1403 жыл: Халықтың қатысуымен өндірістік серпіліс (7)

Жыл сайын жаңа жылға ұран мен атау таңдайтын Ислам революциясының жетекшісі 1403-ші жыл үшін «Халықтың қатысуымен өндірістік серпіліс» атағын таңдады. Бұл атау Ислам революциясы жетекшісінің ең маңызды мәселесі экономикалық мәселе екенін көрсетеді. Бұл бағдарламада өндірісті серпілтудегі үкіметтің кейбір міндеттері қысқаша қарастырылады.

«Өндірістік серпіліс» - революцияның жоғарғы көшбасшысы 1403 жылы жылдың ұраны мен стратегиясы үшін таңдаған маңызды түйінді сөз. Бұл мәселе өткен жылы да жыл ұранына сайланса, бұл жолы өндірістегі серпіліс стратегиясын жүзеге асыру үшін халыққа ерекше орын берілді.

Сауалнамалар көрсеткендей, 1387 жылдан бастап экономикалық тақырып революциясының жоғарғы жетекшісінің экономика мәселесіне және отандық өндірістің өсуі мен дамуымен тікелей немесе жанама байланысты ұрандарына енгізілген. Соңғы сегіз жылда атау беру «өндіріс» мәселесіне баса назар аударыла бастады, бұл біріншіден, бұл мәселеде қажетті нүктеге жете алмағанды және бұл салада көбірек күш салу керектігін және екінші жағынан, бұл елдің осал тұсы және бар қиындықтардың тамыры да экономикалық сәтсіздіктерге тірелетінін көрсетеді.  

Шындығында, экономикалық әлсіздікке сүйене отырып, Иранға қарсы санкциялардың амалы батыстан қарастырылып, оны бейтараптандырудың шешімі – өндіріске негізделген қуатты экономика. Өндірістік серпіліс үлкен оқиғаға әкелетін қысқа уақыт ішінде жедел тапсырманы білдіреді.

Ел өндірісінде айтарлықтай серпіліске қол жеткізу үшін әртүрлі мекемелердің шенеуніктері мен саясаткерлер ескеруі керек негізгі нәрселер мен платформаларды қамтамасыз ету қажет. Негізінде үкімет әлемнің ешбір жерінде өндірістік бөлімшелерді өндіруге және басқаруға араласпайды, бірақ  оның жалпы негіздері мен ережелерін белгілейді, бұл туралы революцияның жоғарғы жетекшісі жүйе қайраткерлерінің жиынында  анық айтқан. 

Бұл кездесуде басшылық «халықтың қатысуымен өндірістік серпіліс» ұранын жүзеге асырудың дұрыс және болмайтынын түсіндіруде үкіметтің араласуын атап өтті. Және бұл араласуларды азайтуға баса назар аудара отырып: «Адамдардың қаржылық, интеллектуалдық және бастамаларын зерттеудің ел үшін пайдасы көп» - деді. Ол кейбір адамдардың экономикаға адамдар кіріп, әкімшілікті өз қолына алған жағдайда үкіметті жабу туралы идеясын қате деп атап: «Халық пен үкіметтің әрқайсысының осы әкімшілік және практикалық міндеттерінің арасында бөлінуі керек міндеттер бар, үкімет жерді алу және қадағалау және құқық бұзушылықтардың алдын алу сияқты әкімшілік мәселелерде өз міндеттерін орындауы керек және халық жұмыс»,-деп қосты. Аятолла Хаменеи адамдардың экономикаға қатысуы мен рөлін Иранның күші мен экономикалық тұрақтылығының себебі деп санап: «Конституцияның өзі арқылы реттеліп, жарияланған 44-баптың саясаты жүзеге асырылуы керек, өйткені бұрын бұл салада көптеген осал тұстар болған»,- деді.   

