Trump dhe kthimi i Amerikës te traktatet mesjetare

ParsToday- Gjatë mandatit të dytë të Trump, politika e jashtme amerikane përjetoi një transformim themelor; ku traktatet ndërkombëtare që zakonisht duhej të legjitimoheshin nga Kongresi u transformuan në marrëveshje personale.

Revista amerikane Foreign Policy së fundmi në një artikull shkroi: Gjatë mandatit të dytë të Trump, procesi tradicional, i bazuar në ligj në politikën e jashtme amerikane u braktis. Traktatet ndërkombëtare që sipas Kushtetutës duhej të legjitimoheshin nga Kongresi u transformuan në marrëveshje personale midis presidentit dhe udhëheqësve të huaj. Sipas Pars Today, këto marrëveshje paraqiten si arritje diplomatike, por në praktikë ato janë më shumë si transaksione individuale dhe nuk kanë një bazë të fortë ligjore dhe institucionale. Një ndryshim i tillë të kujton modelin mesjetar ku traktatet ishin të lidhura me vullnetin dhe jetën e mbretit.

Tradita politike amerikane thekson që traktatet e rëndësishme të ratifikohen me dy të tretat e votave të Senatit ose me shumicën e Kongresit, në mënyrë që asnjë president të mos mund ta ndryshojë i vetëm fatin e vendit. Megjithatë, sot, dhjetëra marrëveshje shpallen pa përfshirjen e kongresit, dhe presidenti është bërë aktori i vetëm i politikës së jashtme, një situatë që Etërit Themelues për ta parandaluar e hartuan sistemin e kontrolleve dhe balancave.

Problemi është se marrëveshje të tilla mund të imponojnë barrë financiare ose angazhime ushtarake, ndërsa buxheti dhe pjesa më e madhe e fuqisë luftarake janë në duart e Kongresit të SHBA-së. Marrëveshjet pa votën e përfaqësuesve të popullit nuk kanë legjitimitet të brendshëm dhe vlefshmëria e tyre në të drejtën ndërkombëtare është e dyshimtë. Pra, shumë nga këto angazhime bazohen në një themel të lëkundshëm.

Një aspekt tjetër i historisë është sekreti i përhapur. Shumë marrëveshje nuk bëhen publike, dhe madje edhe anëtarët e Kongresit nuk janë në dijeni të detajeve të tyre. Kjo situatë është shumë e ngjashme me traktatet sekrete që shkaktuan kriza ndërkombëtare në shekullin e 20-të. Në disa raste, palët në marrëveshje kanë hedhur poshtë gjithashtu pretendimet e Uashingtonit, gjë që ka rritur mosbesimin e brendshëm dhe të jashtëm.

Shembuj specifikë tregojnë se ky është një problem i vërtetë. Marrëveshja për të drejtat minerale në Ukrainë dhe marrëveshjet për riatdhesimin e migrantëve në El Salvador dhe Ganë ishin shembuj të rasteve ku teksti mbeti i fshehur për një kohë të gjatë. Në raste të lidhura, madje edhe Gjykata Supreme u përball me mungesë provash dhe në fund u detyrua të lëshonte urdhra të përkohshëm në mënyrë që qeveria të mund të vepronte. Procesi tregoi se mungesa e qartësisë ligjore mund të çojë në kaos serioz.

Vazhdimi në këtë rrugë është i rrezikshëm, sepse marrëveshjet personale nga presidenti zëvendësojnë traktatet formale. Kjo do të thotë që me çdo ndryshim në Shtëpinë e Bardhë, angazhimet e jashtme të Amerikës do të jenë gjithashtu në ndryshim. Një situatë e tillë është një shenjë e paqëndrueshmërisë për aleatët dhe një mundësi për rivalët e Amerikës për t'i shfrytëzuar.

Përvoja historike ka treguar se traktatet janë të qëndrueshme vetëm kur kanë mbështetjen e institucioneve legjislative. Përndryshe, ato janë më shumë si marrëveshje të përkohshme që shemben me një ndryshim vullneti. Etërit themelues të Amerikës paralajmëruan se përqendrimi i autoritetit të traktateve në duart e një personi do ta çonte vendin drejt një monarkie zgjedhore.