A janë iranianët humoristë?

ParsToday - Një nga pyetjet interesante në studimin e kulturave është nëse një komb ka pasur historikisht sens humori.

Ndoshta, përpara se të udhëtojnë për në Iran, turistët mund të jenë të interesuar në pyetjen: A janë iranianët humoristë? Kësaj pyetje do t'i përgjigjemi në këtë artikull nga ParsToday.

Humori në tekste

Letërsia persiane është plot me shembuj që tregojnë se iranianët jo vetëm që i trajtuan seriozisht çështjet njerëzore dhe shoqërore, por përdorën edhe humorin dhe shakatë për t'i bërë njerëzit të qeshin, për të argumentuar dhe për t'i shpëtuar vështirësive të jetës. Për shembull, vepra "Golestan" e Saadi Shirazi, me anekdotat e tij të shkurtra dhe gjuhën e ëmbël, është një shembull i shkëlqyer i humorit moral dhe shoqëror; ku Saadi kritikon hipokrizinë, injorancën dhe sjelljen pretencioze me batuta delikate. Ose në shekullin e tetë hixhri kameri, Obajdr Zakani, me veprat e tij të guximshme si "Miu dhe Macja" dhe "Etika e Fisnikëve", e shndërroi humorin në një mjet për të ekspozuar korrupsionin, anomalitë shoqërore dhe padrejtësinë. Me gjuhën e tij humoristike dhe ndonjëherë kritike, ai portretizoi imazhin e vërtetë të shoqërisë dhe tregoi se humori mund të ketë një rol ndriçues dhe kritik përtej argëtimit. Kjo traditë e satirës në kulturën iraniane, nga tekstet klasike deri te ndërveprimet e përditshme, ka qenë gjithmonë një mënyrë për të shprehur të vërtetën, afërsinë shoqërore dhe qëndrueshmërinë përballë vështirësive. Në epokën bashkëkohore, satira iraniane ka vazhduar të luajë një rol të rëndësishëm në kritikën shoqërore dhe lehtësimin psikologjik për shoqërinë. Revista "Gol-Agha", e botuar në vitet 1980 dhe 1990, ishte një nga shembujt më të spikatur të satirës së shtypit, e cila përdorte gjuhë ironike dhe personazhe të tillë si "Shaghlam" dhe "Doktor" për të kritikuar politikën, burokracinë dhe çështjet aktuale sociale. Themeluesi i saj, Kiyomars Saberi Foumani, arriti të fitonte besimin e publikut me pikëpamjen e tij humaniste dhe humorin e matur dhe ta transformonte satirën në një medium për dialog shoqëror.

Narracion, drama dhe humori popullor

Në fushën e kulturës popullore, iranianët gjithmonë kanë pasur një frymë humori. Ritualet dramatike si "Rouh Hawzi" (një lloj shfaqjeje iraniane në të cilën një person bën shaka me njerëzit përmes këngës dhe muzikës), të cilat kanë qenë të njohura në mesin e njerëzve për shekuj me radhë, bazoheshin në shaka, rrëfim shakash dhe bërjen e audiencës të qeshë. Personazhe të tillë si "Baba Novruz" dhe "Haxhi Firuz" shprehnin gjithashtu të vërtetat më të thjeshta të jetës në një mënyrë të ëmbël dhe argëtuese me gjuhën e humorit, dhe shpesh paraqisnin mesazhe të thella shoqërore nën maskën e shakave.

Udhëpërshkrimet dhe perspektiva e turistëve të huaj

Raportet historike dhe udhëpërshkrimet e huaja theksojnë gjithashtu sensin e humorit të iranianëve. Jean Chardin, një udhëpërshkrues francez i shekullit të 17-të, shkroi në udhëpërshkrimin e tij se iranianët janë shumë të zgjuar dhe të shkathët, dhe se tregimi i shakave dhe anekdotave në festa është një pjesë integrale e shoqërizimit të tyre. Turistë të tjerë evropianë kanë vënë re gjithashtu shpirtin dashamirës të popullit iranian dhe aftësinë e tyre për t'i kthyer vështirësitë në tema humori.

Shakaja iraniane në kinema dhe në jetën e përditshme

Aktualisht, iranianët i ndajnë shakatë e tyre përmes mjeteve të ndryshme si të folurit, mediat vizuale dhe madje edhe ato virtuale. Telenovelat dhe programet komike iraniane si "Paitakht", "Khendovaneh", "Dorehami", "Zir Aseman Shahr", etj., kanë shfaqur humorin e iranianëve. Këto telenovele dhe programe krijojnë momente të lumtura dhe qesharake duke përshkruar jetën, zakonet dhe sjelljet e përditshme të njerëzve. Shakatë e ëmbla iraniane mund të dëgjohen edhe në rrugë dhe në taksi. Këto shaka trajtojnë në mënyrë joformale çështjet e përditshme dhe shfaqin situata të ndryshme shoqërore në një gjuhë humori dhe të thjeshtë. Shaka të tilla përhapen gjithashtu shpejt në hapësirën kibernetike dhe bëhen trende që fitojnë një audiencë të madhe.

Përfundim

Duke pasur parasysh këto prova, mund të thuhet se humori është një tipar i vërtetë i kulturës iraniane. Nga gjykatat te rrugicat dhe tregjet, nga tekstet e mençura te dramat popullore, iranianët gjithmonë e kanë çmuar artin e të qeshurit dhe bërja e njerëzve të qeshin. Ky shpirt konsiderohet si një manifestim i mençurisë së jetës, fuqisë së përshtatjes dhe dashurisë për bukurinë në historinë e lashtë iraniane.