Бұл ретте үкіметтің маңызды рөлі мен міндеті – халық өндірісінің осы ағынын қолдау. Әрине, қолдаудың да айқын мәні бар, оның негізгі бөлігі кедергілерді жоюға және ел экономикасындағы адамдардың максималды рөліне негіз қалауға бағытталған: «Қолдау дегеннің мағынасы тек қаржы құйып қана қоймай, өрісті ашу... Қолдау дейміз, ол кедергілерді жою деген сөз. Қандай кедергілерді жою? Күрделі ережелерді алып тастау сияқты... өте маңызды қорғаныстың бірі - контрабандаға қарсы күрес... қажет нәрселердің бірі - заңсыз импортқа қатаң тыйым салу ... қорғаудың бірі - қаржылық сыбайлас жемқорлыққа қарсы қатаң күрес, .. мәселелердің бірі – әкімшілік олқылықтармен шындап айналысу... маңызды мәселе – меншік құқығын құрметтеу...,  бір жағдайда салықтан босату қажет. .. сондықтан «Үкімет қолдау керек деп айтқан өндіріске осы және т.б.»   

Әрине, «мемлекеттік қадағалау да керек... мемлекеттік қадағалауды мүлдем назардан тыс қалдыруға болмайды. Бірақ бақылау араласудан басқа».

Үкіметтік штабтың міндетіне назар аудару үкіметтің өндірістік кәсіпорындарды айналым қаражатымен қамтамасыз етуде практикалық стратегиясы болуы керектігін көрсетеді. Бұл өндірістің ең іргелі қажеттіліктерінің бірі әрқашан айналым қаражатын жеткізу болып табылатындығында маңызды.

Экономикалық кәсіпорындарға нақты және операциялық жоспарға сәйкес банктік мүмкіндіктер беру өндірістік циклге көмектесу және көптеген өндіріс бөлімшелерінің тоқырауын немесе жабылуын болдырмау үшін, әсіресе өндіріс саласына жоспар, мақсат және жаңа және жедел кіріскен өндірушілерге көмектесу үшін қажет. Немесе елге қажетті операциялық және инновациялық жоспарларды өндіріс саласына зерттеушілер мен білімге негізделген компанияларды қатыстыру керек.

Шағын және тез кіріс беретін кәсіпорындар – өте маңызды сала, оларды белсендіру және қолдау үкімет пен шенеуніктердің күн тәртібінде болуы тиіс. Өйткені бұл салаға ерекше көзқараспен қарау өндірістің өсу саласында үлкен өзгеріс тудыруы мүмкін. Бұл сектордың маңызды мәселелерінің бірі шикізатты дұрыс бағамен және сапада жеткізу және қажетті құрал-жабдықтар мен машиналарды дұрыс баға мен шарттарда сатып алу болып табылады, бұл өндірушілер үшін, әсіресе, экономикалық дағдарыс жағдайында айтарлықтай қиындықтарға, олардың ішінде эмбарго және валюталық ауытқулар тап болды.     

Бұл саланың проблемалары шешілмесе және бар кедергілер жойылмаса, осы саладағы әлеуетінің үлкен бөлігі назардан тыс қалады. Адамдардың қатысуымен кооперативтік сектор түріндегі жеткізуші және әзірлеуші ​​компанияларды құру, Қытайда жүзеге асырылған тәжірибе сияқты, ол шикізатты қолайлы бағамен қамтамасыз ету және өнімді сатуды жеңілдету мақсатында өндіруші компаниялардың алаңдаушылығының маңызды бөлігін шеше алады. Сонымен қатар, бұл өнім экспортын арттыруға да ықпал ете алады. Осылайша, өндіруші компания өз өнімінің сапасын жақсартуға назар аудара алады.  

Бұрынғыдан да көбірек назар аудару қажет өте маңызды және негізгі мәселе – елдің өндірісі мен өнеркәсібі саласындағы кәсіпкерлер мен белсенділерді қолдау. Олар жылдар бойы қаншама қысымға, сынақ пен қиыншылыққа қарамастан, өздерінің ерік-жігері мен тапқырлығымен және үлгілі міндеттемесімен өздерінің мықты қолдарымен ел өндірісінің дөңгелегін айналдырды. Олар жұмыс орнын құру арқылы елдің экономикалық айналымына да айтарлықтай үлес қосты. Әлбетте, бұл кәсіпкерлерді мүмкіндігінше қолдау және жеке секторға көмектесу және бұл сектордың қозғалыс кедергілерін жою өндірістегі айтарлықтай серпіліске және қарсыласу экономикасы саясатының мақсаттарын жүзеге асыруға әкелуі мүмкін.