысының   қызметшісі болып қала берді. Мұсылмандар намаздарында Пайғамбардың міндеті туралы куәлік бергенде, алдымен Мұхаммадтың (сғ.с.) Алланың пендесі екенін мойындайды. Пайғамбардың адами келбеті оның рухани болмысымен үйлеседі. Мистиктер Мұхаммадтың (с.ғ.с.) нұрынан  шабыттанған және адамдық қасиеттерін жоғары бағалаған»,- деді.

Аннемари Шиммель

«Мұхаммад – Алла елшісі» кітабының бір бөлімінде жазушы пайғамбарлықтың ақиқатын зерттейді. Оның пікірінше, Алланың адамдарға басшылық ету үшін жіберген адамы мақтауға тұрарлық және шындық пен адалдық сияқты қасиеттер мен ерекшеліктерге ие болуы керек. Ол: «Мұхаммад (с.ғ.с.) бала кезінен Меккедегі пұтқа табынушылықтан және құрдастарымен ойынға барудан аулақ болды. Шындығында, Мұхаммадқа (с.ғ.с.) еру маңызды, себебі ол барлық тайып кетулер мен күнәлардан таза болды және өмірдің ең кішкентай мәселелерінде де адамдарға үлгі бола алды. Ол ешқашан пәк жанына күнә шаңының түсуіне жол бермеді. Мұхаммад (с.ғ.с.) - нәпсіқұмарлық пен құмарлықты бақылауға ала алған кемел адам. Өмірдің кез келген сәтінде хазірет ойы және ісімен Алланың еркін орындады және шайтанды өзінің жеңілмейтін еркіне бағындырды. Бұл жоғары қасиеттер мұсылмандардың дұғаларында да көрінеді. Олар Алладан өздерінің болмысын Мұхаммадтың (с.ғ.с.) әдемі қасиеттерімен безендіруді сұрайды. Мұхаммадтың (с.ғ.с.) қадр-қасиеттері соншалықты ерекше болғандықтан, Пайғамбарға деген шексіз құрметті сақтау үшін ғалымдар хазіретті ханзадалармен және басқа әлемдік саясаткерлермен салыстыруға болмайтынын баса айтады»,- деді.

Профессор Шиммель өз кітабының басқа бөлімінде Ислам пайғамбарының мұғжизасы хазіреттің рухани мінезінің көрінісі деп санайды.   Шиммель: «Құран - оның мұғжизасы. Бұл кітапта Пайғамбардың асыл қасиеттері мен істері туралы айтылып қана қоймай, оның өміріндегі кейбір жұмбақ оқиғалар туралы айтылды. . Құран тәпсіршілері, әйгілі ғалымдар, сонымен қатар мистиктер мен ақындар Құранда жеткілікті мазмұн тауып, одан әдемі әңгімелер мен мәтіндер жазды. Мұхаммадтың (с.ғ.с.) сауатсыз болуы - оның ғажайыптарын кеңейтетін тағы бір тосын сый.  Шынында, оқи және жаза алмайтын адам өткен және болашақ оқиғалар туралы нақты білімді қалай тапты? Білімнің Пайғамбарға Алла тарапынан тікелей жіберілуі хазіретке әлемдегі барлық нәрсені, тіпті болашақты да білуге ​​және адамзат қоғамында терең өзгеріс жасауға мүмкіндік берді»,- деп мәлімдеді. Ислам пайғамбарының өмірін зерттеп, Шиммель Құранның әлемдіктерге «қасиетті Пайғамбардың әлем үшін рақым» деген жолдауын қабылдады.  

Аннемари Шиммель

Бұл неміс профессорының көзқарасы бойынша Пайғамбардың ұлылығын оның есімдерінен де түсінуге болады. Мұхаммад пен Ахмад сияқты есімдер ерекше маңызға ие, ал Атар Нейшабури мен Джами сияқты ақындар бұл атаулар мен пайғамбардың басқа да сипаттарын әдемі суреттеген. Мұсылмандар сәлем жолдамай Пайғамбардың есімін атамайды. Салауат ежелден намазда ерекше орын тапты. Салауат - Пайғамбардың ұлылығын арттыратын дұға. Мүміндер Мұхаммадтың (с.ғ.с.) олардың іс-әрекеті мен мінез -құлқын бақылағанын толық түсінеді. Бұл наным-сенім Мұхаммадқа (с.ғ.с.) сәлем беру мен мадақтауды мәжілістің жағымды әшекейі етті.

Ислам мәдениеті мен өркениетін терең зерттегеннен кейін Шиммель Исламды Пайғамбардың (с.ғ.с.) үлкен сыйы деп атады және Батыс ақпарат құралдарының улы және дүрбелең кеңітігінде: «Мен үшін Батыс топтарының Исламға теріс көзқарас білдіруі өте өкінішті. Исламның жоғары дәрежесі бар, оған мұқият қарау керек. Мұхаммадтың (с.ғ.с.) діні миллиондаған адамдарды қызықтырды, ол бейбітшілік, тыныштық пен әділдік діні. Бұл дін лаңкестік пен адамдарды өлтіруді айыптайды»,- деп жариялады. Танымал неміс зерттеушісі өз кітабында: «Құдіретті Алланың өзі өз елшісін мадақтағаны, ақындар мен Пайғамбардың қасиеттерін жинаушылардың жұмысын қиындатты»,- деді.  Бусиридің айтуынша, Египет халқының, оның қадір-қасиетіне лайықты нәрсені тілмен жеткізе алмауы - Пайғамбардың (с.ғ.с.) мұғжизаларының бірі.  (Соңы).