Имам Саджад (ғ.с.) – дұға мен ғибадаттың көрінісі

Бүгін шиіттердің төртінші имамы Имам Саджадтың (ғ.с.) туған күні.

Уа, Алла!

Біз үшін жаратылыстың сұлулығын таңдағаныңыз үшін рахмет

Бізге пәк баталарыңды жаудырдың.

Біздің барлық қажеттіліктерімізді қамтамасыз еткен үшін рахмет.

Қалай алғыс айтамыз,

Немесе қашан алғыс айта аламыз?

Уа, Алла!

Үмітпен  Мейіріміңнің алдына келдім

Өкінішпен Тәубе етуші және Қымбаттым, теңдесі жоқ кешіріміңді күтемін.

Мен сенің кешіріміңді аңсаймын.

Мен сенің қадіріңе, мейіріміңе бауыр басып қалдым

Мен Өзіңе ғана сенемін.

Имам Әли бин Зейн әл-Абидин – имам Хусейннің (ғ.с.)  сүйікті ұлы, ол қамаридің  38-ші жылы Мәдинада дүниеге келген. Құлшылықтары үшін «Сәждәд» және «Зейн әл-Абидин» деген аттармен танымал. Имам Саджадтың (ғ.с.) туған күнінің берекелі күнінде ғибадат пен құлшылық тақырыбына оның көзқарасымен қарауды жөн көрдік.

Хазірет Әли бин әл-Хусейн (ғ.с.) ең алдымен имам. Яғни, "Татхир" аяты түскен адам. Пайғамбар (с.ғ.с.) өз миссиясының сауабын берген адам. Ол және қалған Әһли Бәйт (ғ.с.) туралы "Сақлайн" хадисі шығарылды. Ол кісіге және оның пәк әкелері мен балаларына әр намазда таң мен кеште сәлем жолдаймыз.

Күмәнсіз, мұндай имам пәк әрі кез келген кірден және қателіктерден қорғанды. Ол кітаптан, илаһи білімнен, білім көздерінен және Құран Кәрімнің сыртқы және ішкі көрінісінен мыңдаған тараулар мен білімдерге ие және сенімді дереккөздердегі хадистерге сәйкес ол періштелермен әңгімесетіндердің жағында.

Әйгілі сүннит ғалымы Шамс ад-Дин Захаби (748 һ.ж. қайтыс болған) былай дейді: «Ол біртүрлі ұлылыққа ие болды, мен Алламен ант етемін! Солай болуға лайық еді. Ол ұлы имаматқа абыройы, билігі, білімі, Алланы тану және ақыл-ойының кемелдігімен лайық болды».  Хафиз Әбу Наим Исфахани (һижраның 430 жылы қайтыс болған), сүннит ғалымы: «Әли бин әл-Хусейн бин Әли бин Әби Талиб құлшылық етушілердің сәні және жарқын нұры болды»,- деген. Шиіт имамдарының әрқайсысы өз жағдайына қарай үмбетке басшылық жасап, тура жолға салды. Азап пен қысым кезінде ардақты әкесі Имам Хусейн (ғ.с.) шәһид болғаннан кейін имам Саджад (ғ.с.) Ұлы Алла Тағаламен бірге дұға, сыр мен мұқтаждық бағдарламасын бастап, Исламның барлық ақиқаттары мен ілімдерін жатқа білген.

Дұға - құлшылықтың ең әдемі көрінісі. Өйткені дұға, өтініш пен тілек және шексіз ақиқатпен диалог және бұл диалогта адам да құлшылық пен сүйіктінің қалауы мен көріністерінің биік босағасына ұшады. Яғни, дұға адамды барлық ішкі және сыртқы шектеулер мен байланыстардан босатып, жанға шексіздікке самғайтын қуат береді, ал шын мәнінде адамның шынайы болмысы құлшылық нұрында және дұғамен айқындалады. Мистиктердің пайымдауынша, дұға – Алла Тағаланың адам баласының сыртқы және ішкі дүниесіндегі көрінісінің ақыл-парасаты, құлағы және нұры, дұға арқылы Алла Тағаланың бар болуы әр нәрседе жүзеге асады. Осы себепті Алла Тағала Пайғамбарға былай деді: «Айт, егер дұғаң болмаса, Раббым саған құрмет пен құрмет көрсетпес еді».

