Roli i zgjedhjeve në Republikën Islamike të Iranit

Zgjedhjet e trembëdhjeta presidenciale të Iranit do të fillojnë nesër, 18 Qershor 2021. Në këto zgjedhje, do të zgjidhet presidenti i tetë i Iranit.

Republika Islamike e Iranit u krijua duke mbajtur një referendum. Për këtë arsye, mbajtja e zgjedhjeve në Iran gjatë 42 viteve pas fitores së revolucionit u bë një proces i qëndrueshëm dhe i institucionalizuar. Zgjedhjet në Iran organizohen për të gjitha organet kryesore dhe të ndjeshme të sistemit, përfshirë Presidencën, Parlamentin dhe Asamblenë e Ekspertëve të Lidershipit, i cili është përgjegjës për zgjedhjen e Liderit Suprem në kohë nevoje, si dhe për formimin e këshillave islamikë në qytete dhe fshatra. Në sistemin e demokracisë fetare, vullneti i njerëzve ka një dinjitet dhe status të veçantë dhe shkakton forcimin dhe vazhdimësinë e sistemit të Republikës Islamike. Në sistemin islamik, njerëzit zgjedhin, vendosin dhe përcaktojnë fatin e drejtimit të vendit përmes përfaqësuesve të tyre të zgjedhur. Prandaj, duke marrë parasysh rolin e popullit në sistemin islamik, është konsideruar dhe theksuar gjithmonë si tepër e rëndësishme shkalla e pjesëmarrjes së tij në periudha të ndryshme të zgjedhjeve. Zgjedhjet ishin një nga kërkesat legjitime të popullit iranian gjatë luftës kundër regjimit të mëparshëm autoritar, dhe kjo kërkesë u arrit me fitoren e Revolucionit Islamik dhe themelet e para të një sistemi demokratik u hodhën me pjesëmarrjen maksimale të njerëzve në referendumin që formoi Republikën Islamike. Sidoqoftë, nuk është e mundur të krahasohen vendet e rajonit të Azisë Perëndimore me Republikën Islamike të Iranit për sa i përket zgjedhjeve. Për shembull, Këshilli i Bashkëpunimit të Gjirit Persik përbëhet nga gjashtë vende: Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Kuvajti, Katari, Omani dhe Bahreini. Sistemi politik në të gjitha këto vende është një monarki, dhe në thelb zgjedhjet dhe pjesëmarrja politike në këto vende nuk ka kuptim. Në asnjë nga këto vende kryetarët e shteteve nuk zgjidhen nga populli, por pushteti në këto vende është monopol i një familje dhe populli nuk ka asnjë rol në zgjedhjen e udhëheqësve të tij. Në këto vende, mbahen zgjedhjet për asambletë dhe zgjedhjet për këshillat lokalë, por ato  nuk kanë asnjë rol ose kompetencë. Prandaj, mund të thuhet se Republika Islamike e Iranit është një model në rajonin e Azisë Perëndimore dhe një nga shembujt e fuqisë së saj të butë në mbajtjen e zgjedhjeve, si për nga larmia, si përsa i përket cilësisë dhe efektivitetit të zgjedhjeve, si dhe përsa i përket pjesëmarrjes popullore.