Çfarë dini për poetin e shquar iranian Rumiun?

ParsToday - Molana Xhalaluddin Balkhi është një poet i shquar iranian, poezitë dhe mësimet e të cilit kanë pasur ndikim jo vetëm në vendet persishtfolëse, por edhe në të gjithë botën.

Në historinë e kulturës dhe letërsisë iraniane, pak figura kanë qenë aq të suksesshme sa Xhalaludin Muhamed Balkhi, i njohur si Rumi, i cili ka kapërcyer kufijtë gjeografikë, gjuhësorë dhe fetarë dhe është bërë një simbol global i dashurisë, kuptimit dhe misticizmit. Në kalendarin iranian, data 8 e muajit mehr që përkon me 30 shtator, quhet Dita e Përkujtimit të Rumiut. Me këtë rast, ky artikull nga ParsToday hedh një vështrim në biografinë e këtij poeti iranian.

Lindja

Xhalaludin Muhamed Balkhi lindi në vitin 604 hixhri kameri (1207 të erës sonë) në qytetin Balkh (Afganistani i sotëm) në pjesën lindore të Perandorisë së Iranit. Rumiu u rrit në një familje dijetarësh dhe figurash fetare. Babai i tij, Bahauddin Valad, ishte një teolog dhe jurist i shquar i cili, i kërcënuar nga mongolët, u largua nga Balkhu dhe e çoi familjen e tij në një udhëtim të gjatë. Udhëtimi filloi duke u nisur nga Nishapuri i Iranit, kaloi nëpër Mekë të Arabisë dhe më në fund arriti në qytetin Karaman, në Azinë e Vogël. Në vitin 625 hixhri kameri, me ftesë të sundimtarit selxhuk, kjo familje shkoi në Konjë (Turqia e sotme); një qytet që më vonë u bë qendra e jetës dhe veprimtarisë së Rumiut.

Studimi, mësimdhënia dhe hyrja në misticizëm

Xhalaludin Muhamed Balkhi pas vdekjes së të atit, mori drejtimin e shkollës së tij dhe njëkohësisht studioi misticizëm. Kjo periudhë nëntëvjeçare hapi rrugën për një transformim të thellë shpirtëror në personalitetin e Rumiut dhe e prezantoi atë me konceptet e larta të misticizmit islam. Pas kësaj, Rumiu u bë i njohur si jurist dhe profesor në Konja, dhe përveç mësimdhënies, ai luajti edhe një rol efektiv në zgjidhjen e problemeve shoqërore të njerëzve.

Takim me Shams Tabrizi

Në vitin 642 hixhri, Rumiu takoi Shamsudin Tabriziun në rrugët e Konjës. Ky takim transformoi jetën e Rumiut. Me një perspektivë të re mbi ekzistencën, Shamsudin e nxori Rumiun nga format e thata fetare dhe e prezantoi atë me botën e dashurisë dhe misticizmit. Këto ndikime të thella bënë që poezitë e Rumiut të pësonin një transformim të rëndësishëm dhe në shumë nga veprat e tij, siç është "Mesnevij Manevij", dashuria paraqitet si forca dhe përbërësi kryesor i jetës. Rumiu e përshkruan dashurinë në njërën nga poezitë e tij të famshme si më poshtë:

Mbrëmë u çmenda, dashuria ime më pa dhe tha

Erdha, mos bërtit, mos i gris rrobat, mos thuaj asgjë.

Unë thashë, "Oj dashuri, kam frikë nga diçka tjetër."

Dashuria tha, "Nuk ekziston më tjetër, mos thuaj asgjë më."

Shams Tabrizi jetoi në Konja për një kohë të gjatë dhe pati një ndikim të thellë tek Rumiu, por përfundimisht u largua nga Konja. Kjo ngjarje, e cila ishte një nga pikat më të errëta në jetën e Rumiut, e bëri atë të kërkonte Shamsudin gjatë udhëtimeve të ndryshme, por sipas shumë studiuesve, Shamsudin nuk u gjet më kurrë.

Vdekja

Rumiu u sëmur në vitin 672 hixhri kameri dhe vdiq më 5 xhemadi el-awal të atij viti (17 dhjetor 1273). Funerali i tij u mbajt në Konja me një pjesëmarrje të madhe njerëzish të feve dhe kombësive të ndryshme. Trupi i tij u varros pranë të atit dhe më vonë iu ndërtua një tyrbe madhështore.

Vepra të pavdekshme

Ndër veprat më të rëndësishme të Rumiut është "Mesnevij Manevij", e cila konsiderohet si një nga veprat mistike më të mëdha dhe më të vlefshme në botë. Kjo përmbledhje poezie me gjashtë vëllime përmban rreth njëzet e shtatë mijë vargje dhe trajton çështje të tilla si dashuria, spiritualiteti dhe urtësia e jetës. Një nga poezitë e famshme hyrëse në "Mesnevij Manevij", e cila fillon me vargun "Dëgjoni fyellin se çfarë tregon...", është vlerësuar shumë nga poetë dhe mistikë të ndryshëm. "Divan-e Shams Tabrizi", "Rubaijat" dhe "Fij Ma Fij" janë vepra të tjera të Rumiut.