Имам Саджад (ғ.с.) дұғаны адам қалауының ең жақсы мекені деп біледі және былай деді: «Дұға адам үшін жақсылықты сақтайды, не тілегі  орындалады, немесе оның басына түскісі келген пәлекет қайтарылады». Имам Саджад (ғ.с.) дұғаларының көпшілігі Алламен жеке сырласу. Әбу Хамза Самали былай дейді: «Мен хазірет Зейн әл-Абидиннің Куфа мешітіне кіріп, жетінші бағананың қасында аяғынан қасиетті аяқ киімін шешіп, намазға дайындалғанын көрдім. Ол мүбәрәк қолдарын құлағына дейін көтеріп, тәкбір айтты, сонда менің шаштарым тәкбірдің ұлылығынан тұрып кетті! Ал ол намаз оқи бастағанда, мен одан таза әрі сүйкімді сәтті көрмедім».

Имам Саджадтың (ғ.с.) айтуынша, намаз – Алланың есігіне кіретін бір түрі және адам намаз оқып жатқанда Алланың алдында тұрады, әлбетте, үлкендердің алдында тұрудың да әлемді жаратушының алдында көтерілу былай тұрсын, өзіндік ерекшеліктері бар. Адам Алланың алдында қарапайым түрде тұралы.  Осылай тұрғанда Жаратушыны ұлы санап, басын салбыратып, кішіпейілділігін сақтау керек.

Имам Саджадтың (ғ.с.) құқық туралы трактатында біз былай оқимыз: «Намаздың хақысы – намаздың Алланың есігінен кіретінін және намазда Алланың алдында тұруын білу. Жаратушының алдында тұрғаныңды байқасаң, Алланың алдында тұрып, алаңдап, уайымдайтын, үміті мен қорқынышы мен жүрегінде тұрған төмен және кішкентай адам екенінді сезінесін. Жаратушыгың алдында сабырмен, кішіпейілділікпен оның ұлылығын қорғайсың, ең көркем дұғалар мен жалбарынулар арқылы  күнәларың, қателіктеріңнің ауыртпалығынан құтыласың".   

Имам Саджадтың (ғ.с.) намазы кедейлік пен сыпайылықтың белгісі және діни ғылымдарды, соның ішінде таухид пен набаватты үйретудің тірегі болып табылады. Имам тікелей және жанама түрде жамағатты мінәжат пен мәлімдеме түрінде, мәселен, заң трактатында айтылған дұғалар арқылы дұға етуге шақырып, оның адамның дамуы мен жанның биіктеуіндегі рөлін білдірген.

"Сахифе Саджадиенің" жүз он бесінші дұғасында Рамазан айы келгенде: «Аллаһ Мұхаммадқа және оның отбасына салауат берсін... және бізді оларда (бес уақыт намазда) орындарына жеткендердің орнына орналастыр...» деп айтылды. Олар намаз оқитын адамға да назар аударады: «Қашан намаз оқысаң, соңғы намазды оқығандай оқы».

Кейбіреулер "таңдаулы, пәк адамдар болған діни жетекшілер неліктен Құдайға осылай дұға етіп, жалбарынады? деп сұрайды. Бұл сұраққа жауап ретінде мынаны айту керек: "Әһли Бәйттің қателіктен сақтану дәрежесі бар екені рас, бірақ Алланың ұлылығын көргенде оның алдында кішірейіп, өзін кішірейтеді. өздерін ештеңе деп санайды, сондықтан жоғары лауазымға жеткенде әрбір лауазым оған кішігірім және төмен сезінеді. Имамдар (ғ.с.) мінсіздік пен жоғары мәртебеге ие болғанымен, Алланың ұлықтығы алдында өз құқықтарын кіші және елеусіз деп санайды, ал оңға жетуден қандай қашықтықта болса да, оны күнә және қараңғылық деп санайды. Имамдардың (ғ.с.) барлық дұғаларының түп-тамыры – Алланы тану және қоштасу азабы.

Тавус ғибадатқа табанды болған Табииннің көрнекті фақиһтары туралы былай дейді: «Ғибадатымның азайып бара жатқанын сезген сайын, Мәдинада болсам, Пайғамбар мешітіне, Меккеде болсам, Алланың үйіне барып, Әли бин әл-Хусейнді көретін едім. Оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, намаз оқып, мен Құдаймен сөйлескенді ұнатамын. Сол кеңістікте ғибадатқа толы Пайғамбар  көңіл-күйімен ұзақ намазды тамашалайтынмын».

Бағдарламаны Имам Саджадтың (ғ.с.) ең көркем дұғаларының бірінің  қысқаша сөйлемімен аяқтаймыз: «Уа, Алла! Жүрегімдегі мұңның орнын жұбататын сенен басқа ешкімді көрмей тұрмын».

 Имам Саджадтың (ғ.с.) туған күні құтты болсын!